Her Balığın Eti Yenmez 

Dünyanın en büyük kapasiteli çipura ve levrek yavru balık üreticisi Kılıç Holding’in patroniçesi Ersin Kılıç Kızıltan, denizden çıkan her balığın yenilemeyeceğini söylüyor. Kızıltan, “Deniz balığı, lezzetli de olsa sular kirli olduğu zaman ağırmetal taşıyabilir” diyor...

Yer Bodrum, mekan bir balıkçı restoranı.Karşımda oturan Ersin KılıçKızıltan, balık siparişini ‘levrek’ olarak veriyor. Merakla bekliyorum. Garson ızgara balığı tabağımıza koyuyor. Ona, “Bu deniz levreğimi, çiftlik levreğimi?” diye soruyorum. Garson yüzüme bakarak “Deniz levreği” cevabını veriyor.

Ersin Hanım, “Hep böyle oluyor. Bence bu çiftlik levreği” diyor. Bu kez sorularımona yöneliyor: “Nasıl anladınız? Yoksa sizin ürettiğiniz balıklardan mı?” Bunu tambilemeyeceğini söylüyor, garsona dönüyor ve “Levreği,Kılıç Balık’tan mı aldınız” diyor.

Garson, kimin balığı olduğunu bilmiyor.Daha önce başladığımız söyleşiye yemekte de devam ediyoruz. Ersin Kılıç Kızıltan, ‘erkek işi’ diye bilinen balıkçılık sektörünün kadın temsilcisi. Bodrum’dan çıkıp, dünyaya kültür balığı ihraç eden, bu alanda da birinciliği elinde tutanKılıç firmasının başkanvekili. Başkan Orhan Kılıç’ın da iki kızından biri.

Bodrum’dan İSO 500’e girdi

İSO’nun en büyük 500 firması içinde orta sıralarda yer almayı başaran tek balık şirketi olan Kılıç Holding’in ana iş kolları balıkçılık, tarım-hayvancılık ve inşaat ile turizm. Firmanın en önemli işi ‘AquaKültür’ yani kültür balıkçılığı. Ege Denizi’nin çipura ile levrek balıkları firmanın yıldızları.

Kültür balıkçılığı anlamındaneler yapıyorsunuz?

Dünya ile yarışıyoruz.Gelecekte gıda açlığının büyük boyutlara ulaşacağını düşündüğümüz için yatırımlarımızı bu alanda yapıyoruz.

Babanız, öncehangi işleri yaptı?

Orhan Bey, dede ve babasının Göltürkbükü’ndeki küçük bakkal dükkanında girişimciliğe adım atmış.Daha sonra babam, önce mandalina, ardından da inşaat işine girdi. Çünkü turizmpatlayınca inşaat sektörü de patlamaya başlamıştı. Türkbükü’nde, Torba’da yaklaşık 2 bin civarında villa yaptık. Bir ekonomik kriz geldi. Villalar satılmayınca inşaata ara verdik ve babam kültür balıkçılığına girdi. Atalarımızdan gelen balığa ilgi güzel bir başarı hikayesine dönüştü.

Süt inekçiliğine de girdik

Balık dışında hayvancılıkta başka yatırımlarınız var mı?

3 yıl önce süt inekçiliğine başladık. İlk etapta da 10 milyon dolarlık yatırım yaptık, buna devamedeceğiz. 980 baş hayvan var. Milas’a giderken Ekindere mevkiinde çiftlik kuruldu. Çiftliği ablam Ayşen Hanım yönetiyor. Bir süt işleme tesisi de aldık. İneklerimizin sütleriyle yoğurt ve peynircilik yapılıyor.

Sektörün sahibi yok

Neden balık tüketiminde çok geriyiz?

Kişi başına 8.5 kilo tüketim olduğunu söylüyor veriler ama ben bunun daha da aşağıda olduğunu düşünüyorum. Avrupa’da ise kişi başına balık tüketimi 25 kilo. Denizimiz aynı, kültürümüz aynı. Ama Yunanistan’a geçtiğimiz zaman 25 kilo tüketiliyor. Dünyada bu kadar açlık konuşulurken, balığa bu kadar ilgisiz kalmayı anlamak zor.

Dünyada en çok balığı hangi ülke yiyor?

Kişi başına 42 kilo ile en fazla balığı Japonlar tüketiyor. Şişman Japon çok azdır. Çünkü, balığın zayıflama üzerine de etkisi var. Doktorlar da bunu açık açık söylüyor. ‘Omega 3’ yağının metabolizma üzerinde çok büyük etkisi var.

Sadece kültür değil, deniz balıkçılığında da bu alanı sahiplenen yeterince kuruluş yok değil mi?

Aslında balıkçılığın sahibi yok. Balıkçılık Türkiye’de hâlâ yaygın anlamda sesini duyuran bir sektör haline gelemedi.

