HAZİNEDEN IMF'YE YENİ ÖNERİ: 'Nerden Buldun Değil Nasıl Harcadın'

Hüseyin Özay'ın haberi

Türkiye ile Uluslararası Para Fonu (IMF) arasında bir süredir devam eden stand-by anlaşması pazarlıkları, IMF’ye sunulan alternatif paket ile yeni bir boyut kazandı. Ekonomi yönetimi, IMF’nin stand-by anlaşması için şart koştuğu üç koşul ‘Türk ekonomisinin şartlarına’ uygun olarak yeniden düzenledi.

IMF, Türkiye ile yeni stand-by anlaşması imzalamak için, ‘nereden buldun’ yasanının yeniden hayata geçirilmesini, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın üst kurul haline getirilmesini, 2009 yılı için ek tedbir paketi hazırlanmasını ve belediye kaynaklarının azaltılmasını talep etmişti. IMF’nin söz konusu talepleri üzerinde, Maliye ve Hazine bürokratları çalışarak, alternatif düzenlemeler hazırladı. Türkiye’nin şartları göz önüne alınarak IMF’ye sunulan düzenlemelerin başında ‘nereden buldun’ yerine ‘nasıl harcıyorsun’ getirilecek. Buna göre mükelleflerin harcamaları çapraz denetime alınacak. IMF, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın da üst kurul haline getirilmesini istemişti. Bu talep için de organizasyonun değiştirilmesi, vergi denetim elemanlarının yetkilerinin arttırılması ve Vergi Usul Kanunu’nda değişikliğe gidilmesine ilişkin öneri hazırlandı.

EK VERGİ GETİRİLMEYECEK

IMF’NİN istediği yerel yönetimler için üst kurul çıkarılması yerine Hazine’nin belirlediği ikinci kriter ise İller Bankası’nın özerk yapıya kavuşturulması. Hazine’nin son kriteri ise ek tedbir paketi çıkarılacak ama ek vergi getirilmeyecek.

YENİ paket olarak nitelendirilen bu düzenlemeler, IMF’ce kabul edilirse, yeni anlaşmayı görüşmek üzere IMF teknik heyeti Türkiye’ye davet edilecek.

Hazine’nin 3 kriteri

1- Harcamalara çapraz denetim

Ekonomi yönetimi, IMF’nin talep ettiği ‘nereden buldun’ yasasının çıkarılmasına ilişkin talebini, sermaye kaçışına neden olacağı gerekçesiyle kabul etmedi. Bunun yerine, kayıtdışı ekonomiyi azaltmak ve vergi gelirlerini arttırmak için mükelleflerin harcamalarına çapraz denetim getirilmesi öngörüldü. Çapraz denetim, mükelleflerin harcamalarından yola çıkarak, devletten gizlenen gelirlerin tespit edilmesi prensibini içeriyor.

Yani mükellef zarar ettiğini beyan ettiği halde lüks yaşamaya devam ediyorsa, ‘harcamaları hangi gelirle’ yaptığı sorulacak.

2- İller Bankası özerk olacak

IMF, belediyelere aktarılan kaynakların azaltılmasını hatta, belediyeler içinde bir üst kurulun oluşturulmasını talep etmişti. Bu taleple ilgili olarak da, yerel reform paketinin çıkarılması ve İller Bankası’nın özerk yapıya kavuşturulmasına ilişkin alternatif öneri hazırlandı. Yapılacak düzenlemelerle, yerel yönetimlerin, merkezi yönetimden daha bağımsız hareket etmeleri sağlanacak.

3- 8 milyar liralık ek paket

IMF ile stand-by anlaşmasının önündeki engellerden birini de, 2009 yılı hedeflerinin değiştirilmesi ile yine 2009 yılı için ek tedbir paketi hazırlanması oluşturuyor. Bu taleple ilgili olarak, makro hedeflerin değiştirilmesi kabul edildi. 2009 yılına ilişkin makro hedefler değiştirilecek. Yeni hedefler gelecek ay açıklanacak. Ek vergi getirilmeyecek. Bunun yerine, 2009 yılı harcamalarının kısılmasından oluşan tedbirler paketi hazırlandı. Ek paketin boyutunun ise 8 milyar TL civarında olduğu bildirildi.