Bu Tayland'da Yaşanan İlk Darbe Olayı Değil! 

Tayland'da ordu, anayasal monarşiye geçilen 1932 yılından bu yana dün 12'inci kez yönetime el koydu. 

Toplumsal çalkantıların da etkisiyle, ordunun gölgesinin siyaset üzerinde hep hissedildiği Tayland, düne dek 11 darbe ile 7 darbe girişimine tanıklık etti. 

İlk "darbe", o dönem Siyam adıyla bilinen ülkenin mutlak monarşisine yönelikti. 

24 Haziran 1932

Tayland'da 1932 yılındaki darbe, ülkenin yönetim biçiminin mutlak monarşiden anayasal monarşiye çevrilmesi açısından, bir dönüm noktası oldu. Siyam'ın ilk siyasi partisi Khana Ratsadon'un (Halk Partisi) asker ve sivil kurucuları, "kansız" bir darbeyle Kral Prajadhipok'u devirdi, böylece ülke ilk anayasasına kavuştu. Darbe bazı tarih kayıtlarına, "Siyam devrimi" olarak geçti. 

20 Haziran 1933

Ülkenin ilk başbakanı Phraya Manopakorn Nititada'nın meclisi feshetmesi, hükümet ve kendi partisi içinde çatışmalara neden oldu. Huzursuzluğun büyümesi üzerine ordu devreye girdi ve darbe yaparak başbakanı görevden uzaklaştırdı. 1932 darbesinin fikir babalarından Phraya Phahol Pholphayuhasena, Siyam'ın ikinci başbakanı oldu.

8 Kasım 1947

Kral Ananda Mahidol'un 1946'daki ölümü, 1947 darbesinde önemli rol oynadı. Dönemin Başbakanı Pridi Banomyong istifa etti ve yerini Thawan Thamrongnawasawat aldı. Thawan hükümetinin sonunu da skandallar ve yolsuzluk iddiaları getirdi. "Darbe Grubu" olarak adlandırılan bir grup üst düzey subayın müdahalesiyle, Thawan görevden uzaklaştırıldı ve yerine Khuang Aphaiwong getirildi. 

29 Kasım 1951

Tayland'da 1951'deki "Sessiz Darbe" bir kez daha muazzam yetkiler sağladığı ordunun gücünü pekiştirdi. "Darbe Grubu" sivil hükümete duyduğu tepki üzerine, aniden parlamentoyu feshetmeye ve 1932 Anayasasını yeniden yürürlüğe koyma kararı aldı. Darbe, Kral Bhumibol Adulyadej Lozan'dayken yapıldı. "Darbe Grubu", daha sonra Mareşal Plaek Phibunsongkhram'ı başbakanlığa getirdi. Senato feshedildi, tek kanatlı parlamentodaki seçilmiş ve atanmış üyeler ülke yönetimini devraldı. 

17 Eylül 1957

Hile karıştırıldığı iddia edilen 1957 seçimlerinin ardından Plaek Phibunsongkhram'ın görevde kalması, Bangkok'ta kitlesel protesto gösterilerine neden oldu. Huzursuzluğun büyümesi üzerine Mareşal Sarit Thanarat önderliğinde yeni bir darbe yapıldı ve kurulan geçici hükümetin başına Pote Sarasin getirildi.

20 Ekim 1958

Plaek Phibunsongkhram'a 1947'deki darbe sırasında destek veren, onun yönetiminde 1957'ye dek savunma bakanlığı ve ordu komutanlığı yapan Sarit Thanarat, Tayland hükümetinin muhalif üyelerini görevden uzaklaştırmak için yönetime el koydu. Anayasa askıya alındı, parlamento feshedildi.

17 Kasım 1971

1958'de yönetime el koyan Sarit Thanarat'a destek verdiği bilinen Mareşal Thanom Kittikachorn , "komünistlerin alt edilmesi gerektiği" düşüncesiyle kendi hükümetine darbe yaptı ve parlamentoyu feshetti. 

6 Ekim 1976

1976 darbesi Başbakan Seni Pramoj'u görevden uzaklaştırmayı amaçlıyordu. Sangad Chaloryu, sıkıyönetimi hayata geçirmek üzere yeni kurulan Ulusal İdari Reform Konseyi'nin başına geçtiğini açıkladı. Ordu, iki yıl önce kabul edilen anayasayı yürürlükten kaldırdı, tüm siyasi partilere yasak getirdi. 

20 Ekim 1977

Baskıcı bir hükümete başkanlık etmekle suçlanan Thanin Kraivichien, kendisini göreve getiren Sangad Chaloryu tarafından, kan dökülmeden yapılan bir darbeyle görevinden uzaklaştırıldı.

23 Şubat 1991

Askerin tepki duyduğu bir ismi savunma bakan yardımcılığına getirmeyi planlayan Başbakan Chatichai Choonhavan, bu konuyu Kral ile görüşmeye giderken tutuklandı. General Sunthorn Kongsompong, Ulusal Barış Koruma Muhafızlarının başına geçti. 

19 Eylül 2006

Bir yıllık siyasi karmaşa ve yolsuzluk iddialarının ardından, Tayland silahlı kuvvetleri Başbakan Taksin Şinavatra'yı darbeyle görevinden uzaklaştırdı. Darbe yapıldığında Taksin, bazı bakanlarıyla New York'taydı. Ordu, anayasayı yürürlükten kaldırdı, Taksin'i devre dışı bıraktı ve siyasi reform sözü verdi. Dönemin darbe liderleri, Kral Bhumibol'a yakınlığıyla biliniyordu. 

Chan-ocha, "fevri bir eylem adamı" olarak tanınıyor

Tayland’da 2009 ve 2010 yıllarında hükümet karşıtı gösterilere yönelik iki operasyona liderlik eden 60 yaşındaki Prayuth Chan-ocha’nın, sıklıkla, ülkedeki son siyasi krizin baş sorumlusu olarak görülen eski Başbakan Tahsin Şinavatra’yı küçümser tavırlar sergilediği belirtiliyor.

Piyade sınıfına mensup Prayuth Chan-ocha, uzun süre Tayland’ın doğusunda Prachinburi’de Kraliçe’nin muhafız alayına bağlı görev yaptı.

“Doğu’nun Kaplanları” adıyla anılan ve kraliyet ailesine derinden bağlı olan alayda görevli subaylar, 2006 yılından bu yana orduda üst rütbelere getiriliyor.

Tayland’da Mayıs 2010'da ordu komutasının ikinci adamı olan Prayuth Chan-ocha, yönetime seçimle gelmeyen Abhisit Vejjajiva hükümetini protesto eden “Kırmızı Gömlekliler”in gösterilerinin bastırılmasını doğrudan yönetmişti. Gösterilerin bastırılması sırasında 70 protestocu hayatını kaybetmişti.

Bu tecrübe sayesinde Prayuth Chan-ocha'nın son dönemde Yinglak Şinavatra'nın görevi bırakmasını isteyen “Sarı Gömlekliler”e karşı güç kullanımında çekimser davrandığı da söyleniyor. 

Öte yandan, Prayuth Chan-ocha'nın "Sarı Gömlekliler"e sempatiyle yaklaştığını düşünenler de var. 

Konuşmayı fazla sevmeyen Prayuth Chan-ocha'nın, ülkenin içinde bulunduğu karmaşık duruma bir çözüm getirip getiremeyeceğini ise zaman gösterecek.
aa