ÇİN, RUSYA'YI GEÇİYOR  Silah Piyasa'sını Ele Alıyor

Soğuk Savaşı'n sona ermesinden sonra Rusya, başta en gelişmiş savaş uçakları olan Sukhoi-27 (Su-27) jetleri olmak üzere cephaneliğinin büyük bir kısmını para ihtiyacını karşılamak için Çin’e satmıştı. Aradan geçen 15 yılda, Rusya Çin’in en büyük silah tedarikçisi olmaya devam etti. Hatta Su-27 savaş jetlerinin Rusya’dan ithal parçalarla üretilmesi için Pekin’e 1996 yılında lisans da satıldı.



Bugün, Rusya’nın silah sanayisindeki gücü azalırken, Çin eski tedarikçisinin yerini alıyor. Son 10 yıldan bu yana Rusya’dan silah donanımı ithal eden ve tersine mühendislik ile bu teknolojinin detaylarını deşifre eden Çin, Su-27 ve uçak gemisi dahil çok sayıda gelişmiş silah üretme noktasına geldi.



Yaşanan büyük değişim, Çin’in Zhuhai kentinde Kasım ayında düzenlenen havacılık gösterisinde açık bir şekilde ortaya çıktı. Her zaman bu gösterilerin yıldızı olan Rusya, savaş jetlerini, helikopterlerini, kargo uçaklarını görücüye çıkararak milyarlarca dolarlık anlaşmaları cebine indirirdi.



Çin, sadece Su-27 savaş jetlerinin elektronik ve radar sistemini kopyalamakla kalmadı, uçağa kendi üretimi olan motorlar eklemeyi de başardı. Bu gelişmeler sayesinde, Pekin son iki yılda Rusya’dan yaptığı silah ithalatını çok düşük seviyelere indirdi. Çin, bugünlerde ürettiği yeni silahları dünyaya satmaya ve Rusya’nın pazarını elinden almaya hazırlanıyor.



Bu yıl ise gösteriye sadece plastik minyatürlerle katılan Rusya, kimsenin ilgisini çekemedi. Öte yandan Çin, neredeyse tüm teknolojik alt yapısı Rusya’ya dayanan en gelişmiş askeri teknolojisini ortaya koyarak en büyük ticari sunumunu gerçekleştirdi.



Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre, 2005-2009 yılları arasında küresel silah ticaretinin yüzde 2’sini temsil eden Çin, askeri güç olarak bu sıralamada ilk sırada olan ABD’nin hala çok arkasında.



ÇİN’İN HIZLI YÜKSELİŞİ

ABD, dünyanın en gelişmiş savaş uçağı olan F-22’lerin üretimini, Çin’in benzer bir silahı 15 yıl içinde üretmeyeceği tahminiyle erteledi. Ancak Çin Hava Kuvvetleri komutanı General He Weirong, F-22 benzeri uçakların yakın zamanda test uçuşları yapacaklarını ve 8-10 yıl sonra hizmete gireceğini belirtti.



1992 yılında, Çin 24 adet Su-27’ye 1 milyar dolar ödeyerek bu uçaklardan satın alan ilk Sovyet Rusya dışı ülke oldu. İki ülke arasındaki en büyük ticari atılım ise 1996 yılında, Rusya’nın Çin’e 200 adet Su-27 üretimi yapmasına izin veren lisans satması oldu.



2004 yılında, 105 tanesini ürettikten sonra Çin, ihtiyaçlarını karşılamadığı gerekçesiyle anlaşmayı iptal etti. Üç yıl sonra ise Çin’in kendi savaş jeti, J-11B’yi tanıtması, Rusya’nın korkularını artırdı.



J-11B, Rusya’ya zor bir tercih sundu: Ya Çin’e silah satmaya devam edecek ve onların da kopyalanmasına izin verecekti, ya da oldukça kazançlı bir piyasadan çekilecekti.



Rusya’nın ilk tepkisi, uçak gemilerinde de kullanılabilen Su-33 savaş uçaklarının satışını iptal etmek oldu. Ancak bir yakın bir süre önce Rusya teklifini yeniden gündeme getirdi.



Kendi üretimleri olan savaş uçaklarının J-11B’den daha iyi olduğunu uman Rusya, 2001-2008 yıllarındaki silah satışlarının yüzde 40’ını kapsayan Çin ile olan ticaretinin devam etmesini istiyor.



ÇİN HEDEFİNDEKİ ÜLKELER

Çin, gelişmekte olan ülkelere Rus motoru taşıyan ucuz JF-17 uçağı satmayı isterken, Rusya’nın MiG-29 savaş jetine rakip olan bu uçakları Azerbaycan’a satmayı istiyor. Mısır ise Rusya’nın MiG-29’ları yerine Çin’in 10 milyon dolar daha ucuz olan JF-17 teklifine sıcak bakıyor.



Rusya, Çin’e yönelik endişelerine karşılık, dış ülkelere silah satış anlaşmalarında yeni fikri mülkiye hakları getirecek yasa tasarısı üzerinde çalışmaaya başladı.



Çin’in J-11B’yi Doğu ve Güney Çin Denizi genelinde önde gelen savaş uçağı olarak öne çıkarması bekleniyor. Uçak gemileri ve J-15 savaş uçaklarının ise ABD’nin Tayvan’da askeri müdahalede bulunma kapasitesini azaltacağı ve Batı Pasifikte’ki kontrolünü azaltmasından endişe ediliyor.




Çin, Tayvan’ı tehdit edebilecek ve ABD’nin Pasifikte’ki kontrolünü sınayabilecek silah sistemleri geliştiriyor. Çin’in savaş uçakları ihracatı yapması aynı zamanda Güney Asya, Sudan ve İran’daki güç dengelerini de etkiliyor.



Çin’in, müşterileri arasında Hindistan ile güç dengesini kurmak isteyen Pakistan bulunurken, JF-17 savaş jetleri için Sri Lanka, Bangladeş, Venezüella, Nijerya, Fas ve Türkiye sırada bekliyor. Öte yandan, Pekin’in 2002-2009 yılları arasında İran'a 260 milyon dolarlık silah satması, gelecekte iki ülke arasında yapılacak ticaret konusunda ABD’yi endişelendiriyor.

HÜRRİYET