Wikileaks'e Göre İran'ın Kıskançlık Krizi Suriye Türkiye İlişkilerini Çekemiyor

Wikileaks’in kurucusu Julian Assange’ın dün İngiltere’de tutuklanmasının ardından sitemin Twitter sayfasından yapılan açıklamada, böyle girişimlerin kendilerini yıldıramayacağı ve belgeleri yayımlamayı sürdürecekleri ifade edilmişti. Nitekim dün gece, Wikileaks, ABD Dışişleri Bakanlığı belgelerini yayımlamaya başladığı günden bu yana en büyük partilerden birini kamuoyuyla paylaştı. Şu an itibarıyla açıklanan belge sayısı 1,060’a ulaştı



Yeni açıklanan belgeler arasında en dikkat çekici olanı 22 Aralık 2009 tarihli ve Şam mahreçli. “Suriye ve İran’ın dayanışması Irak, Yemen ve İsrail’le savaş konusundaki gerginliği maskeliyor” başlıklı belgede, Ortadoğu’nun en yakın iki müttefiki gibi görünen İran ve Suriye’nin aslında arasının açılmakta olduğu, hatta İran’ın Türkiye, Suudi Arabistan ve Fransa’yla yakınlaştığı için Suriye’yi “kıskandığı” ifade ediliyor.



Belgenin sonuç kısmında, ABD’nin Suriye’yle ilişkilerini geliştirerek bu çatlağı daha da derinleştirebileceği belirtiliyor.



İRAN SURİYE'YE İHTİYAÇ DUYUYOR

Belgeye göre, 2009 yılının Aralık ayında, İran’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Said Celili, Cumhurbaşkan Yardımcısı Muhammed Cevad Muhammedzade ve Savunma Bakanı Ahmed Ali Vahidi’nin art arda Suriye’ye yaptığı ziyaretlerle ilgili resmi açıklamalarda Tahran ve Şam arasındaki dayanışma gözler önüne serildi.



Ancak aslında, bu ziyaretler, İran’ın Suriye’yle dayanışmasını göstermekten çok Suriye’nin İran’ın yanında olduğunu gösterme amacı taşıyordu.



Belgede, Beşar Esad hükümetinin bu ziyaretlere ev sahipliği yapmaya gönüllü olmasına rağmen, Irak ve Yemen konularında daha yakın işbirliğine yanaşmadığı ve olası bir İran-İsrail savaşının içine çekilmeye kesinlikle karşı çıktığı belirtildi.



SURİYE'NİN İLİŞKİLERİ İRAN'I KISKANDIRDI

Belgede öne çıkan bazı noktalar şunlar:



n XXXXXXX isimli kaynak, “ABD’nin yalnızlaştırma politikası ve Irak işgali böyle aşırı önlemler alınmasını [İran-Suriye arasındaki yakınlık] gerektirdi. Ancak şimdi işler normal dengesine dönüyor” dedi.



n Vahidi’nin ziyareti sırasında bazı Suriyeli yetkililer İranlıların “fazla muhtaç” olduğundan şikayet etti. XXXXXXX, Suriye hükümetinin İran’ın taleplerinde bir panik havası sezdiğini, bazılarının Suriye’nin Suudi Arabistan’la yenilenen ilişkilerinin, Türkiye’yle güçlenen bağlarının ve hatta Washington’ın Suriye’yle yeniden diyalog kurma isteğinin İran’ı “kıskandırdığını” söylediğini belirtti.



n Irak konusunda, Celili, Irak seçimlerini etkilemek için “Suriye ve İran’ın güçlerini birleştirmesini” teklif etti. XXXXXX’in söylediğine göre, Suriyeli yetkililer bu konuda büyük bir gönülsüzlük gösterdi ve Iraklı Baasçıların sisteme entegre edilmesi yönündeki ısrarlarını sürdürdü.



n Yemen’le ilgili olarak İran’ın Suudi Arabistan’ı eleştirmesinin Suriyeli yetkililer tarafından Şam ve Riyad’ın arasını açma girişimi olarak görüldüğünü belirten XXXXXXX, Esad’ın özelden Suudi Arabistan’a destek veren açıklamalar yaptığını ifade etti.



n XXXXXXX, İranlı yetkililerin, İsrail’in bir saldırısına karşı “müttefikleri toparlamak için” Suriye’ye geldiğini söyledi. Suriyelilerin İranlı mevkidaşlarından duyduklarını aktaran XXXXXXX, böyle bir saldırıyla ilgili olarak “eğer” değil, “ne zaman” sorularının sorulduğunu belirtti.



n Suriye’nin İran’a ne tavsiye verdiğinin sorulması üzerine XXXXXXX, Suriye’nin Türkiye ve Katar’la birlikte yakın zamanda yaşanacak bir İsrail-İran çatışmasına hazırlandığını söyledi. “Askeri yetkililer bana İsrail insansız hava araçlarının tesislerimiz üzerinde dolandığını söyledi” diyen XXXXXXX, bazı Suriyeli yetkililerin, İsrail’in keşif uçuşlarının İran’a Suriye üzerinden gidişte uçaksavar radar istasyonlarını devreden çıkarmayı hedefleyebileceğini söyledi. XXXXXXX, “Biz yakında bir sabah uyandığımızda İsrail saldırısının gerçekleştiğini duymayı bekliyoruz. O zaman Türkiye ve Katar’la birlikte önce bir ateşkes sağlanması daha sonra da iki ülkenin [Suriye ve İran] nükleer programlarını da kapsayan uzun vadeli bir çözüm bulunması için arabuluculuk yapacağız. Elimizdeki en iyi senaryo bu. Bunun dışındaki bütün olasılıklar biz ve bölgemiz için kötü olacaktır” dedi.



"ÇATLAĞI DERİNLEŞTİREBİLİRİZ"

Belgenin yorum kısmında ise Suriye’nin Fransa, Türkiye ve Suudi Arabistan’la kurduğu yeni bağların Şam’a Batı, Arap ülkeleri ve İran’la ilişkilerde alternatifler sunduğu ifade edildi. “Bu gelişmeler arasında ABD’nin şansı nedir?” sorusuna Suriye’nin Washington tarafından önerilen yeni açılımlara ve ABD’nin iki rakibi birbirine karşı kullanma çabalarına yanıt verebileceği ifade edildi.



Belgede ABD’nin İran ve Suriye arasındaki çatlağı daha da derinleştirebileceğinin altı çizildi.

HÜRRİYET