Bebeklikte ya da çocukluk çağının başlarında ortaya çıkıyor... 

Bebeklikte ya da çocukluk çağının başlarında ortaya çıkan ve vücut hareketlerini ve kas koordinasyonunu kalıcı şekilde etkileyen, fakat zaman içinde kötüleşme sergilemeyen bir dizi nörolojik bozukluktan herhangi birini tanımlamak için kullanılan bir terim olan serebral palsi nedir? Serebral palsi nedenleri, belirtileri ve tedavisi merak edilen konuların başında yer alıyor.

SEREBRAL PALSİ NEDİR?

Serebral palsi (SP) kas hareketini ve koordinasyonunu etkileyen bir grup bozukluğu ifade eder. Çoğu durumda, görme, işitme ve duyum da etkilenir.

Belirti ve semptomlar bebeklik döneminde veya okul öncesi yıllarda görülür. Genel olarak, serebral palsi, anormal reflekslerle, uzuvların ve gövdenin gevşekliği veya sertliği, anormal duruş, istem dışı hareketler, dengesiz yürüme veya bunların bir kombinasyonu ile ilişkili bozulmuş hareketlere neden olur.

Serebral palsili kişilerde yutma sorunları ve genellikle gözlerin aynı nesneye odaklanmadığı göz kası dengesizliği olabilir. Serebral palsili kişilerde kas sertliği nedeniyle vücutlarındaki çeşitli eklemlerde hareket açıklığının azalması görülebilir.

SEREBRAL PALSİ BELİRTİLERİ

Belirti ve semptomlar büyük ölçüde değişebilir. Serebral palsi ile ilişkili hareket ve koordinasyon problemleri şunları içerebilir:

– Kas tonusunda, örneğin çok sert veya çok sarkık olma gibi değişiklikler
– Sert kaslar ve abartılı refleksler (spastisite)
– Normal refleksli katı kaslar (sertlik)
– Kas koordinasyonu eksikliği (ataksi)
– Titreme veya istemsiz hareketler
– Yavaş, yazma hareketleri (atetoz)
– Kollara yüklenme, tek başına oturmak veya sürünmek gibi motor becerilerin gelişmesinde gecikmeler
– Vücudun bir tarafını tercih etmek, örneğin sadece bir elinizle uzanmak veya bir bacağınızı sürüklemek gibi
– Parmak uçlarında yürümek, çömelmiş bir yürüyüş, dizleri çaprazlayan makas benzeri bir yürüyüş, geniş bir yürüyüş veya asimetrik bir yürüyüş gibi zorlu yürüyüşler
– Aşırı düşüş veya yutma ile ilgili sorunlar
– Emme ya da yeme zorluğu
– Konuşma geliştirmede gecikmeler veya konuşma zorluğu
– Pastel boya veya kaşık almak gibi hassas hareketlerde zorluk çekmek
– Nöbetler

Serebral palsi ile ilişkili sakatlık, öncelikle vücudun bir uzuvuyla veya bir tarafıyla sınırlı olabilir veya tüm vücudu etkileyebilir. Serebral palsiye neden olan beyin bozukluğu zamanla değişmez, bu nedenle belirtiler genellikle yaşla birlikte kötüleşmez. Bununla birlikte, agresif tedavi edilmezse kas kısalması ve kas sertliği kötüleşebilir.

Beyin felci ile ilişkili beyin anomalileri de diğer nörolojik problemlere katkıda bulunabilir. Serebral palsili kişilerde ayrıca şunlar olabilir:

– Görme ve işitme zorluğu
– Zihinsel engel
– Nöbetler
– Anormal dokunma veya ağrı algıları
– Ağız hastalıkları
– Ruh sağlığı (psikiyatrik) koşulları
– İdrarını tutamamak

SEREBRAL PALSİ NEDENLERİ

Anormal beyin gelişimi veya gelişen beyinde yaralanma serebral palsiye neden olabilir. Hasar beynin vücut hareketini, koordinasyonunu ve duruşunu kontrol eden kısmını etkiler.

Beyin hasarı genellikle doğumdan önce meydana gelir, ancak doğum sırasında veya yaşamın ilk yıllarında da ortaya çıkabilir. Çoğu durumda, serebral palsinin kesin nedeni bilinmemektedir. Muhtemel sebeplerden bazıları şunlardır:

– Asfiksi neonatorum veya doğum ve doğum sırasında beyne oksijen eksikliği
– Anormal beyin gelişimi ile sonuçlanan gen mutasyonları
bebekte şiddetli sarılık
– Maternal enfeksiyonlar , bu tür Alman kızamık ve herpes simpleks
– Ensefalit ve menenjit gibi beyin enfeksiyonları
– İntrakraniyal kanama veya beyine kanama
– Trafik kazası, düşme veya çocuk istismarı sonucu meydana gelen yaralanmalar.

