Türkiye ekonomisindeki büyüme ikinci çeyrekte hız kesmiş görünse de beklentilerin üzerinde yüzde 8.8 oranında güçlü bir gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) yükselişi yaşandı. Piyasalardaki büyüme tahminleri, yüzde 7-7.5 aralığında değişiyordu.
TÜİK verilerine göre, yılın ilk 6 ayındaki büyüme yüzde 10.2 olarak gerçekleşti.
Türkiye, ikinci çeyrekteki yüzde 8.8 oranıyla dünyada en hızlı büyüyen ikinci ekonomi olurken, Avrupa’da ise en hızlı büyüyen ülke konumunda yer aldı. Dünyada büyümede yüzde 9.5 oranıyla Çin ilk sırada bulunuyor.
İlk çeyreğe revizyon
Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı ikinci üç aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla yüzde 19.2’lik artışla 318 milyar 404 milyon TL oldu.
2011 yılının ikinci üç aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla yüzde 8.8’lik artışla 27 milyar 910 milyon TL olarak belirlendi.
TÜİK, 2010 yılı toplamı ve 2011 yılı ilk çeyrek verilerinde revizyona gitti. Buna göre, 2010 yılı GSYH sabit fiyatlarla yüzde 9’luk artışla 105.7 milyar TL oldu. 2011 yılı ilk çeyrekteki yüzde 11 büyüme oranı da yüzde 11.6’ya revize edildi. Böylece, Türkiye’nin ilk çeyrek rekoru yükselmiş oldu.
7 çeyrek kesintisiz büyüme
Bu arada, küresel krizin etkisiyle 2009 yılının ilk çeyreğinde yüzde 14.7 küçülmeyle Cumhuriyet tarihinin en büyük daralmalarından birini yaşayan Türkiye ekonomisi, o dönemde 4 çeyrek üst üste yaşanan kesintisiz daralmayla birlikte Avrupa’daki kabul edildiği biçimiyle teknik anlamda resesyona girmişti. Ancak, ekonomide yaşanan toparlanmanın ardından, Türkiye ekonomisi son 7 çeyrektir ise kesintisiz büyüme gösterdi.
TÜİK verilerine göre, 2011 yılının ikinci çeyreğinde mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH ikinci çeyrekte önceki döneme göre yüzde 1.3 artarken, takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH’de artış ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8.3 oldu.
İmalatın katkısı % 2.1
TÜİK verilerine göre imalat sanayi ikinci çeyrekte yüzde 8 büyürken toplam büyümeye katkısı 2.1 puan oldu. İmalat sanayi ilk çeyrekteki 3.5 puan büyümüştü. Harcamalar tarafında ise özel tüketim harcamalarının büyümeye katkısı ilk çeyrekteki 9 puanın altında ikinci çeyrekte 6.3 puan oldu. Özel sektör yatırımlarının ikinci çeyrekte büyümeye katkısı ise 6.6 puan oldu.
Yılın ikinci çeyreğinde sektörler bazından en hızlı büyüme yüzde 20’yle balıkçılıkta yaşandı. İnşaat yüzde 13.2, ticaret yüzde 13, ulaştırma yüzde 11.7 büyüme kaydetti. 6 aylık döneme bakıldığında da en hızlı büyüme yüzde 16.1’le balıkçılıkta görüldü.
Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla, 2011 yılı ikinci çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 19.2’lik artışla 318.4 milyar TL olurken, sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla 27.91 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.
Haziran 2011 itibariyle son 1 yıllık dönemde kişi başına düşen milli gelir cari fiyatlarla 16 bin 298 TL, dolar cinsinden 10 bin 678 dolar oldu. 2009 yılının 3. çeyreği ile 2010 yılının 2. çeyreğini kapsayan 4 çeyreklik döneme göre kişi başına milli gelir son 1 yılda TL cinsinden 2 bin 393 TL, dolar cinsinden ise 698 dolar arttı.
NİHAT ERGÜN
‘Özel sektörün payı ön planda’
Büyüme rakamlarını değerlendiren Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, “Beklentimiz önümüzdeki süreçte Türkiye’nin 2011 yılında da ortalama yüzde 7 bir büyüme rakamını yakalamış olmasıdır” dedi. Türkiye’de özel sektör kaynaklı bir büyüme olduğunu kaydeden Ergün sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kamunun büyüme içindeki payı son derece kısıtlı. Ama özel sektörün payı ön planda. Hem özel kesim tüketim harcamaları, hem özel kesim yatırım harcamaları ön planda.”
