‘Marksist rüya’yı siyasi partiler desteklemedi! 

İsviçre’de dün ülkede yaşayan her vatandaşa ve ülkede 5 yılını dolduran göçmenlere ‘temel gelir’ ödemesi için yapılan referandum, yüzde 78 ‘hayır’ oyuyla reddedildi. ‘Marxist rüya’ olarak adlandırılan tasarı kabul edilseydi çalışsın çalışmasın herkese aylık 2500 Frank (7 bin 426 TL) ödenecekti. Tasarıda, ülkedeki tüm çocuklara aylık 645 Frank (1915 TL) ödenmesi planlanıyordu. ‘Grundeinkommen’ inisiyatifi tarafından referanduma taşınan ‘herkese koşulsuz gelir’, gündeme geldiği günden bu yana İsviçre Federal Meclisi’nde partiler tarafından destek görmüyordu. Buna karşın 100 bin imzaya erişerek konuyu referanduma taşıyan sivil toplum örgütlerinin temel amacı konunun ülkede tartışılması ve bir süre gündemde kalması olduğu biliniyordu. Öyle ki, koşulsuz geliri referanduma götüren sivil toplum örgütlerinin aklında ilk etapta herhangi bir ödeme rakamı bulunmuyordu. Federal Meclis’te sadece Yeşiller Partisi’nin destek verdiği referandumda, ‘herkese koşulsuz gelir’ için gereken kaynağın nereden sağlanacağı konusu, referandumda hayır oyu kullananan kişilerin baş argümanı oldu. Destekçiler, İsviçre’de 100 binden fazla kişiye sağlanan işsizlik sigortası ve sosyal yardımların ‘koşulsuz gelir ödemesi’ için kaynak olabileceğini öne sürüyordu. 


Göçmen akını korkusu

İsviçre’de yapılan bir ankette, herkese koşulsuz ödeme yapılması durumunda işini bırakacakların oranının sadece yüzde 2 olduğu ortaya çıkmıştı. Referandumun savunucuları, İsviçrelilere koşulsuz ödeme yapılmasıyla ev işleri ve çocuk bakımının eşler arasında paylaşılmasının kolaylaşacağını ve bunun da hayat kalitesinin yükselmesiyle sonuçlanacağını savunuyordu. ‘Hayır’ oyu vererek karşı çıkan örgütler arasında sendikalar bulunuyor. Ülkedeki sendikalar, koşulsuz ödeme imkânıyla insanların işine duyduğu saygıyı kaybederek, çalışmamayı tercih edeceğini savunarak başından beri referanduma karşı çıkıyordu. Tasarıya karşı çıkanlar arasında yasanın kabulü durumunda İsviçre’nin tüm dünyadan göçmen akınına uğrayacağını iddia eden kişiler de bulunuyor. 

Referandum kabul edilseydi, İsviçre’ye maliyeti 25 milyar İsviçre Frangı (74 milyar TL) olacaktı.

‘Temel gelir’ uygulanabilir mi?

Türkçede ‘temel gelir’ veya ‘vatandaşlık maaşı’ olarak anılan ve bir ülkedeki her bireye şart koşulmaksızın aylık ödeme yapılması esasına dayanan sistemin örneklerini dünyanın çeşitli yerlerinde görmek mümkün. Sosyal devletin ve sosyal politikanın yetersiz kaldığı görüşüyle öne sürülen ve işsizliğe bir çözüm bulma amacıyla sunulan temel gelir uygulaması 1970’li ve 80’li yıllarda Avrupa’da ortaya çıktı. Sistem, daha önce ABD, Kanada, Namibya, Brezilya, Hindistan gibi ülkelerde kısıtlı olarak uygulansa da, en başarılı örnek olarak ‘Alaska Kalıcı Fonu’ dikkat çekiyor. Alaska’da bir yılın üzerinde yaşayan ve yaşamaya devam edecek herkese aylık maaş ödemesi yapılıyor. Fransa ve Hollanda’da temel gelir sistemi için çalışmalar yapılsa da, Avrupa’da Finlandiya bu konuda en ciddi atılımın yapıldığı ülke. Finlandiya hükümeti, ülkenin 2017’de sınırlı bir ‘temel gelir’ sistemine geçeceğini açıkladı.
milliyet