SEREBRAL PALSİ ÇEŞİTLERİ

Beynin çeşitli kısımlarını etkileyen farklı tipte serebral palsiler vardır. Her tip spesifik hareket bozukluklarına neden olur. Serebral palsi tipleri:

Spastik serebral palsi

Spastik serebral palsi, SP’li kişilerin yaklaşık yüzde 80’ini etkileyen en yaygın SP tipidir . Sert kaslara ve abartılı reflekslere neden olarak yürümeyi zorlaştırır.

Spastik serebral palsili birçok insan, yürürken dizlerini bükme veya bacakları ile makas benzeri hareketler yapma gibi yürüme anormalliklerine sahiptir. Kas güçsüzlüğü ve felç de mevcut olabilir. Belirtiler tüm vücudu veya vücudun sadece bir tarafını etkileyebilir.

Diskinetik serebral palsi

Diskinetik serebral palsili insanlar vücut hareketlerini kontrol etmekte zorlanırlar. Hastalık kollarda, bacaklarda ve ellerde istemsiz, anormal hareketlere neden olur .

Bazı durumlarda, yüz ve dil de etkilenir. Hareketler yavaş ve çarpıntılı veya hızlı ve sarsıntılı olabilir. Etkilenen kişinin yürümesini, oturmasını, yutmasını veya konuşmasını zorlaştırabilir.

Hipotonik serebral palsi

Hipotonik serebral palsi, kas tonusunun azalmasına ve aşırı gevşek kaslara neden olur. Kollar ve bacaklar çok kolay hareket eder ve bir bez bebek gibi sarkık görünürler.

Bu tip hipotonik serebral palsili bebekler başları üzerinde çok az kontrole sahiptir ve nefes almakta zorlanabilirler. Yaşlandıkça, zayıflamış kaslarının bir sonucu olarak dümdüz oturarak mücadele edebilirler. Ayrıca konuşma zorluğu, zayıf refleksler ve yürüme anormallikleri de olabilir.

Ataksik serebral palsi

Ataksik serebral palsi, en az görülen SP tipidir. Ataksik SP, genellikle düzensiz, sakar veya sarsıntılı görünen kas hareketleriyle karakterizedir .

Bu SP formuna sahip kişilerde genellikle denge ve koordinasyon sorunları vardır. Yürümekte ve nesneleri kavramak ve yazmak gibi iyi motor işlevleri yerine getirmekte zorlanabilirler.

Karışık serebral palsi

Bazı insanlar farklı tipteki SP’lerden gelen semptomların bir kombinasyonuna sahiptir. Buna karışık SP denir. Karışık SP vakalarının çoğunda, insanlar spastik ve diskinetik SP karışımı yaşarlar.

SEREBRAL PALSİ TEDAVİSİ

Serebral palsinin tamamen iyileştirilmesi mümkün değildir, fakat tedavi genellikle çocuğun becerilerini geliştirir. Yetersizlikleri doğru şekilde tedavi edildiği takdirde, pek çok çocuk normale yakın bir yetişkin yaşamı sürebilir. Uygulanan tedavilerde doktorların yanı sıra aileye de büyük sorumluluklar düşmektedir. Ebeveynlerin çocuklarının hastalığı hakkında gereken bilgileri edinmesi ve bilinçli davranması oldukça önemlidir. Uygulanan ilaç tedavilerinden fizik tedavilerine kadar pek çok tedavi yöntemi hastanın yaşam kalitesini arttırmaya yöneliktir. İlaç tedavisi ile kasılma ve havale gibi sorunlara karşı önlem alınırken; fizik tedavi ve rehabilitasyon ile çocuğun kollarını ve bacaklarını rahatça kullanabilmesi amaçlanır. Çocuğa bağımsız hareket etmeyi öğreten fizik tedaviler aynı zamanda daha düzgün bir şekilde konuşmasına da yardımcı olur. Serebral palsi tedavisinin bir ekip işi olduğunu unutmayınız. Nörologtan psikoloğa kadar oldukça geniş bir yelpazeye sahip tedavi uygulanır. Tüm bunların yanı sıra ailenin desteği tedavini seyrini etkileyen en önemli unsurdur.