Çiftlikleri açık denize taşıdık

Balık kültür çiftlikleri, denizi kirlettikleri için kaldırıldı. Siz, bundan zarar görmediniz mi?

Zarar görmedik. Çünkü, babam böyle olacağını zamanında öngörmüş. Çevre Kanunu daha çıkmadan Orhan Bey, TarımBakanlığı’nın bize gösterdiği yerlerde yani adalara yakın bölgelerde üretimyapıyordu. Bize kimse ‘yap’ demeden ‘off shore’a yani açık denize taşınmıştık. Geçen sene mayıs ayı itibarıyla tümtaşınmalar yapıldı ve şimdi yüzde 100 of shore’dayız.

Şu andaki son durumunuz nedir?

Tesislerimiz, Salih Adası açıklarında, Güllük Körfezi yani Didim açıklarında bulunuyor. Karaya uzaklığı, derinliği ve akıntısı Çevre Kanunu’na uygun.

Devlet, yeni yer gösteremiyor

Türkiye’de rakibiniz var mı?

Rakibimiz yok. Biz bu yıl 25 bin ton balık üreteceğiz. Yeni lisans satın aldık, dolayısıyla bu kapasiteyi artırmak gerekiyor. Yerini gösterip, lisans almadan üretim yapılamıyor. Şu anda yeni lisans da verilemiyor. Türkiye’nin bütün yerlerinde yeni yer gösterilmediği için üretimde yapılamıyor.

1100 kişiyi istihdam ediyoruz

Holdingde kaç kişi çalıştırıyorsunuz?

Kültür balıkçılığında çalışanların sayısı 1000 kişiyi buluyor. Tümholdingde 1100 kişiyi geçiyor.

Firmanızın toplamcirosu nedir?

Kılıç Holding’in balık tarafı bu yıl 280 milyon lira civarında olacak. Toplam ciroda ise 400 milyon liraya ulaşmayı planlıyoruz. İhracatta balık cephesinin payı, 160-170milyon lira civarında olacak.

Dünya birincisiyiz

Balıkçılığa nasıl geçtiniz?

Bodrum’da turizmle birlikte balıkçılık da gelişiyordu. Babam, ilk işletmesini 1991’de Orhan Kılıç adıyla kurmuş. 1993’te şirketi bir ‘AŞ’ye çevirmiş ve adını da Kılıç Deniz Ürünleri olarak değiştirmiş. Yaptığı yatırımlarla her yıl büyümesini 500-1000 kata kadar çıkarmış. Balık yemi fabrikası kurmuş. Şu anda da kapasite olarak yavru balık üretiminde ‘dünya birincisi’yiz. Kapasitemiz, 285 milyon adet. Çipura, levrek ve alabalık üretiminde bizden büyük yok. Ürettiğimiz balıkların yüzde 30’unu, büyük balıklarda ise (porsiyonluk) yaklaşık yüzde 65’ini ihraç ediyoruz.

Kirli deniz balığı ağır metal içerebilir

İnsanlar, lokantaya gittiğinde kültür balığı değil deniz balığı istiyor. Kültür balığının sağlığa zararlı tarafları nelerdir?

O kadar yanlış bir imaj ki bu. Şirket olarak yaptığımız analizler var. AB’ye ürün ihraç eden bir şirketiz. Şu anda üretimimizin yüzde 60-65’i dışarıya ihraç ediliyor. Bunun da yüzde 80’e yakın AB ülkelerine yapılıyor. Geriye kalanı Rusya’ya, Ortadoğu ülkelerine hatta ABD’ye gönderiliyor. AB kriterleri, çok ağır koşulları kapsıyor. Bunun yanında Tesco, Carrefoursa, Migros gibi süpermarketlere de satış yapıyoruz.

Deniz balığı doğal ortamda yaşıyor. Kültür balığı yemle besleniyor. Aradaki fark, ne anlamtaşıyor?

Doğru, deniz balığı doğal ortamda besleniyor. Kültür balığı, balık unu yiyerek aslında yine balık tüketiyor. Aradaki farkı, bilen birisi olarak şöyle yapabiliriz; belki her balık için değil ama denizden avlanan balık, denizlerimiz kirli olduğu için ağırmetal de taşıyabiliyor. Mesela, Marmara Denizi’nde yaşayan balıklar böyle bir risk taşıyor. Bizimkültür balıklarının yemini yediği yer, içtiği su, yaşadığı ortam, üzerine konan buz, girişi, çıkışı, her bir şeyi analize tabidir. Bu güven sağlıyor.

Lüfer yetiştirsek kimse bizi tutamaz

Kaç çeşit balık üretiyorsunuz?

Çipura, levrek, alabalık, granyöz, sinerit gibi 8 balık çeşidimiz bulunuyor.

Peki, lüfer de üretilebilir mi?

Ar-Ge çalışmalarımız var. Lüfer de yetiştirebilirsek kimse bizi tutamaz. Ancak, ana anaç bulmak zor.


SABAH