Metaverse nedir? Sanal evrende yaşam mümkün mü? 

Sosyal medya devi Facebook’un CEO'su Mark Zuckerberg, bünyesinde birçok sosyal medya uygulamalarını barındıran Facebook Inc. çatı kuruluşunun isminde değişikliğe gidilerek, markanın adının “Meta” olarak değiştirileceğini duyurmasının ardından Metaverse medyada kendine daha geniş yer bulmaya başladı. Metaverse, tüm sanal dünyaların, artırılmış gerçeklik ve İnternet’in toplamı da dahil olmak üzere, neredeyse geliştirilmiş fiziksel gerçeklik ve fiziksel olarak kalıcı sanal alanın yakınsamasıyla oluşturulan kolektif bir sanal paylaşılan alan olarak tanımlanıyor.

METAVERSE NEDİR?

“Meta-evren”in kısaltması olan metaverse, gerçek ve sanalın bir bilim kurgu vizyonunda birleştiği ve insanların farklı cihazlar arasında hareket etmesine ve sanal bir ortamda iletişim kurmasına izin verdiği dijital bir dünya. Pratik anlamda, artırılmış ve sanal gerçeklik ürün ve hizmetlerini ifade ediyor.

Terim; insan topluluğunun avatarlar biçiminde etkileşime girebileceği, fiziksel gerçekliğe paralel bir siber uzayı belirtiyor. Konsept, yazar Neal Stephenson tarafından 1992 bilim kurgu romanı “Snow Crash”de ortaya atılmış. Paylaşılan çevrimiçi alan da fiziksel, artırılmış ve sanal gerçekliğin birleştirilmesini ifade eder. Teknoloji blog'u Verge ise, metaverse'in kısmen gelecek için bir rüya ve kısmen de halihazırda devam etmekte olan değişiklikleri kapsüllemenin bir yolu olduğunu söylüyor.

Bazı video oyunu toplulukları, Roblox (çocuklar ve gençler tarafından yaratılan sayısız oyunu içeren bir platform) veya Fortnite gibi, meta-evrenlerin tohumlarını zaten yarattılar. Hatta nisan ayında Fortnite'ta avatar olarak karşımıza çıkan rapçi Travis Scott'ın verdiği beş sanal konseri 12 milyondan fazla oyuncu takip etti.

NE ZAMAN HAYATA GEÇER?

Facebook Reality Labs'ı yöneten Andrew Bosworth, “Bu ürünlerin çoğu ancak önümüzdeki 10 ila 15 yıl içinde tamamen hayata geçirilecek” diyor. Ve Snow Crash tarzı bir çevrimiçi dünyayı çalışır duruma getirmek için üstesinden gelinmesi gereken birçok teknik engel olduğunu belirtiyor.

METAVERSE EVRENİNE DOKUNMA DUYGUSU GELİYOR

Artık Meta çatısı altına giren Facebook, metaverse'nin geleceğini araştırırken, aynı zamanda onu alternatif bir dünya haline getirmek için daha fazla araç ve ekipman geliştirmeye çalışıyor. Son olarak giyildiğinde kullanıcıların bu alternatif dünyadaki şeylere dokunmasını sağlayacak dokunsal bir eldiven üzerinde çalıştığını duyurdu.

Meta, “Sanal dünyada gerçek dünyadaki kadar hünerli olamayız” itirafında bulunsa da bu eldivenlerle bu durumu değiştirmeye çalışıyor. Bilgisayarın kullanıcının el hareketlerini anlamasına ve yansıtmasına yardımcı olurken, eldivenler ayrıca basınç, doku ve titreşim gibi şeyler için bir dizi karmaşık, nüanslı duyumlar üreterek kullanıcıya deneyim sağlamayı hedefliyor.

Meta, kullanıcıların eldivenle yaşayacakları deneyimi şu şekilde özetliyor: “Ultra gerçekçi 3D avatarla sanal bir 3D bulmaca üzerinde çalıştığınızı hayal edin. Masadan sanal bir yapboz parçası aldığınızda, parmaklarınızın hareketini otomatik olarak durdurur ve elinizde olduğunu hissedersiniz. Parçayı daha yakından incelemek için tutarken kenarlarının keskinliğini ve yüzeyinin pürüzsüzlüğünü hissediyorsunuz, ardından yerine oturttuğunuzda tatmin edici bir çıtırtı geliyor.”

Reality Labs araştırma direktörü Sean Keller, duyum yaratmak için birden fazla minyatür motor kullanmak yerine, mikroakışkanlar kullandığını söylüyor. Bu da malzemenin sertliğini değiştirmede yardımcı oluyor.

Ancak fiziksel bir nesnenin yokluğuna rağmen kendi algısal yeteneklerimizle fiziksel duyum oluşturmamız mümkün. UX araştırma bilim müdürü Sophie Kim beynimizin bu konuda oldukça iyi olduğunu belirtiyor: “Doğal olarak, sadece biraz dokunsal sinyal, birkaç görsel uyarıcı ve bir işitsel sinyal dokunuşu birleştirmek, beyni elimizde gerçekten bir nesne olduğuna ikna etmek için yeterli olabilir.”

Metaverse için geliştirilen eldivenleri Mark Zuckerberg de kendi Instagram profilinde paylaşarak şu satırlara yer verdi: “Meta'nın Reality Labs ekibi, Metaverse'de gerçekçi bir dokunma hissi yaratmak için dokunsal eldivenler üzerinde çalışıyor. Bir gün sanal nesnelere dokunduğunuzda doku ve baskı hissedebileceksiniz.”

MİCROSOFT METAVERSE OFİSİ KURUYOR

Şirket metaverse dünyasını ofis yaşamına getirmeye hazırlanıyor. Corona virüsü salgınıyla beraber uzaktan çalışma modeli yaygın olarak tercih edilirken, video konferans uygulamaları da sıklıkla kullanılır oldu.

HAREKETLERİNİ SERGİLEYECEK

Microsoft, video konferans uygulaması Teams'te sanal ve gerçek dünyayı bir arada kullanacağını duyurdu. Buna göre Teams üzerinden toplantıya katılan çalışanlar, kamera görüntüsü yerine üç boyutlu avatarlarını ya da animasyonlarını kullanabilecek. Kişinin kendi hareketlerini avatar üzerinden sergileyebileceği bu yeniliğin, çalışanların kendilerini daha rahat hissetmesi açısından önemli olduğu belirtildi.

250 MİLYON KİŞİ KULLANIYOR

Teams ekibinin başındaki isim olan Jared Spataro, Financial Times'a yaptığı açıklamada, “Dünya genelinde 250 milyon kişi Teams kullanıyor. Avatarların sunumu, metaverse elementlerinin gerçek olduğunu gösteriyor” dedi.