Herkes kazanacak 

Türkiye'nin gıda ihracatı ve turist sayısı artacak. Rusya ise Türk işçi istihdamını kısıtladığı için duran müteahhitlik projelerini harekete geçirecek. İki ülke arasında geçmişte 38 milyar doları bulan ticaret hacmi yeniden gerçek olabilecek

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün Rusya Devlet Başkanı Putin'e mektup yazarak uçak krizi ile ilgili olarak yaşananlardan dolayı üzüntüsünü bildirdi. Aynı gün, daha önce özür dileyen İsrail'den, Mavi Marmara mağdurları için tazminat sözü geldi. Böylece Türkiye aynı gün, problem yaşadığı iki ülke ile normalleşme sürecine girdi. Hem ticaret hem turizm açısından çok önemli olan iki ülkeyle, Rusya ve İsrail'le yaşanan bu gelişmeler, 3 ülkenin iş dünyası tarafından da büyük sevinçle karşılandı. Bu aşamada, her iki ülke iş dünyası, ekonomik ilişkilerin eski seviyesine getirilmesi için çalışmalara başladı.  
 İKİ ÜLKE BİRBİRİ İÇİN ÖNEMLİ
Yaşanan krizin ardından Rusya, ilk iş olarak vatandaşlarının Türkiye’ye seyahat etmemesini istedi. Ardından birçok gıda ürününün ülkeye girişini azalttı. Yılbaşından itibaren de yasakyadı. Böylece, 2008 yılında 38 milyar dolar seviyesinde bulunan Türkiye-Rusya dış ticaret hacmi, bir yandan petrol fiyatlarındaki düşüş, diğer yandan Rusya'nın resesyona girmesi sonucu 2015'te 23.3 milyar dolara kadar geriledi. Kasım ayındaki krizin ardından Rusya yaptırımları devreye aldı ve Türkiye'nin Rusya'ya ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 61.5 azaldı. Türkiye'nin Rusya’ya başlıca ihracat kalemleri olan gıda, otomotiv sanayisi, kimyasallar, hazır giyim, elektrikli cihazlar ve madencilik ürünlerinin birçoğunun ihracatında da yüzde 80'e varan düşüşler görüldü. Türkiye’den muzdan domatese, portakaldan şeftaliye kadar çok sayıda ürün alan Rusya, bu ürünlerin girişini de çeşitli gerekçelerle engelledi. Turist sayısında da 2014’teki 4.6 milyon kişilik zirvenin ardından geçen yıl bu sayı 3.5 milyona düştü. Bu yıl ise istatistikler Rus turist sayısında yüzde 90’a varan azalmayı göz önüne seriyor.
YATIRIMLAR GERİLEMİŞTİ
Yasaklamalarla Türkiye’ye zarar vereceğini düşünen Rusya, bir süre sonra ambargosunun sıkıntılarını kendisi çekmeye başladı. Ülkede 64.5 milyar doları bulan müteahhitlik hizmetleri ile 12 milyar dolarlık Türk yatırımı gerilemeye başladı. Altyapı ve 2018  için başlayan stadyum yatırımları, Türk işçilerine getirilen kısıtlamalar sebebiyle sekteye uğrayınca önce işçilere serbestlik sağlandı, ardından turizmde izinler başladı. Rus şirketi Gazprom  Türk Akımı için görüşme çağrısı yaparken, Türkiye’nin ilk nükleer santrali Akkuyu’nun yatırımının sürdüğünü açıkladı. Tüm bu gelişmeler ise 7 ay süren krizin iki ülke arasında ilişkilerin normalleşmesiyle ivme kazanacağının göstergesi oldu.
türkiye