İsrail’in Türkiye’den gönüllülerin başını çektiği Gazze’ye Özgürlük Filosu’na saldırıp dokuz kişiyi öldürmesinin ardından İstanbul’da düzenlenen Asya zirvesinde İsrail tek başına kaldı. Çırağın Sarayı’nda düzenlenen Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK-CICA) sonrası İsrail de üye olduğundan sonuç bildirisinde kınama yer almadı. Ancak 22 üye ülkeden 21’inin destek verdiği sert bir başkanlık açıklaması yayımlandı.
‘21 üyenin hissiyatı’
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül yaptığı başkanlık açıklamasında, Gazze’ye insani yardım taşıyan Türk gemisine yapılan İsrail saldırısı ve öldürülen Türklerle ilgili, bir üye (İsrail) hariç bütün üye ülkelerin hepsinin hissiyatlarını, kınamalarını ve düşüncelerini açık şekilde ifade ettiklerini belirtip şunları söyledi: “Teşkilatın kuralları gereği bütün kararlar ittifakla alınmak mecburiyetinde. Dolayısıyla bu ittifak teknik olarak mümkün olmamıştır. Onun için Türk dönem başkanlığı olarak bir başkanlık açıklaması yapıyorum. Bu, bir üye hariç tüm ülkelerin görüşü olacaktır.”
Türk dönem başkanlığı başkanlık açıklamasında, İsrail hariç bütün üye ülkelerin Gazze’ye insani yardım taşıyan uluslararası konvoya İsrail’in saldırısını kınadıkları belirtildi. Açıklamanın ana hatları:
* Bir üye hariç, tüm diğer üyeler, uluslararası sularda seyreden ve Gazze’ye insani yardım taşıyan uluslararası yardım konvoyuna İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen eylem karşısında derin endişelerini ifade etmişler ve bu hareketi kınamıştır.
* Bir üye hariç, tüm diğer üyeler, bu eylemi (İsrail’in saldırısı), BM Şartı ve uluslararası hukuk ilkelerinin açık ihlali olarak addetmiş ve sonucunda sivillerin hayatını kaybetmesini güçlü şekilde kınamıştır. Bu kabil eylemlerin tekrarını önlemek ve hesap verilebilirlik ilkesini korumak amacıyla, BM Güvenlik Konseyi başkanlık açıklaması doğrultusunda olayın inandırıcı ve şeffaf soruşturulmasını teminen BM Genel Sekreteri tarafından bağımsız uluslararası komisyonun kurulmasını desteklemişlerdir.
* Üyeler bölgesel barış ve güvenlik için son derece yıkıcı olan Gazze’ya insanlık dışı ambargonun derhal kaldırılması çağrısında bulunmuştur.
* Üyelerin büyük çoğunluğu, Ortadoğu’da nükleer silahlardan arındırılmış bölge kurulması çağrısında bulunmuştur. Bu amaçla Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) 2010 Gözden Geçirme Konferansı’nın 2012’de tüm Ortadoğu ülkelerinin katılacağı bir konferans düzenlenmesi kararını takdirle karşılamışlardır. İsrail’e en kısa zamanda NPT’ye taraf olması ve tüm nükleer tesislerini Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun kapsamlı denetimine tabi kılması çağrısında bulunmuşlardır.
* Üyelerin büyük çoğunluğu, İsrail’in 1967’den beri işgal altında bulundurduğu Arap topraklarından çekilmesi, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin devletinin kurulması ve Filistinli göçmenlerin sorunlarının ilgili BM kararları temelinde çözümlenmesi çağrısında bulunmuştur.
ABD hiç ses etmedi
Cumhurbaşkanı, Türkiye’nin İsrail’e karşı sert tutumunu sürdüreceğini belirtip “Bize Kaide, Asala, PKK gibi terör örgütleri de saldırdı, ancak ilk kez bir ülkenin ordusu, askerleri böylesi bir saldırıda bulunuyor. Bunun kabul edilebilir şekilde telafi edilmemesi halinde, unutulması mümkün değil” dedi.
Toplantıya katılan liderlerden özellikle İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad ile Rusya Başbakanı Vladimir Putin İsrail’e salvolar atarken, CICA’nın gözlemci üyesi ABD’yi temsil eden İstanbul Başkonsolosu Sharon Wiener, konuşmaları sonuna kadar dinledi ve konuşma yapmadı. Wiener’in sessizliğini memnuniyetle karşılayan Türk tarafı, ‘ABD de uluslararası toplumun sesini dinliyor’ yorumu yaptı. Zirvede İsrail’i temsil ede Ankara Büyükelçisi Levy aile fotoğrafına katılsa da, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın katılımcılara verdiği akşam yemeği ile yemek sonrası düzenlenen özel konferansa davet edilmedi. Levy, Ahmedinecad konuşurken, İsrail’i hedef alan sözlerinin sık sık alkışlanması ve destek görmesi üzerine oturumu terk edip, konuşma bitince geri döndü. Ahmedinecad, “İsrail ABD’nin desteğiyle hukuk ve yasaları çiğnemiştir” derken Putin saldırının ardından konuyla ilgili kaygı ve kınamalarını hemen açıkladıklarını hatırlatıp “Bu saldırı maalesef tarafsız sularda gerçekleştirildi ve bu özel bir kaygı yaratıyor. Dolayısıyla konunun özenle takip edilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Erdoğan memnun
Başbakan Erdoğan ile konuyu ayrıntılı olarak konuştuklarını aktaran Putin “Biz Türk yönetimi ve halkının hissiyatını iyi anlıyoruz. Konuyu BM’de de gündeme getirmeye hazırız ve zaten bir çalışma yapılıyor” diye konuştu Erdoğan da, Putin ile Ahmedinecad’a teşekkür edip şunları söyledi: “Saldırı tüm dünyaya vicdan muhasebesi yaptırdı. Yükselen ses daha adil ve daha özgür bir dünya isteyen vicdanların sesi olacaktır.”(radikal)