İKİTELLİ RADYASYON KAZASININ HATIRLATTIKLARI
Yetkisiz üçüncü kişilerin sahipsiz kaynaklara ulaşması halinde oluşabilecek olumsuz durumlara ilişkin en önemli örneklerden birinin 1998 yılında yaşanan İkitelli radyasyon kazası olduğu belirtiliyor. Bir depoda tutulan ve radyoaktif Kobalt-60 içeren radyoterapi kaynağının bilinmeden hurda olarak satıldığı ve bu malzemeyi satın alan hurdacıların radyasyon kaynağının zırh bölümünü açmaya çalışırken yüksek dozda radyasyona maruz kaldıklarına dikkat çekiliyor. Bu nedenle, deprem sonrasında sahipsiz kaynakların varlığını araştırmaya yönelik olarak; envanterde bulunan radyasyon kaynaklarının enkaz altında kalıp kalmadığı, enkazın yaklaşık olarak neresinde bulunabileceği ve bu kaynaklara yetkisiz kişilerin erişip erişemeyeceği hususlarının acilen değerlendirilmesi gerekiyor. Doç. Dr. Sermet Sezigen, "Sahipsiz kaynağın çevre ve insan sağlığı için risk oluşturma olasılığına karşın kaynağın tahmini olarak bulunabileceği enkaz bölgesinde radyasyon dedektörleri kullanılarak sistematik bir arama faaliyeti gerçekleştirilmesi gerekir. Söz konusu bölgenin genişliği göz önünde bulundurularak insansız hava araçlarıyla sahipsiz kaynaktan gelen radyasyonun tespit ve teşhisine yönelik imkanlardan faydalanılabilir" diyor.
SAHİPSİZ KAYNAĞA İZLEME ŞART
Enkaz altında kalan sahipsiz kaynağın yeri tespit edilirse o bölge kordon altına alınarak olası radyasyon kirliliği açısından radyasyon izlemesi yapılıyor. Radyasyon kaynağından kaynaklanan bir kirlilik varsa özel müdahale ekipleri tarafından yapılacak geçici bir zırhlamayla, kaynağın çevre ve insan sağlığı açısından güvenli hale getirilmesi gerekiyor. Bu noktadan sonra hasar almamış kaynaklarla geçici olarak kontrol altına alınmış hasarlı kaynakların ulusal otorite tarafından belirlenen şekilde taşınması ve güvenli bir bölgede depolanması büyük önem taşıyor. Enkazda bir radyasyon kirliliği tespit edilirse enkazın veya binanın radyasyondan arındırılmasına yönelik özel müdahale gerekiyor.
