Petrol Fiyatları Zirvede! TÜRKİYE NASIL ETKİLENECEK?

İran’ın ambargo kararı ile yükselişe geçen petrol fiyatları için beklentiler daha gidecek yolu olduğu yönünde.

Verilere göre yüzde 20 ihracatı artan İran’ın kime petrolü satacağı da önem arz ediyor. Gerilimin artması ile 150 dolarlara çıkacağı öngörüsü olan petrol de yakın vadede piyasa uzmanları 130 doların görüleceği konusunda hem fikirler. İran’a olası bir yaptırım ile fiyatlarda daha da yukarı yönün görülebileceği belirtilirken jeopolitik gerilimin de yukarı yönlü harekete baskı yapacağı belirtiliyor. Petrol üreticilerinde gelen baskılarında devreye gireceği görüşü ile 8 aylık bir vadede petrol tarafında genel beklenti yükselişin süreceği yönünde.


Uzmanlar bunun bölgesel bir şok olduğunu dile getirirlerken bir yanda da jeopolitik gerilim ve petrol taleplerinin etkisi ile 9 ayın zirvesine çıkan petrol dünya genelinde büyüme beklentilerini riske sokuyor.

Yunanistan anlaşması sonrasında petrol fiyatlarındaki artışı ile yukarı yönlü bakısılanan ve 1.33’lerin üzerine atan euro yılın en yüksek seviyelerini test etti.

Ekonomistler, fiyatlardaki artışın kârlılık oranlarını eriteceğine dikkat çekerken tüketici harcamaların da yaşanacak zayıflama ile enflasyonunda ilerleyen dönemde risk unsuru olarak ortaya çıkabileceği uyarısını yapıyorlar.

Çarşamba günü Atom Enerjisi Ajansı’nın yetkililerinin Tahran’daki nükleer program üssüne sokulmamaları ile tırmanan gerilim günlük varil sözleşmelerinin de 340 binden geçen yılın seviyeleri olan 299 bine gerilmesine neden oldu.

TÜRKİYE NASIL ETKİLENİR?

Türkiye petrol fiyatlarındaki artışı yakından takip ediyor. Enerji konusunda dışa bağımlılığı Türkiye için büyük bir risk oluştururken bir süredir dizginlediği düşünülen cari açığından yeniden korku unsuru olarak ortaya çıkmasına neden olabileceği konuşuluyor.

Hafta başında görüşlerine başvurulan analistler 1.73 seviyelerdeki dolar TL’nin kurunun artmaması halinde çok ciddi bir risk unsuru olmayacağını kaydederken Perşembe günü 1.76’ların üzerine çıkan kur ile endişeler tetiklenmiş oldu.

Buna ek olarak dün Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın petrol fiyatlarında atışı yorumlarken; petrol fiyatlarındaki 10 dolarlık artışın, Türkiye ekonomisine maliyeti 4 milyar dolar olduğunun altını çizmesi gerilimi ortaya koydu.

Türkiye’nin bir önceki yıla göre yüzde 40.56 atış gösteren enerji ithalatı 54,1 milyar dolarlık faturaya mal oldu buna ek olarak Türkiye’nin geçen sene ithalat için ödediği her 100 doların 22,46 doları enerji ürünleri için harcandı. Böylece ülkenin son 10 yılda sadece enerji ithalatına ödediği bedel 289 milyar 981 milyon 280 bin dolara ulaşılmış oldu.

Hükümetin orta vadede petrol beklentisi 110 dolar olurken bu meblağın Türkiye’ye maliyeti 22 milyar doları buluyor. Eğer rakam 124 dolara çıkarsan petrolün Türkiye faturası 24,5 milyar dolara çıkıyor.

Peki bu duruma piyasa uzmanları ne diyor?ING Bank Başekonomisti Sengül Dağdeviren THE LİRA’ya yaptığı değerlendirmede Türkiye'de cari açığın yarısından fazlası enerjiden oluştuğuna dikkat çekti. Petroldeki hareketlilik beklentileri olumsuz etkilediğini kaydeden Dağdeviren enflasyon ve cari açık açısından kırılganlıkları arttığına vurgu yaptı. “Bu noktada büyümenin nerede oturacağı önemli. Yüksek oranda değişmesi büyümenin ivmesine bağlı.” diyen ING Bank başekonomisti kurum olarak beklentilerinin, 105-110 dolar civarında olduğunu belirtti. Dağdeviren petroldeki yükseliş kalıcı yönde olursa tahminlerimizi yukarı yönde revize etmek zorunda kalacaklarını söyledi.

İş Yatırım Uluslarararsı piyasalar müdür yardımcısı Şant Manukyan ise konuya dair yaptığı açıklamada İran ile olarak ilgili Avrupa'ya petrol vermeme durumunu kriz olarak görmediğini belirtti. Ana denklemi bozan bir şey süreç olmadığını kaydeden Manukyan gecikmeli stres olacağını dile getirdi. İş Yatırım Uluslarararsı piyasalar müdür yardımcısı “110 dolara geldiği zaman tüketim üzerine negatifliği olur. Anormal dalgalanma yaratacak büyüme üzerinde etkisi olacağını düşünmüyorum.” dedi.

Meksa Yatırım’dan THE LİRA’ya yapılan değerlendirmesinde, Türkiye'nin petrol artışına karşı hassasiyeti yüksek bir ülke olduğu kaydedildi. Her 10 dolarlık kalıcı petrol artışının milli gelire yüzde 0,3 kadar etki yaptığına değinildi. Petrol fiyatının 110 dolar veya üzerinde kalıcı olmasının, Türkiye'nin ithalat faturasını yükseltip, yatırım harcamalarını kısarak Türkiye'nin olumsuz seyre gitmesine yol açabileceği dile getirildi. Petrol fiyatlarının yüksek kalmaya devam etmesi durumunda, hali hazırda yüzde 9 oranındaki cari açık/mg oranının yüzde 10'un üzerine çıkabileceği bildirildi.

ABD HAM PETROLÜ 106 DOLARI AŞTI

Uluslararası piyasalarda ABD ham petrolünün varil fiyatı 106 doların üzerine çıktı. ABD ham petrolünün varil fiyatı Nisan ayı teslimi Avrupa'daki işlemlerde düne göre 10 sent artarak 106,38 dolara yükseldi. Böylece ABD ham petrolünün varil fiyatı 9 ayın en yüksek seviyesine ulaştı.

ABD ham petrolünün varil fiyatı Nisan ayı teslimi dünü 3 sentlik yükselişle 106,28 dolardan tamamlamıştı.

Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatının Nisan ayı teslimi de 1,17 dolar artışla 124,07 dolar oldu.

Petrol fiyatlarındaki artışta Almanya'da iş dünyasının ekonomiye olan güvenini yansıtan IFO Endeksi'nin yükselmesi ve İran'ın nükleer programı konusundaki gerginliğin sürmesi rol oynadı.

Almanya'da IFO Endeksi'nin Şubat ayında dördüncü aydır yükselmesi, geçen yılın son çeyreğinde yüzde 0,2 daralan Avrupa'nın en büyük ekonomisinin tekrar büyüyeceği umutlarını artırdı.

Bu arada, Capital Economics'in yayımladığı raporda, ''petrol fiyatlarının hala küresel ekonomik toparlanma için ciddi tehdit oluşturacak seviyelerin altında bulunduğu'' belirtildi.

Raporda, ''İran'ın nükleer programıyla ilgili gerginliğin yükselmesiyle petrol fiyatlarının artacağı, Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatının Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasını içeren en kötü senaryoda 210 dolara kadar yükselebileceğine'' işaret edildi.

Hürriyet