Afgan mültecilerin Türkiye'ye göçünde İran'ın rolü 

Savaş ve yokluktan kaçtıkları ülkelerine gönderilme korkusuyla geldikleri İran'ı terk ederek yasadışı yollarla Türkiye'ye giren Afgan mülteciler, sınırdan geçerken Tahran yönetimine bağlı güvenlik güçlerinin kendilerine hiçbir engel çıkarmadığını söylüyor.

Son bir yıl içinde on binlerce Afgan, ülkelerinde devam eden güvenlik ve ekonomik sorunlar nedeniyle yasa dışı yollarla İran sınırından Türkiye'ye giriş yaptı. Yasa dışı yollarla geçen hafta ülkeye giren en az 2 bin 500 Afganistan uyruklu göçmen, güvenlik güçleri tarafından Ağrı, Van, Iğdır ve Erzurum illerindeki geri gönderme merkezlerine oradan da ülkelerine gönderiliyor.

Ağrı Şehirlerarası Otobüs Terminali'nde AA muhabirine konuşan mültecilere göre, İran sınırından Türkiye tarafına geçmek isteyen kişiler İran sınır muhafızları tarafından engellenmiyor.

Afgan mültecilerin birçoğu İran'daki ekonomik koşullar ve işsizlik nedeniyle Türkiye'ye göç etmek zorunda kaldığını söylerken bir kısmı da İran'dan sınır dışı edilme tehdidi nedeniyle Türkiye'ye geldiğini belirtiyor.

Muhammed Sadık adlı Afgan mülteci, İran sınırının kaçak geçişlere açık olduğunu ifade ederek, "Herkes İran tarafından Türkiye sınırının sıfır noktasına rahatlıkla geçebilir. Sınırdan bir gecede yaklaşık 400-500 kişi elini kollunu sallayarak geçiyor." dedi.

Bir diğer Afgan mülteci Han Aga da İran sınırından Türkiye tarafına geçerken bir sorun yaşamadığını söyledi. Aga, "Sınırdan geçerken İranlı polis memurları bize çok yakındı, önlerinden geçtik fakat bizi engellemediler." diye konuştu.

İran hükümetinin Afganları sınır dışı etmeyi planladığını söyleyen Haşmet Rahimi adlı mülteci ise sınır dışı edilme korkusuyla Türkiye'ye geldiğini ifade etti.

Rahimi, "İran'da yaşayan Afganların sayısının azalmasını istiyorlar. İranlı yetkililer için Afgan mültecilerin hangi sınır kapısından ülke dışına çıktığının bir önemi yok. Özellikle Türkiye'ye gitmek isteyenlere engel olunmuyor." dedi.

"Afganların ülkeden ayrılması için baskılar arttı"
Beraberindeki 50 kişiyle İran sınırından Türkiye'ye giren 23 yaşındaki Ahmed Şekib ise ülkedeki ağır ekonomik şartlar nedeniyle Afgan mültecilerin çok düşük ücretlerle ağır işlerde çalıştığını ve Afganların çeşitli nedenlerle gözaltına alınıp sınır dışı edildikleri için İran'dan ayrıldıklarını savundu.

Afgan mültecileri İran'dan Türkiye'ye getiren şebekenin üyelerinden ismini vermeyen Afgan uyruklu bir kişi ise İran'ın Türkiye'ye kaçak geçişlerin önüne geçmek için ciddi bir adım atmamasının Türkiye'ye yönelik Afgan göçünün en temel sebebi olduğunu söyledi.

Afganistan'da uzun yıllar devam eden güvenlik ve ekonomik sorunlar nedeniyle milyonlarca Afgan İran'a göç etti. İran'da bir milyondan fazla Afgan mülteci bulunuyor. Ekonomik sorunlarla boğuşan İran'da Afgan mültecilerin varlığı zaman zaman tartışmalara neden oluyor.

İran Meclisi Sosyal Komisyon Üyesi Resul Hezeri iki hafta önce mecliste yaptığı bir konuşmada şunları söylemişti:

"Hükümetin, yüzde 42'si üniversite mezunu yaklaşık 7 milyon 300 bin İranlı genç işsiz için bir girişimde bulunmuyorken milyonlarca Afgan'a nasıl istihdam sağlandığını açıklaması gerekiyor. İran İçişleri Bakanlığı, en kısa zamanda ülkedeki yabancı uyruklularla ilgili hazırlanan tasarıyı meclise sunmalıdır."