AİHM ile Türkiye arasında yargıç krizi 

Hükümetin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) görev yapacak yeni Türk yargıcın seçimi için Avrupa Konseyi’ne ilettiği liste, ‘adayların yetersizliği nedeniyle reddedildi. AİHM yargıçlarının seçiminde adaylarla mülakatı gerçekleştiren Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) AİHM Yargıçlarını Seçme Komisyonu, Ankara’nın gönderdiği listedeki üç adayı da ehil bulmadı. Kararın gerekçesi hakkında resmi bir açıklama yapılmadı.
 
Deutsche Welle Türkçe’den Kayhan Karaca’nın haberine göre, komisyon esas seçimi yapacak olan AKPM’ye de ‘Türkiye’den yeni bir liste göndermesi’ çağrısında bulundu. Ankara, listedeki adayların ‘yeterli derecede kalifiye olmadıklarına’ dair ilk elemeyi yapan Danışma Paneli’nin telkinlerini dikkate almayarak listede ısrar etmiş ve adayların mülakata alınmasını istemişti.
 
‘EHİL’ BULUNMAYAN ADAYLAR KİM?
Ankara, AİHM yargıçlığı için Fadile Arslan, Basri Bağcı ve Ergin Ergül’ü aday göstermişti.
 
1971 Elazığ doğumlu Fadile Arslan aynı zamanda Hollanda vatandaşı ve tüm hukuk kariyerini Hollanda’da yapmış bir avukat. Uzun süre Hollanda İslam Konseyi üyeliği yaptı.
 
Bir dönem Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı görevinde bulunan 1967 Ankara doğumlu Basri Bağcı şu anda Yargıtay üyeliği yapıyor.
 
Diğer aday Ergin Ergül ise Başbakanlık Müsteşar Yardımcılığı yapıyor. Mevlana hakkında yayımlanmış kitapları var.
 
AYRI AYRI MÜLAKATLARI GEÇEMEDİLER
Komisyon, Türk hükümetinin sunduğu adayları 29 Eylül Cuma günü Paris’te ayrı ayrı mülakata aldı. Mülakatlar sonunda adayların AİHM yargıçlığı için ‘yetersiz’ oldukları sonucuna varıldı. Komisyonun aldığı karar AİHM yargıçlarını son aşamada seçen AKPM için tavsiye niteliğinde. Ancak AKPM genelde bu tavsiye kararlarını olduğu gibi benimsiyor.
 
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Gelecek hafta Strasbourg’da yapılacak AKPM genel kurul toplantıları sırasında Türk hükümetine yeni bir liste göndermesi çağrısında bulunulması bekleniyor.
 
AKPM’nin bu yönde bir karar alması halinde AİHM’de görev yapacak yeni Türk yargıcının seçim süreci yeniden başlatılmış olacak. Bu amaçla Adalet Bakanlığı yeniden başvuru alacak ve üç kişilik yeni bir liste oluşturacak. Bu listedeki isimler yeniden AKPM Komisyonu tarafından mülâkata alınacak. Tüm bu işlemlerin en iyimser tahminle Nisan 2018’den önce tamamlanması beklenmiyor.
 
Bu işlemler devam ederken 1 Mayıs 2008’den bu yana AİHM yargıcı olarak görev yapan Işıl Karakaş da görevine devam edecek. Kasım 2015-Nisan 2017 döneminde AİHM Başkan Yardımcılığı da yapan Karakaş’ın görev süresinin 30 Nisan 2016 tarihinde sona ermesi gerekiyordu. Türk hükümetinin Karakaş’ın yerine seçilmek üzere 2016 sonunda sunduğu aday yargıçlar da ‘yeterli derecede kalifiye’ olmadıkları gerekçesiyle geri çevrilmişti.
 
KRİTERLER NE?
AİHM yargıcı seçilebilmek için Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi sistemi, Türk hukuk sistemi ve uluslararası kamu hukuku bilgisine hakim olmaK gerekiyor. AİHM’nin çalışma dilleri olan İngilizce ve Fransızca’dan en az birini çok iyi derecede kullanabildiklerini belgelemeleri şart koşulan adayların, ‘yüksek ahlaki karaktere sahip’ ve 35-60 yaş diliminde olmaları da isteniyor. Ulusal planda aday belirleme sürecinin de saydam ve tarafsız biçimde gerçekleşmesi talep ediliyor.