'Turabi her açıdan devrimciydi' 

Filistin asıllı İngiliz akademisyen Dr. Azzam Tamimi, Sudan'da İslami hareketin en önemli lideri olarak bilinen ve geçen hafta vefat eden Hasan Abdullah et-Turabi'nin arkasında zengin bir miras bıraktığını söyleyerek "Siyasi farkındalığın Arap dünyasında ve başka yerlerde yayılmasına, Turabi'nin fikirlerinin büyük katkı sağladığına dair şüphe yok" dedi.

Merkezi Londra'da bulunan Siyasal İslam Düşüncesi Enstitüsü'nün eski Direktörü Dr. Azzam Tamimi, Anadolu Ajansı muhabirine, geçen hafta geçirdiği kalp krizi sonucu Sudan'ın başkenti Hartum'da kaldırıldığı hastanede 84 yaşında ölen Turabi'nin düşüncelerinin İslami hareketler üzerindeki etkilerini değerlendirdi.

Alhiwar TV Genel Yayın Yönetmenliği görevini yürüten ve aynı zamanda siyasal İslam düşüncesi ve İslami hareketler üzerine araştırmalar yapan Tamimi, yakından tanıdığı Turabi'nin düşünceleriyle ilk defa 1970'li yıllarda İngiltere'deki eğitimi döneminde karşılaştığını ve incelemeye başladığını söyledi.

Turabi'nin "her açıdan devrimci" olduğunu belirten Tamimi, "Ancak Turabi, İslami bilimler, dünya tarihi ve siyasete yönelik derin ve canlı bilgiye sahip bir devrimciydi. Benim için Turabi harika bir öğretmendi. Neslinin ilerisindeydi hep. Bu nedenle verdiği fetvalar devrim niteliğindeydi ve her zaman münakaşalara sebep oldu" diye konuştu.

"Demokrasi için mücadeleyi asla elden bırakmadı"

Tamimi, Sudanlı liderin siyasal İslam'a ilişkin net bir vizyonu bulunduğuna işaret ederek "Ancak bu tamamıyla halkı temsil etmeli ve kesinlikle topluma karşı sorumlu olmalıydı. Kendi ülkesindeki siyasi yetkililere karşı koydu ve demokrasi için mücadeleyi asla elden bırakmadı. Peşinde olduğu hükümet modeli için dönem dönem tutuklu kaldı. Demokratikleşme ısrarı sebebiyle dışlandı. Güvendiği ordu yetkilileri Turabi'ye ihanet etti, hatta hapse attı" ifadesini kullandı.

Hasan et-Turabi'nin fikirleri ve savunduklarıyla İslam alemi üzerinde oluşturduğu etkiye de değinen Tamimi, şunları kaydetti:

"Turabi'nin Sudan'da mücadelesini verdiği model, bölgedeki diğer İslami hareketler üzerinde de kuvvetli etki yarattı. Özellikle Tunus ve Ortadoğu'daki benzer İslamcılar, Sudan İslam hareketinden çok etkilendiler. Siyasi farkındalığın Arap dünyasında ve başka yerlerde yayılmasına, Turabi'nin fikirlerinin büyük katkı sağladığına dair şüphe yok. Turabi'nin siyasal İslam düşüncesine yaptığı en temel katkı, İslam'daki hükümet fikrinin, sivil bir kurum olması ve teokrasinin İslam'da hiçbir yeri olmayışıdır. Turabi arkasında zengin bir miras bıraktı. Ancak bu sadece Turabi'nin yazılarıyla sınırlandırılmamalı. Turabi, farklı bir entellektüel ve siyasi kuramcı, daha kapsayıcı, daha birleştirici ve evrensel resmi tercih eden biriydi. Ona, Filistin ya da Arap bölgesinde başka bir yeri sorduğunuzda, sizi bir tarih yolculuğuna çıkarır, mevcut küresel politikalarla yerel problemlerin sadece büyük sorunun ufak bir parçası olduğunu gösterirdi.?"
aa