Darbe emici hayat kurtarıyor mu? 

3 tiyatrocunun hayatını kaybettiği TIR kazası, yüksek araçlardaki darbe emici tampon tartışmalarını bir kez daha başlattı. Peki bu donanımlar tam olarak ne oluyor? Darbe emici tamponlar Türkiye'de zorunlu mu?
Gece saatlerinde özellikle de tiyatro dünyasını derinden sarsan bir trafik kazası gerçekleşti. “Baş Belası” isimli gösteri için aralarında ünlü oyuncu Ceyhun Fersoy'un ve sosyal medya fenomeni Sergen Deveci'nin de bulunduğu araç, bir TIR'a arkadan çarptı. Hurdaya dönen araçta ne yazık ki 3 tiyatro oyuncusu hayatını kaybetti. Yaralıların tedavisi ise sürüyor.

Yaşanan olay, özellikle de sosyal medyada "darbe emici tampon" tartışmasını bir kez daha başlattı. Pek çok kişi, bu tür kazalarda can kayıplarının önlenebilmesi için TIR ve kamyonlarda darbe emici tampon bulunması gerektiğini savundu. Peki neydi ki bu darbe emici tampon? Türkiye'de bununla ilgili herhangi bir zorunluluk var mı? Gelin hep birlikte tartışılan bu konuya yakından bakalım.

DARBE EMİCİ NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?

Kamyon ve TIR'lar, otomobillerle kıyaslandıklarında oldukça yüksek araçlar. Bu yükseklik, özellikle de arkadan çarpma durumdalarında büyük sorunlara neden oluyor. Zira otomobil, yüksek bir hızla çarptığında önündeki TIR'ın altına giriyor. Hız yükseldikçe kazanın şiddeti artıyor ve yere daha yakın olan otomobil, kelimenin tam anlamıyla "biçiliyor". 

İşte darbe emici tamponlar tam olarak bu noktada devreye giriyor. Zaman zaman çelik alaşım, zaman zamansa demir olarak karşımıza çıkan darbe emici tamponlar, TIR ve kamyonların çektiği dorselere takılıyor. Böylelikle dorsenin yüksekliği harici bir ekipman ile düşürülüyor. Yere yakın bir otomobil arkadan vurduğunda, bu tampon sayesinde aracın altına girmiyor.

DARBE EMİCİ OLMAZSA KAZALAR NASIL OLUR

Bir kaç fotoğrafla darbe emicinin kazalardaki önemini anlayalım;

OYUNCULAR KAZA GEÇİRDİKTEN SONRA ARACIN HALİ

Yukarıdaki trafik kazaları fotoğraflarında, darbe emici tampona sahip olmayan TIR'lar ile otomobillerin karıştığı kazaları görüyorsunuz. Otomobillerin ortak özelliği, dorselerin altına girmiş olmaları. Bu tür trafik kazalarından sağ çıkmak, çoğu zaman mucize oluyor.

DARBE EMİCİ OLSAYDI?

Yukarıdaki resimde, darbe emici tamponu olmayan (altta) bir TIR'a arkadan çarpmak ile darbe emici tamponu olan (üstte) bir TIR'a arkadan çarpmak arasındaki farkı görüyorsunuz. Bu görüntüler, darbe emici tamponun ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermeye yetiyor..

TÜRKİYE'DE DARBE EMİCİ ZORUMLU MU?
Aslına bakacak olursak Türkiye'de darbe emici tampon zorunluluğu var. Hem de 2008 yılından beri. Resmi Gazete'de yayımlanan "Motorlu Araçlar ve Römorklarının Yakıt Depoları ve Arka Koruma Donanımlarına Dair Tip Onayı Yönetmeliği (70/221/AT)" ülkemizdeki kamyon ve TIR'lara darbe emici tampon uygulamasını zorunlu hale getirmişti. Ayrıca Karayolları Trafik Kanunu ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik'te de konuyla ilgili detaylar bulunmaktadır.

MADEM ZORUNLU , KAZALAR NEDEN OLUYOR?

Aslına bakacak olursak yetkililerin bu noktada yapabilecekleri pek de bir şey yok. Zira zorunluluk kapamına alınan TIR ve kamyonlar, muayenelerde detaylı bir şekilde inceleniyorlar. Standartları karşılamayan darbe emici tamponların muayeneden geçmesine izin verilmiyor.

Ancak burada tartışılması gereken esas mesele, uygulanmakta olan standartlar. Örneğin; kullanımına izin verilen ekipmanların bazıları için Avrupa Birliği'nin "ECE R-58" standartları göz önünde bulunduruyor. ECE R-58, 55-60 km/sa hızlarda çok etkili ancak daha yüksek hızlarda o kadar da etkili değil. Hal böyle olunca kağıt üzerinde uygun olan ekipmanlar, gerçekte çok daha acı sonuçlar doğurabiliyor...