Parlamenter sisteme mi dönülecek? 

Cumhuriyet'ten Selda Güneysu'nun haberine göre; Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ilgili Devlet Denetleme Kurulu’na (DDK), “Bakanlıklarda yeni sistemin işleyişi nasıl? Sistemde ne tür aksaklıklar oluştu? Dışarıdan kabineye bakan atamak yasama ile yürütme arasında ne tür zorluklar oluşturdu, araştırın” talimatı verdiği öğrenildi. Erdoğan’ın, G-20 zirvesi dönüşünde de MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile sistemle ilgili DDK’nin raporu ve “yeni sistemin aksaklıkları, düzeltilmesi gereken yanlarını birlikte ele almak üzere görüşmek istediği” kaydedildi. Her iki parti liderinin de “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin devamından yana olduğunun” altı çizilirken, amacın sistemin güçlendirilmesi, yasama ve yürütmeyi güçlü kılabilmek için başta Meclis İçtüzüğü olmak üzere uyum yasalarıyla ilgili de görüş alışverişinde bulunacağı ifade edildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Meclis’teki grup toplantısında “Bahçeli ile telefonla görüştüm. G20 sonrası yüz yüze de görüşebilirim” ifadelerini kullanması, kulislerde yankı bulmuştu. İki liderin yinelenen İstanbul seçiminin sonuçları üzerine bir araya geleceği ifade edilmişti. Ancak edinilen bilgiye göre, Erdoğan’ın Bahçeli ile “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi üzerine görüşmek istediği” belirtiliyor. Erdoğan’ın G-20 zirvesine katılmadan önce DDK’ye, “yeni sistemde aksayan yönlerle ilgili araştırma yapılması talimatı verdiği” ifade edilirken, Erdoğan’ın öncelikle DDK’den, “bakanlıklar ile yasama faaliyetlerinde görülen aksamalarla ilgili araştırma yapılmasını istediği” kaydedildi. 

Her iki liderin ve her iki siyasi partinin “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin devamı yönünde görüş birliğinin bulunduğuna” dikkat çekilirken, yinelenen İstanbul seçiminin ardından muhalefet cephesinden gelen “parlamenter sisteme dönüş ve anayasa değişikliği çağrılarının yapılmasının” da masaya yatırılacağı kaydediliyor. MHP kanadında “31 Mart seçimleri öncesinde Bahçeli’nin ‘Bu sadece bir yerel seçim olarak düşünülülemez. Yerel yönetimlerle merkezi yönetim arasında birlik olmalı. Aksi halde yeniden parlamenter sistem tartışmaları başlar” dediği anımsatılırken, Bahçeli’nin bu söyleminde “haklı çıktığı” da ifade ediliyor. Yinelenen İstanbul seçimlerini CHP’li Ekrem İmamoğlu’nun kazanmasının ardından CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun partisinin ilk grup toplantısında anayasa değişikliğini gündeme getirdiğine işaret edilirken, Cumhur İttifakı’nın da “muhalefetten gelen bu tartışmaya birlikte karşılık vermesi gerektiğinin” altı çiziliyor. Bu nedenle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle “devletin temellerini sağlama alınması gerektiği” vurgulanıyor.

‘Yasama etkisini yitirdi’ eleştirisi

Yeni sistemle muhalefetin eleştirilerine karşın Cumhurbaşkanı’na “dışarıdan bakan atama” yetkisi verilmişti. Erdoğan da 24 Haziran 2018’deki Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin ardından mevcut kabinenin çoğunluğunu dışarıdan atamıştı. Ancak dışarıdan atanan bakanların “yürütmede sıkıntıya düştüğü” belirtiliyor. Bu durumun en önemli etkisinin “yasama ve yürütme arasındaki sıkıntılardan kaynaklandığı” ifade edilirken, yeni sistemle birlikte milletvekilleri bir konu üzerinde Meclis Başkanlığı’na yasa teklifi verebilse de parlamentoda çoğunluğu bulunan AKP’de yasa çalışmalarının yeniden bakanlıklar tarafından yapılması, milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunulmasında sorunlar yaşandığı kaydediliyor. Böylece yasamanın yürütme üzerindeki etkisinin azaldığı ve milletvekillerinin bakanlıklardan hazır gelen yasa tekliflerine karşı yeterli bilgilendirilmediği ifade edilirken, dışarıdan atanan bakanların da milletvekillerinden gelen istekleri göz ardı ettiğine dikkat çekiliyor.

Bakanların dışarıdan atanmasıyla birlikte milletvekilleriyle bakanlar arasındaki koordinenin bozulduğu, bu bozukluğun milletvekili ile halk arasındaki koordineyi de kopardığına dikkat çekiliyor. AKP’nin içinden de Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “Bakanlar, sıkıntılarımızla ilgili taleplerimize dönüş yapmıyor. Halkın sorunlarını bakanlıklara iletemiyoruz” şeklinde dışarıdan atanan bakanlarla ilgili eleştirileri dile getirdiklerine de dikkat çekiliyor.