Yazın bu gıdalardan uzak durun! 

Yaz aylarında sıcaklık ve nem artışı çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyor. Özellikle kalp ve hipertansiyon sorunlarında artış görülüyor. Ayrıca terlemeyle ortaya çıkan su ve mineral kaybı nedeniyle; baş dönmesi, bayılma hissi ve bulantı gibi sağlık problemleri yaşanabiliyor. Öte yandan yazın bebek ve çocuklarda ishal vakaları artarken; sıcak havalarda besinlerin bozulma riski yüksek olduğu için besin zehirlenmeleri de sık görülüyor. Dolayısıyla Prof. Dr. Osman Erk'e, yazı sağlıklı geçirmenin yollarını sordum. İşte yanıtları…

SÜLFÜRLÜ SEBZE TÜKETİN

Sıcaklarda nasıl beslenmeliyiz?

Günlük kalorilerin yüzde 90'ı taze, temiz, mümkünse organik ve mevsiminde yetişmiş sebze ve meyvelerden oluşmalıdır. Rengarenk taze sebze ve meyvelerden oluşan beslenme modeli idealdir. Hayvansal ürünlerin kalitelisi az miktarda tüketilmelidir. Yazın terlemeyle çok fazla sıvı ve mineral kaybı söz konusu olduğu için su miktarı fazla olan sebze ve meyveler idealdir. Özellikle sarı, kırmızı, turuncu renklihavuç, domates, biber, kavun, karpuz, kayısı, limon gibi sebze ve meyveler karoten adı verilen antioksidanları içerir. Bu antioksidanlar bizi güneşin zararlı ışınlarından korumaya yardımcı olur. Kuşkonmaz, sarımsak ve soğan gibi sülfür içeren sebzeler kaliteli D vitamini yapımı için mutlaka tüketilmelidir.

Yaz aylarında mutlaka D vitamini yapımı için bir süre güneşlenmek de gerekir. Güneş ışınlarının dik geldiği öğle saatlerinde 20-30 dakika korunmasız güneşlenmek yeterlidir.

KREMALI GIDA UYARISI

Hangi gıdalardan uzak durulmalı?

Sıcaklarda; açıkta satılan gıdalar başta olmak üzere; sucuk, sosis gibi işlenmiş etlerden, tavuktan, pasta gibi kremalı gıdalardan, kızartmalardan, dondurma gibi sütlü ürünlerinden, iyi yıkanmamış meyve-sebzelerden ve mayonezden uzak durmakta fayda var.

Ne zaman egzersiz yapılmalı?

Bu kişiye göre değişebilir. Yürüyüş, yüzme gibi sporlar yapılacaksa sabah saatleri tercih edilebilir. Mümkünse aç karnına bu sporları yapmak yağ yakmak açısından uygundur. Sabah hafif bir kahvaltıdan sonra da bu sporlar yapılabilir. Koşu ve ağırlık çalışma gibi egzersizler yapılacak ise akşam saatleri tercih edilmelidir. İdeal olan hem sabah hem de akşam bu egzersizleri bir arada yapabilmektir.

AÇIKTA SATILAN BESİNLERE DİKKAT

Gıda zehirlenmeleri nasıl önlenebilir?

Açıkta satılan besinlerden ve açık su kaynaklarından kesinlikle uzak durulmalıdır. Kokusu değişmiş, küflenmiş, rengi değişmiş besinler asla tüketilmemelidir. Yaz aylarında özellikle et ve süt ürünleri, kümes hayvanı etleri, sosis, sucuk, dondurma, mayonez, soslu yiyecekler, kremalı pastalar, bir süre açıkta kalmış deniz ürünleri, yumurta ve limonata gibi yiyecek ve içeceklerle besin zehirlenmesi ortaya çıkabilir. Gıda zehirlenmeleri genellikle birkaç gün içinde geçer. İyileşme sürecinde kaybedilen sıvının yerine konması için tuzlu ayran tüketilmesi yeterlidir. Ancak ishal üç günden fazla sürerse, yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı ve dışkıda kan varsa mutlaka hastaneye başvurulması gerekir.

İshale karşı neler yapılmalı?

Mikrop ve zehir bulaşmış yiyecek ve suları tüketmek ishal oluşumuna neden olur. Sokak satıcılarından alınan gıdalar, pişmemiş ve kabuğu soyulmamış sebze ve meyveler, çiğ veya az pişmiş et ürünleri, kabuklu deniz mahsulleri en riskli gıdalardır. Tüketilen yiyecekler hijyen açısından mutlaka kontrol edilmelidir. Oda sıcaklığında servis edilen pişmiş, sos ve mayonezle tatlandırılmış yiyecekler, mahalli sütler her zaman risklidir. Özellikle musluk suyu ve buza dikkat edilmelidir. Bazı lokantalar çeşme suyunu şişeleyip servis yaparlar. Bu sık görülen ve turist ishaline yol açan bir durumdur. Ellerin yemek öncesi ve tuvalet sonrası mutlaka yıkanması da yararlı önlemlerden biridir.

Maden suyu tüketilmeli mi?

Maden suları; magnezyum, potasyum, kalsiyum, sodyum, sülfat, bikarbonat gibi vücuda gerekli olan mineralleri ve karbondioksit içerir. Özellikle yaz aylarında günde 1-2 şişe maden suyu tüketmek sağlık açısından yararlıdır. Her maden suyunun mineral düzeyi birbirinden farklıdır. Özellikle sodyum miktarı yüksek olanlar tercih edilmemelidir. Maden suları yemek aralarında içilmelidir. Hem sindirime yardımcı olur, hem kemik, diş ve cilt sağlığını korur hem de tansiyonu ayarlar. Kalp, tansiyon ve böbrek hastaları maden suyu tüketmemelidir.

İçinde nişasta bazlı şeker, meyve, kafein, uyarıcı aminoasitler bulunan soda ve enerji içecekleri ise kesinlikle tercih edilmemelidir.

EN AZ 2.5-3 LİTRE SU İÇİLMELİ

Günde ne kadar su içilmeli?

Su vücudu yıkayıp temizleyen, toksinlerden arındıran süper vitamindir. Bu nedenle yazın en az 2.5-3 litre su içilmelidir. Suyun miktarı yanı sıra kalitesi de önemlidir. Minerallerden zengin, alkali pH'daki cam şişedeki sular tercih edilmelidir. Bu arada idrar renginin koyu olması yeterli su içilmediğini gösterir. İdrar rengi açık olacak şekilde su miktarı ayarlanmalıdır. Su; limon, nane gibi gıdalarla aromalandırılabilir. Öte yandan vücuttan su atılmasına sebep olan çay, kahve ve kolalı içeceklerden olabildiğince uzak durulmalıdır.

(SÖZCÜ)