ROCHE TÜRKİYE ÜRETİMİNDEN ÇEKİLİYOR 

Türkiye'deki tek fabrikasını Sandoz'a satan Roche, üretimden çekiliyor. Ülkede üretim yapan en büyük yabancı ilaç firmalarından biri olan Roche, Gebze tesislerini Mayıs 2007'de tamamen Novartis’in jenerik ilaç şirketi olan Sandoz'a devrederek Türkiye'de sadece pazarlamaya yönelecek. Perşembe günü Sandoz'un açıkladığı satış işlemlerinin sonuçlanması için resmi makamların onayı bekleniyor. Biyoteknoloji alanında odaklanan Roche, bu gerekçeyle reçetesiz ilaç üretimini global stratejileri kapsamında bırakacağını açıkladı. Ancak şirket, odaklandığı biyoteknoloji alanında da Türkiye'de yeni bir fabrika açmayacak.

Roche'yi yakından tanıyan çevreler, SSK'ya fahiş fiyatla ilaç sattığı gerekçesiyle iki yıl önce Roche'a yönelik yapılan operasyonların da bu kararda etkili olduğunu belirtiyorlar.

2005 yılında açılan Roche Gebze tesisleri, yıllık 61 milyon kutu ilaç kapasitesiyle dünyadaki en büyük tablet üretim tesislerinden biri. 72 bin metrekarelik üretim tesisi 250 kişiyi istihdam ediyor.

Sandoz Türkiye Genel Müdürü Clemens von Oswald da perşembe günü yaptığı açıklamada, “Türkiye bizim için önemli bir pazardır ve biz buradaki üretim kapasitemizi artırabildiğimiz için mutluyuz” sözleriyle şirketlerinin kazandığı avantajı dile getirdi.

Roche ise 85 milyon dolara mal olan tesisin satışını reçetesiz ilaç üretimini bırakması ve biyoteknoloji alanına odaklanmasıyla açıkladı. 2004 yılında da reçetesiz ürünlerini Bayer'e satan Roche, Gebze tesislerinde fason üretime devam ediyordu. Ancak onkoloji alanında biyoteknoloji üzerine büyümeyi hedef alan Roche, bu doğrultuda başka merkezlerdeki bu tip tesislerini kapatacağını açıkladı. Firmadan yapılan açıklamada, Türkiye'nin biyoteknolojik ilaçlar gibi yüksek teknoloji gerektiren üretim metotları için elverişli olmadığı belirtildi. Hammadde ve teknolojik altyapı temininin Türkiye'de yüksek maliyetli olmasını gerekçe gösteren firma, faaliyetlerini pazarlama alanında sürdüreceğini açıkladı.



Hükümetle gerginlikten kaynaklandı

Ancak eski Yabancı Sermaye Derneği (YASED) Genel Sekreteri Dr. Abdurrahman Arıman, Roche'un bu kararını son iki yıldır devletle yaşadıkları gerginliğe bağlıyor. 2004 yılında adı SSK ve Sağlık Bakanlığı'na yüksek fiyattan ilaç satma suçlamalarına karışan Roche, son iki yıldır bu iddialarla mücadele ediyordu.

SSK'ya fahiş fiyatla ilaç satışıyla ilgili olarak eski Roche Genel Müdürü Faruk Yöneyman'ın da aralarında bulunduğu 17 sanıklı dava sürerken Teftiş Kurulu raporunda firmanın, 1 milyon 400 bin YTL'lik kamu zararına yol açtığı ileri sürüldü. Bu süre zarfında Neupogen adlı ilacı devlet geri ödeme listesinden çıkarılan Roche, yönetim kadrosunu tamamen değiştirdi. Daha sonra Roche Türkiye Genel Müdürü George Hadjiev, Sağlık Bakanlığı'na ödeme yaparak yol açtıkları zararı tazmin ettiklerini açıkladı.

Arıman da "Bu satış işlemi Roche'un özel durumuyla ilgili. Son dönemde yaşanan talihsiz olaylardan dolayı olmuştur" sözleriyle firmanın bu süreçten kötü etkilendiğine ve sonunda üretimden çekildiğine işaret ediyor.

Ayrıca Türkiye'de ilaç firmalarının yatırımlarını son bir yıl içinde 2 katına çıkarmasına dikkat çeken Arıman, Roche'un Türkiye'nin yüksek teknoloji çalışmaları için elverişsiz olduğu yönündeki gerekçesine karşı araştırma merkezlerini Türkiye'ye taşıyan ilaç firmalarını gösteriyor.



Altyapıyı gerekçe gösterdi

Roche, Türkiye'deki üretimini global stratejisi gereği bırakıyor olsa da gündeme getirdiği ülkedeki altyapı sorunu, ilaç yatırımcıları için geçerliliğini koruyor. Son bir sene içinde gerek birleşmeler gerek doğrudan yatırımlarla ilaç sektörüne giren ve Türkiye'nin 300 milyon dolarlık ilaç ihracatının yarısını sağlayan firmaların ortak sıkıntısı düzenleyici yapılardaki aksaklıklar. Daha önce İstanbul Ekonomi Danışmanlık'ın yapmış olduğu çalışmaya göre Türkiye'de geri ödeme kriterlerinin belirsizliği, ruhsatlandırma sürecindeki gecikmeler yabancı yatırımları geri itiyor.