CHP ve HDP'den bütçe tasarısına şerh 

Meclis Genel Kurulu'nda önümüzdeki hafta mesaisi başlayacak olan 2018 Merkezi Bütçe görüşmelerine dair muhalefet partilerinin komisyon aşamasındaki eleştirileri bütçe raporuna girdi.

Halkların Demokratik Partisi (HDP), hazırladığı 205 sayfalık muhalefet şerhinde ilk günden bu yana getirdiği "savunma ve güvenlik ağırlıklı savaş bütçesi" eleştirisinde bulunurken, CHP’nin şerhinde ise, 16 yıldır iktidarda bulunan AKP hükümetlerince Meclis'e getirilmiş "en vicdansız ve adaletsiz" bütçesi olarak tanımlandı.

Muhalefet, "içeride OHAL, dışarıda savaş hazırlıklarıyla kendini gösteren AKP siyasetlerinin finansal tablosundan ibaret" ifade edildi.

'GİTGİDE KABARAN BİR GÜNVELİK BÜTÇESİ'

HDP’nin "Savaş bütçesi" tespitine yer verdiği şerhin ilgili bölümünde, şu ifadelere yer verildi:

"Devletin savunma ve güvenliğe ayırdığı pay çeşitli kalemlere dağılmış olduğu için net olarak görülemese de Millî İstihbarat Teşkilatı, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığının payına ayrılmış bulunan bütçe 2017’de 64 milyar küsurdu, 2018’de 84,5 milyardan fazla olacak. Aradaki 20 milyarlık fark aslında millî eğitime ya da sağlığa ayrılan yatırım paylarının toplamından bile fazla. Bütçede görünmeyen savunma kalemleri ve görünmeyen savunma giderleri de var.

Gitgide kabaran bir savunma ve güvenlik bütçesiyle karşı karşıyayız. 2018 bütçesi, iktidardaki ittifakın ve Cumhurbaşkanı’nın önümüzdeki dönemi silahlı çatışmaların artacağı ya da artma eğiliminin yüksek olduğuna dair yönelişini açığa vuruyor. Türkiye'nin neden ötürü, Rusya'dan milyarlarca dolar vererek S-400 füze savunma sistemleri alması gerektiği hala doyurucu bir biçimde açıklanmış değildir. Türkiye'nin bir savaş bütçesine yönelmesinin gerçek nedeni, düşmanlarla kuşatılmış olması ve 'terörizm' tehdidi altında bulunuyor olması değildir. Bu, AKP hükümetinin izlediği iç siyasetin türevi olan dış siyasetin sonucudur."

‘ETKİLİ DENETİM YAPILAMIYOR’

Muhalefet şerhinde 2016 yılıyla birlikte belirgin bir biçimde bütçe açığının ve kamu borçlanmasının da arttığı ifade edilerek, bunun da başta faiz oranları olmak üzere enflasyon gibi göstergeler üzerinde etkili olduğuna işaret edildi.

Bakanlıklar ve diğer özel bütçeli kuruluşların bütçelerine dair verilerle değerlendirmelerin de yer aldığı şerhte özellikle bütçeyi denetlemekle görevli Sayıştay'ın etkin bir denetim yapamadığı savunuldu.

'BÜTÇE HALKLA BİRLİKTE YAPILMALI'

Bütçenin yapım şekline dair de eleştirilerde bulunan HDP’nin şerhi şöyle:

"Bütçenin en aşağıdan, mahalle meclislerinden, halk meclislerinden, işyeri meclislerinden yani toplumun en alttaki örgütlenmelerinden başlayarak yapılması gerekiyor. Bunun modelleri de var. Buna katılımcı bütçe, demokratik bütçe ya da halk bütçesi denebilir. Ancak bu yapılırsa gerçek bir bütçe hakkından söz edilebilir. Böyle bir model üzerinde uzlaşılabilinirse doların yükselişi, enflasyon, işsizlik gibi yapısal sorunlarla baş edebilinir ya da siyasal ve benzer krizlerin önüne geçilebilinir. Şimdiki durumda 760 milyar liralık ödenek harcanırken ya da finansal kaynakları sağlanırken toplumun yüzde 90’ının bundan hiçbir şekilde haberi olmamaktadır."

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ise, 106 sayfalık muhalefet şerhinde 2018 bütçesinin ekonomide istihdam yaratacak ve üretime dayalı bir büyüme modelinin ilkelerini yaşama geçirecek bir bütçe olmadığını savundu.

CHP: RANT BÜTÇESİDİR

Aynı zamanda rant politikalarıyla şekillenen bir bütçe değerlendirmesinde bulunan CHP, "İktidarın 2018 bütçesi tercihini bir kez daha rant sermayesinden yana kullanmaktadır. Bu bütçe, bir kez daha rant sermayesini, emekçilerin başta olmak üzere üretici güçler aleyhine güçlendirmeyi tercih eden, halkın geniş kesimlerinden aldığını, iktidar çarklarını besleyen bir avuç yandaş sermayedara aktarma bütçesidir" eleştirisinde bulunuldu.

‘PARTİ DEVLET BÜTÇESİ’

Şerhte, şu ifadelere yer verildi: "Bu bütçe Türkiye'nin kalkınmasının değil, inşa edilmekte olan parti devletinin geleceğini öncelemektedir. Hak temelli bir sosyal devletle kalkınan değil, yoksulluğu yöneten bir siyasi anlayışın ürünü bir bütçe ile karşı karşıya bulunmaktayız."

MHP'nin de şerh olarak hazırladığı metinde, hükümetin ekonomi politikalarına destek verildi.

MHP: 2019'A HAZIRLIK İÇİN ÖNEM TAŞIYOR

MHP'nin şerhinde ise, "Anayasa değişikliği paketi ile demokrasi dışı müdahaleleri engelleyecek yeni bir hükümet sistemi ortaya çıkmıştır. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi olan bu sistem ile etkin hükümet, kudretli devlet tesis edilmiştir. 2018 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı, 2019 yılında tam anlamıyla yürürlüğe girecek olan, bu yeni hükümet etme sisteminin hazırlıklarının gerektireceği ihtiyaçların karşılanması bakımında da önem taşımaktadır" denildi.

(Mezopotamya Ajansı)