Önce başkentteki Özel Bilkent İlköğretim Okulu’nda görülen ardından Diyarbakır’da iki okulda tespit edilen domuz gribi hastalığı ( H1N1) yayılmaya devam ediyor. Hastalığa karşı gözler, ilk partisi (Novartis’ten sağlanan 500 bin doz) önceki akşam Türkiye’ye gelen domuz gribi aşısında. Aşılar daha vurulmaya başlanmadan, güvenilirliği ve etkinliği tartışmaya açıldı. Radikal, domuz gribi ve aşı hakkında merak edilenleri Sağlık Bakanlığı’na sordu.
Domuz gribinin belirtileri nelerdir?
Belirtileri normal gripte olduğu gibi; yüksek ateş (koltuk altından ölçülen 38 derece ve üzeri), öksürük, boğaz ağrısı, başağrısı, burun akıntısı, genel vücut ağrıları, titreme, halsizlik, nadiren kusma ve ishal. Eğer, bu belirtiler sizde veya yakınınızda varsa, acilen en yakın sağlık kuruluşuna gidin. Kimseyle temasta bulunmamaya özen gösterin.
Türkiye’de son tahminlere göre kaç kişinin domuz gribine yakalanması bekleniyor?
Yapılan simülasyona göre, domuz gribi virüsü hiçbir önlem alınmazsa, Türkiye’de enfekte olması beklenen insan sayısı 21 milyon.
Kaç ölüm bekleniyor?
21 milyon domuz gribi vakasından 8.8 milyonunun hastaneye başvurması bekleniyor. Başvuranlardan 96 bini hastaneye yatırılacak. Bunların da 15 bin 500’ü yoğun bakım hizmeti alacak. Bu süreçte 5 bin 300 kişinin ölmesi bekleniyor. Aşılama gibi önlemlerle enfeksiyon sayısı 1.8 milyonla sınırlı tutulabilecek. 7 bin 500’ü hastaneye, bunların da 1200’ü yoğun bakıma yatırılacak. Bu durumda 400 ölüm bekleniyor.
Salgın ne zaman başlayacak?
Muhtemel salgının aralık ayında yayılmaya başlayıp şubat ayında zirve yapması bekleniyor. Milyar ile ifade edilen insanın kış boyunca enfekte olması mümkün.
Türkiye’de kaç kişi her yıl sıradan grip virüslerinden hasta oluyor ve ortalama kaç kişi sıradan gripten ölüyor?
Türkiye’de grip verisi tutulmuyor ancak mevsimsel grip sonucu her yıl 17 bin kişinin öldüğü ifade ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre ise mevsimsel grip nedeniyle her yıl 20-40 milyon kişi etkileniyor, 250-300 bini ölüyor.
Hangi belirtiler olursa hastaneye başvurmalı?
Hastalıkların seyri ülkeden ülkeye göre değişmekle birlikte, sağlık hizmetleri iyi ülkelerde hastaların çoğu grip sürecini evde izole olarak geçirebilecek. Hastaneye başvurmak için solunum sorunları önemli bir belirti sayılacak.
Domuz gribi çocukları, yaşlıları, hamileleri nasıl etkiler?
Domuz gribinin yoğun görüldüğü ülkelere ait veriler, hastalığın gebeler, küçük çocuklar, kalp hastalığı, şeker hastalığı, akciğer ve böbrek hastalığı gibi kronik hastalıkları olan risk grubundaki kişilerde ağır seyrettiğini ortaya koyuyor. Bu nedenle, riskli grup olarak hamileler, sağlık çalışanları, altı-35 aylık bebekler, kritik alanlardaki personel; diyabet, kronik akciğer hastalığı ve kronik hastalık sebebiyle risk taşıyan kişiler, kolluk kuvvetleri, silahlı kuvvetler mensupları, 65 yaş üstü kişiler, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve üniversite öğrencileri belirlendi. Bu gruptakiler, öncelikli grup olarak aşılanacak.
Aşı nerede yaptırılacak?
Bakanlık aşıları ücretsiz uygulayacak. İlaç şirketleri yoğun talep nedeniyle eczanelere aşı vermeyeceğini bildirdi. Bu nedenle aşılama, okul ve işyeri gibi toplu yerler dışında, aile hekimliği ve sağlık ocağı gibi sağlık kuruluşlarında yapılacak.
Domuz gribi aşısının olası yan etkileri nelerdir?
Daha önce grip aşısında reaksiyona uğramış olanlar ile yumurtaya alerjisi bulunanlara domuz gribi aşısı önerilmiyor. Aşının tatbik edildiği yerde şişlik ve kızarıklık, ateş ve hafif grip benzeri yan etkiler görülebilir. Belirtiler iki gün kadar sürebilir. Domuz gribi tedavisinde aşının haricinde gripte kullanılan Tamiflu ve Relenza gibi antiviral ilaçlar kullanılyor. İlaçlar hastalık belirtileri başladıktan sonra ilk 48 saat içerisinde verildiğinde rahatsızlığın şiddetini azaltıp süresini kısaltabiliyor. Ancak antibiyotik kesinlikle önerilmiyor.
Yaygın grip aşısı ile domuz gribi aşısının bir arada yapılması sorun yaratır mı? Domuz gribi aşısıyla birlikte kullanılması sakıncalı ilaçlar var mı?
Domuz gribi, mevsimsel gripten farklı. Bu nedenle grip aşısı yapılanların da domuz gribi için aşı olması gerekiyor. Domuz gribi aşısıyla etkileşen herhangi bir ilaç maddesine rastlanılmadı.
