'DAR MİLLİYETÇİLİK GURURSUZLUKTUR' 

Türkiye'de milliyetçiliğin yükselmesinden kaygı duyan Bush yönetimi, Kongre gündemindeki Ermeni soykırımı tasarısının kabulü halinde, bunun Türk seçmenine, sandıkta daha milliyetçi tercihler yaptırmasından çekiniyor.

ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Daniel Fried, önceki gün Temsilciler Meclisi Dışişleri Avrupa Alt Komitesi'nde, soykırım tasarısına karşı tanıklık etmesinin ardından Milliyet'in sorularını yanıtladı.

Fried, "Tasarının geçmesinin, Türkiye'deki genel seçimlerde daha milliyetçi bir sonuç alınmasına yol açabileceğini düşünüyor musunuz?" sorusu üzerine, "Böyle olabileceğini sanıyorum. Böyle olabilir ve bu da soykırım tasarısını geçirmemek için iyi bir argüman. Yönetim (Bush yönetimi) bu konuyu da dikkatlere getirmiştir" dedi.

Gurursuzluğa dayanır

Sözlerini, "Türkler, ABD talebiyle oy kullanacak değiller" diye sürdüren Fried, şöyle konuştu:
"Soru, Türklerin nasıl bir ülkeye sahip olmak istedikleridir. Kendi en iyi geleneklerine dayanan bir açıklık ve özgüven ülkesi mi? Bugün, Türklerin gurur duyabileceği birçok şey var: Ülkenin serveti, dinamik ekonomi, kişisel özgürlük duygusu ve çoğulculuğun ifade edilebilmesi. Bunlar büyük kazanımlar. Türkler gurur duymalı ve bence milliyetçiliğin temelinde gurur yok. Milliyetçilik, özünde defansif bir tutuma, gurursuzluğa dayanır. Gururlu insanlar milliyetçi olmaz; gururlu insanlar dünyaya açık olur."
Fried, "Türkiye'deki milliyetçilik sizi ne kadar kaygılandırıyor?" sorusuna da, "Kaygılandırıyor. Milliyetçilik bütün dünyada kötülük yanlısı bir güçtür. Burada yurtseverlikten ve ülke gururundan değil; dünyaya, düşmanlar bazında, bir tür aşiret gözüyle bakan dar milliyetçilikten söz ediyorum. Bu haliyle milliyetçilik, 21'inci yüzyıldaki ihtiyaçlarımızı karşılamıyor. Genelde milliyetçilik ve bütün milliyetçilikler konusunda ciddi kuşkularımız var. (Soykırım tasarısı gibi) Tasarıların sorunlu yanı da, milliyetçiliği körüklemesi" dedi.

Türkiye'nin artık "daha derin bir demokrasi olduğu için" bazı temel tercihleri tartışmaya başladığını söyleyen Fried'e göre, "Türkiye, izm'lerle uğraşıyor. Milliyetçilik ile, İslamcılık ile. Ama aynı zamanda, liberalizm ve açıklıkla. Türkiye'nin burada hangi çözüme ulaşacağı önemli. Türkiye'nin dostları da doğru yoldan çözüm için yardımcı olmalılar."

Ankara'nın Kongre gündemindeki tasarıya karşı çabalarını da değerlendiren Freid, "Türkiye, burada kuvvetli bir büyükelçiye, çok yetenekli bir grup diplomata sahip ve çaba gösteriyorlar. Ancak belirleyici olan Türklerin Kongre koridorlarında ne yaptıkları değil" dedi.

Fried, Türkiye'nin, "Kongre istedi diye değil, ama kendi iyiliği" için Ermenistan'a ve Türkiye'deki Ermenilere el uzatması, tarihe bakma sürecini devam ettirmesini istedi.

Türkler tartışıyor

Bush yönetiminin Kongre'ye, soykırım tasarısının Türkiye'nin 1915 olaylarını tartışmasını güçleştireceği mesajını verdiğini aktaran Fried, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Amerikalıların ve dışarıdakilerin etkisi olmayan bir süreçte, Türk toplumu 1915'te Ermenilerin öldürülmesi trajedisini irdelemeye başladı. Giderek daha fazla sayıda Türk, 'Sessizlik bitmeli. Geçmişimizi incelemeliyiz' diyor.... Amerika'nın geçmişinde de utanç verici dönemler oldu; biz geriye bakıp bunu dürüstçe konuştuk. (Türkiye'deki) bu süreci desteklemek istiyoruz. Ama dış baskıyla olmaz. Dostlukla ve Türklerin kendi özgür iradesiyle olur."
Fried, bu kapsamda TCK 301'in değiştirilmesinden yana olduklarını yineledi.

'Harekâta karşı' iması

Fried, Türkiye'nin Kuzey Irak'a yönelik olası askeri harekâtına karşı da mesaj verdi. Askeri harekâtın, kalıcı çözüm getirmeyeceğini ima eden Fried, "Türkiye'nin bu sorunu etkin bir şekilde çözmesini istiyoruz. Türklere kendilerini 24 saat değil, 24 yıl iyi hissettirecek bir yoldan çözülmeli" dedi.

Fried, ayrıca, Bağdat'ta, bölge ülkelerinin yanı sıra BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden diplomatları da buluşturan konferansın, bakanlar düzeyinde devamından yana olduğunu belirtti.

Fried, "ABD, İstanbul Konferansı fikrini destekliyor mu?" sorusuna ise, "Bir bakanlar konferansı yapılmasını destekliyoruz, ama yer henüz belirlenmedi. Ancak Bakan (Abdullah) Gül'ün teklifi çok ciddiye alınıyor" yanıtını verdi.

Milliyet