ZAFER ÇAĞLAYAN
‘Büyüme yüzde 7-8 olur’
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye ekonomisinin 2. çeyrekte beklentilerin üzerinde bir büyüme gerçekleştirdiğini belirtti. Çağlayan 2011 yılında Türkiye’nin yüzde 7-8 arasında büyüyeceğini öngördü.
Çağlayan, GSYİH’nin yarısından fazlasını oluşturan imalat sanayi, ulaştırma ve ticaret sektörlerindeki gelişmenin büyümenin lokomotifi olduğunu kaydetti. Çağlayan, “Bütün dünya ülkelerinin büyüme hızları gerilerken ve ikinci bir resesyon ihtimalinden söz edilirken Türkiye parlak performansı ile dünyadan ayrışmaktadır” dedi.
‘Avrasya’nın yükselen kaplanı’
Wall Street Journal gazetesi, Türk ekonomisinin, sürpriz yaptığını, hızlı büyümenin de, Türkiye’nin “Avrasya’nın yükselen kaplanı” itibarına vurgu yaptığını kaydetti. Financial Times ise son gelişmenin, “dengesiz ekonomik büyüme ve dış şoklara kırılganlık korkularını körüklediği” görüşünü öne sürdü.
EKONOMİSTLER BÜYÜMEYİ DEĞERLENDİRDİ
Unicredit Ekonomisti Güldem Atabay
‘Büyüme iç talep kaynaklı’
“İç talep kaynaklı bir büyüme. (Mevsimsellikten arındırılmış GSYH’de) bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.3 artış, çok kuvvetli bir ivmeye işaret ediyor. Avrupa’daki kriz ve TCMB’nin parasal önlemleri, önümüzdeki dönemde büyüme hızında yavaşlamayı sertleştirecektir. Biz bunu üçüncü çeyrek sonu, özellikle 4. çeyrek ve 2012 ilk çeyrekte hissedeceğiz. Bu çeyrek için TCMB sıfır büyüme bekliyordu bir önceki çeyreğe göre. Onun yüzde 1.3’te kaldığını gördük. Ama baz ayı bu olduğunda, üçüncü çeyrekteki büyümenin eksiye dönme ihtimali şimdi daha kuvvetlendi.”
Danske Bank Ekonomisti Özhan Atilla
‘TL’de değer artışı beklenebilir’
“Türkiye’den yine inanılmaz rakamlar. Küresel ekonominin içinde bulunduğu koşullara rağmen ekonomi büyümeye devam ediyor, verinin yukarı yönlü sürpriz yapması Türkiye’deki ekonomik faaliyetlerin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Aynı şekilde (daha) sert iniş riski de daha kritik bir hal alıyor. Verinin ardından TL’de rahatlamayla gelen bir değer artışı beklenebilir.”
Garanti Yatırım Ekonomisti Gizem Öztok Altınsaç
‘Sanayide büyüme yavaşlayacak’
“Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, cuma günü beklentisini yüzde 8 olarak açıkladığı için, piyasa açısından çok da şaşırtıcı olmadığını söyleyebiliriz. Ancak bundan sonra yıl sonu beklentileri bir miktar yukarı yönlü revize edilebilir. Bizim beklentimiz yüzde 5.5 seviyesindeydi bunu yüzde 6.5’e yükseltiyoruz. Yılın son çeyreği itibarıyla büyümenin, özellikle sanayi üretiminde ciddi anlamda yavaşlayacağını tahmin ediyoruz. Sanayi üretiminde son çeyrekte negatif büyümeyle de karşılaşabiliriz. Ayrıca, çeyreksel bazda mevsimsellikten arındırılmış rakamın negatif gelmemiş olması da olumlu çünkü negatif yönde açıklanacağını bekleyenler de vardı.”
Ata Portföy Fon Yönetim Müdürü Serdar Pazı
‘Küçülme rafa kalktı’
“Büyüme beklentilerin üzerinde. Mevsimsellikten arındırıldığı zaman daha makul bir seviyeye geliyor ama Türkiye ekonomisinde geçici küçülme yaşanacağına dair senaryolar rafa kalkmış gibi görünüyor. Ekonominin geçen yılın sonu ve bu yılın ilk çeyreğinde yakalanan ivmeyi azalarak da olsa koruduğu söylenebilir. Baz etkisinin ortadan kalmasıyla son çeyreğe doğru daha iyi rakamlar görebiliriz.”
milliyet
20
10
k.jpg)
k.jpg)