Hangi hastalıkları olanlara domuz gribi aşısı vurulamaz?
Domuz gribi aşısının yan etkileri olabilir. Ancak bu etkiler diğer ilaç ya da aşılardan fazla değil. Daha önce grip aşılarına reaksiyon gösterenler ya da yumurta alerjisi olanların aşı yapması önerilmiyor.
Aşının diğer aşılardan farklı bir yan etkisi var mı?
Aşılar ruhsatlandırılmadan önce ciddi üretim sürecinden geçiriliyor. Ruhsat verildikten sonra ülkede bazı prosedürler uygulanıyor. Sağlık Bakanlığı yetkilileri aşının öncelikle Avrupa ve ABD’de ruhsatlandırılmış olmasını şart koştuklarını Türkiye’de ruhsatlandırma için de veri sunulması gerektiğini belirtti. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi’nde biyolojik kontroller yapıldıktan sonra aşının uygulanacağını ifade eden yetkililer, “Domuz gribi aşısının diğer aşılardan farklı, bilinen yan etkilerin olmadığını şu anki bilgilerle söyleyebiliriz, ama elbette iyi takip etmek durumundayız” dedi. Sağlık Bakanlığı’na göre, ‘pandemik aşılar özelliği nedeniyle çok fazla kişide kullanılıp bilgiler elde edilmeden belli riskler göze alınarak kullanılmak zorunda.’
Aşının içindeki ‘adjuvan’ adlı madde sakıncalı mı? Sakıncası yoksa ‘adjuvan’ neden sadece ABD’deki aşılarda yok?
ABD’deki ilaçlar, ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) onayından geçtikten sonra kullanılabiliyor. Avrupa’da ise ilaçları Avrupa İlaç Ajansı (EMEA) onaylıyor. Bunların dışında her ülke, kendi ilaç ruhsatını kendisi veriyor. ABD, yıllardır adjuvan içeren ilaçları onaylamıyor. EMEA ise onaylıyor. Aynı durum, domuz gribi aşısında da geçerli; adjuvan içeren aşıları FDA onaylamazken, EMEA onayladı. Adjuvan dediğimiz ise ilaçların içinde bulunan bir katkı maddesi; zararlı değil.
Domuz gribi aşısını hangi firmalar üretiyor?
Domuz gribi aşısını, Glaxo Smith Kline, Novartis ve Sanofi Pasteur isimli ilaç firmaları üretiyor. Türkiye Glaxo Smith Kline’dan 25 milyon doz, Novartis’ten 15 milyon doz, Sanofi Pasteur’den 3 milyon doz aşı siparişi verdi. Türkiye’ye ay sonuna kadar 1 milyon 800 bin aşı gelecek.
Türkiye’de kaç doz aşı uygulanacak? Domuz gribi aşısının başarı oranı nedir?
Domuz gribi aşısının başarı oranı yüzde 95 olarak öngörülüyor. 43 milyon doz aşı siparişi verildi.
Aşı domuz gribine karşı uzun süreli bağışıklık sağlayacak mı?
Aşılar uzun süre bağışıklık sağlayabilecek. Geçmişte domuz gribine yakalananların bir daha yakalanmaması, bağışıklık konusunda umut veriyor.
En çok hangi ülkeler aşı aldı?
Aralarında ABD’nin de bulunduğu 18 ülke, (bunların çoğu Avrupa ülkesi) ülkelerini tamamını aşılayacak kadar sipariş verdiler.
Hac sonrası kriz senaryosu nedir, düşünülen önlem var mı?
İki doz halinde uygulanacak aşının ilk partisi, Hıfzıssıhha’da gerekli tahlillerin yapılmasından sonra ilk olarak hacılara uygulanacak. Aşıdan önce hacca gitmiş olanların aşıları orada yapılacak.
Eski Sağlık Bakanı Osman Durmuş’un ‘Türkiye aşı kobayı olacak’ iddialarına Sağlık Bakanlığı ne diyor?
İddiayı yalanlayan Bakan Recep Akdağ, ABD’nin aşıyı kullanmaya başladığını söylüyor.
Vaka sayısı 582, ilk parti aşılar incelemede
Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de tespit edilen H1N1 vaka sayısının 582’ye çıktığını duyururken, önceki gün gelen 500 bin dozluk ilk parti aşıdan örnekler Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı’nda inceleniyor.
Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanı Doç. Dr. Mustafa Ertek de aşılardan rastgele seçilen 35 örneğin incelendiğini, analiz sonuçlarının olumlu çıkması halinde aşıların uygulanmak üzere illere dağıtılacağını bildirdi. Ertek’in verdiği bilgiye göre, uygulanacak analizlerden ‘zararsızlık testi’nde, aşının enjekte edildiği hayvanlar bir hafta süreyle izlenip ‘toksik madde’ olup olmadığına bakılacak. Embriyonlu (döllenmiş) yumurtada ‘inaktivasyon testi’ yapılacak. Bir başka testle aşıda yeterince bağışıklık sağlayacak antijen olup olmadığına bakılacak. Sterilite testiyle de aşıya bir mikrop bulaşıp bulaşmadığı incelenecek. En uzun süren test bu, 14 gün alacak. Diğerleri bir hafta sürecek. Ertek, aşıdaki adjuvan ve civa maddeleriyle ilgili tartışmalar konusunda da “Bu maddeler birçok aşıda bulunmaktadır. Şu anki aşılarda civa oranı hem FDA’nın, hem de Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği miktarlarda” dedi.(radikal)
18
10
