Türkiye de o duruma düşmesin 

Trump’ın ABD ve dünyanın alışmadığı ve bilmediği bir başkanlık modeli izleyeceği artık çok net ortada. Ticaret alanındaki politikaları, on yıllardır ABD’nin dünyanın geri kalanıyla kurduğu ekonomik ilişkilerde bir defada meydana gelen en büyük değişime neden olabilecek gibi gözüküyor. Trump, iş kaybına neden olduğunu öne sürdüğü ABD, Kanada ve Meksika arasında 1994 yılında imzalanmış olan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) da dahil olmak üzere yürürlükteki bir dizi serbest ticaret anlaşmasından çıkma tehdidinde bulunuyor, hatta, ABD’nin Dünya Ticaret Örgütü’nden (DTÖ) çekilebileceğini dahi söylüyor.

Seçimleri kazanmasından bu yana, üretimini Meksika’da gerçekleştirenlere yüzde 35 ek gümrük vergisi getireceğini belirterek, sosyal medya üzerinde otomotiv sektörü başta olmak üzere şirketlere yönelik bir çok tehditler de savurdu. Cuma günü yemin töreni sonrasında da ticaret politikasının arkasında yatan gerekçeleri ABD’de yeni istihdam yaratmak, ticaret açığını kapatmak ve Amerikalılar için “iyi anlaşmalar” yapmak olarak sıraladı.

ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz eylül ayında Meksika’da bir araya geldiği Meksika Devlet Başkanı Enrique Pena Nieto ile dün de telefonda görüştü.

Trump’ın açıklamaları daha başkanlık koltuğuna oturmadan Meksika ekonomisini fena vurdu. Daha işin başına geçmeden Meksika’yı iyice hırpalayan Trump, ülkenin borsasının ve para biriminin (peso) hızlı bir şekilde düşmesine yol açtı. Eğer bu gelişmeler devam ederse 2017 yılında Meksika ekonomisinin resesyona girmesi kesin görülüyor. Meksika geçen yıl, yani 2016 yılında, yüzde 2.1 büyümüştü. Bugünkü gelişmeler devam ederse, yapılan tahminlerde Meksika’nın 2017 yılında yüzde 3.3 civarında küçülerek bir çöküş yaşaması bekleniyor. Fitch Ratings, Meksika’nın uzun vadeli borç değerlendirmesini negatife indirirken, Trump yaklaşımı sonrası pesonun değer kaybı enflasyonu da yükseltmeye başladı. Trump’ın 20 Ocak öncesi Twitter üzerinden otomotiv devlerine yönelik tehditleri sonucu, ABD’ye şimdiden 16 milyar dolarlık yatırım çekilirken, 10 binlere yaklaşan yeni istihdam sözleri verilmiş durumda. Şu ana kadar Ford, Genaral Motors, Fiat-Chrysler, Toyota ve Hyundai ABD’ye yeni yatırım yapacağını açıkladı, diğer otomotiv şirketlerinin de yüzde 35’lik vergi tehdidi karşısında pek dayanamayacağı görüşü hâkim.

Kuşkusuz otomotiv devlerinin yaptığı her açıklama Meksika’yı vuruyor. Ford, ABD’de yapacağı yatırıma karşılık Meksika’daki 1.6 milyar dolarlık yatırımı iptal ettiğini açıklarken, diğer markalar da Meksika yerine ABD’ye tercih etmiş durumda. Bu da kuşkusuz 2017’den itibaren Meksika otomotiv sektörüne ve ekonomisine büyük bir darbe vuracak. Halbuki Trump’ın hedefindeki Meksika otomotiv sektörü son yıllarda hızlı bir büyümenin içine girmiş her yıl yeni rekorlar kırmaya başlamıştı. 2016 yılını da üretim, ihracat ve satış anlamında rekorlarla tamamlayan Meksika, Trump’ın hedefinde olduğu için ne yazık ki bu gelişmeye sevinemedi bile.

Yatırımların ABD’ye kayması Meksika’yı tam anlamıyla köşeye sıkıştırmış durumda. Meksika’da 2016’da yüzde 2 artışla 3 milyon 465 bin adet araç üretilirken, ihracat ise yüzde 0.3 artışla 2 milyon 768 bin adet olarak gerçekleşti. İç pazar ise üst üste 2 yıldır iki haneli büyürken, 2016 yılında yüzde 19 artışla 1 milyon 603 bin otomobil ve hafif ticari araç satıldı. 2016 yılında Meksika’nın özellikle ABD’ye gerçekleştirdiği ihracatta büyük sıçrama oldu. Meksika’dan ABD’ye yüzde 7.1 artışla 2 milyon 133 bin adet araç ihraç edilirken, bu da ülkenin toplam ihracatının yüzde 77.1’inin ABD’ye yapıldığını ortaya koydu. Kanada ile birlikte bu oran yüzde 90’a ulaşıyor. Bu da Trump döneminin Meksika otomotivi ve ekonomisi için tam bir kabus olacağının en net göstergesi. 

DONALD Trump’ın Meksika’ya yatırım yapacakları hedef alması sonucu önce Ford Motor Company, 1.6 milyar dolarlık yatırımı iptal ettiğini açıklayarak, yönünü ABD’ye çevirmiş ve Michigan fabrikasına 700 milyon dolar yatırım yapacağını açıklamıştı. Ford’un ardından General Motors (GM) da geçtiğimiz hafta ABD’ye 1 milyar dolar yatırım yapacağını açıklarken, Meksika’daki pick-up aks üretimini Michigan’a kaydıracağını belirtti. Hyundai-Kia ve Fiat Chrysler ve Toyota da geçtiğimiz haftalarda ABD yatırımlarını vurgulayan ve Meksika’yı göz ardı eden açıklamalarda bulundu. Bir tek Trump’ın hedefindeki Alman BMW şu ana kadar Meksika’ya yapacağı yatırım kararından vazgeçmedi. Ford, Meksika’nın San Luis şehrine yapacağı 1.6 milyar dolarlık yeni fabrika yatırımından vazgeçerken, BMW aynı şehre yapacağı 1 milyar dolarlık yatırıma ilişkin henüz bir açıklama yapmadı. Haziran 2016’da bu yatırımı açıklayan BMW, bunu NAFTA serbest ticaret bölgesinde büyüme için bir kilometre taşı olarak nitelendirmişti. BMW, Meksika’daki bu fabrikasında 2019’da 3 Serisi otomobil üretmeyi planlıyor. Ancak Trump’ın yüzde 35’lik ek gümrük vergisi tehditlerinin BMW’nin de bu yatırımı yeniden gözden geçirmesine neden olacağı belirtiliyor.

ABD’nin yeni başkanı Donald Trump’ın ekonomide uygulayacağı belli olan korumacı politikaları nasıl Meksika’yı etkilediyse, önümüzdeki yıllarda benzer korumacı politikaların Avrupa Birliği’nde (AB) de uygulanması Türkiye ekonomisini ve otomotiv sektörünü derinden etkiler. Bugün Meksika nasıl otomotiv ihracatının yüzde 77’sini ABD’ye yapıyorsa, Türk otomotiv    sanayi de toplam ihracatının yüzde 78’ini AB ülkelerine gerçekleşti-riyor. Fransa’da Cumhurbaşkanı adayı Le Pen gibi diğer ülke liderlerinin de benzer korumacı politikaları benimsemesi halinde bu Türk ekonomisine ve otomotivine büyük darbe vurur. Bu yüzden bu konuda şimdiden önlemlerin alınması gerekiyor.

Hürriyet