Çocuğunuzun canı çamur ve sabun mu çekiyor? 

Çocuklar için bir beslenme programı oluşturmak oldukça zordur. Çünkü çoğu çocuk yemek seçtiği gibi, sevdiği besinler genellikle sağlıkları için yararlı değildir. Ancak bazı çocuklar vardır ki, yedikleri şeyler gerçek olmayacak kadar değişiktir. Kimi zaman çamur, kimi zamansa toprak yemek isteyebilirler. İşte böyle durumlarda pika sendromundan bahsedilebilir. Pika sendromuna dair her şeyi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Ali Talay anlattı.

Pika sendromu nedir?
Pika sendromu; kesin nedeni bilinmiyor; ama çoğunlukla psiko-sosyal gelişim bozuklukları nedeniyle bazen de bazı besin eksikliklerinden dolayı pika görülür. Besinsel eksikliklerden demir, kalsiyum, bakır, çinko, B1 vitamini, B6 vitamini gibi eksikler nedeniyle de pika sendromu görülebildiği bildirilmişse de nedeni açıklanamamış; kişinin gıda maddeleri dışında yabancı maddeleri yeme alışkanlığı davranışına verilen isimdir. Bu maddeler; toprak, kil kağıt, pil olduğu gibi kalem, tebeşir, kireç gibi daha birçok yabancı nesneler şeklinde sıralanabilir. Tüm bu yabancı maddelere duyulan iştah ve yeme dürtüsü, pika sendromunun temel belirtileridir.

Menüde toprak ve kağıt var…
Çocuklar keşfetmek ister. Bu yüzden birçok nesneyi deneme ve ağzına götürme dürtüsü hissederler. Ancak pika sendromlu çocuklar sürekli besin olmayan yabancı maddeleri yerler. Bu maddelerin özellikle kurşun içeren boyalar ve toprak olması çocuğun sağlığını tehdit eder. Çocukta kurşun zehirlenmesi var ise şiddetli karın ağrıları, ishal, kusma, kol ve bacaklarda güçsüzlük veya felç ve nöbetler ortaya çıkabilir. Kurşun içermeyen diğer yabancı nesneler de çocukta karın ağrısına ve kusmaya neden olabilir. Bağırsak tıkanması pika sendromunun bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Pika sendromu neden oluşur?
Pika sendromlu çocuklar, besin olmayan yabancı maddeleri yeme dürtüsünü engelleyemezler. Ayrıca pika sendromlu çocuklar için bu maddelerin bahsinin geçmesi bile mutlu olmaları için yeterli bir sebeptir. Üstelik sizin ismini duyunca midenizin bulunacağı maddeleri o kadar iştahlı yerler ki şaşırmamak mümkün değildir.

Peki, bu kadar güçlü bir dürtüyü ne tetikler? Yukarıda da değinildiği gibi demir, çinko vb. bazı elementlerin eksikliği bu hastalığı tetiklerken psikolojik birçok faktör de hastalığın sebepleri arasındadır. Fizyolojik etkenlerin yanı sıra psikolojik etkenlerin de büyük rol oynadığı pika sendromunda çocuğun aile içinde yaşadığı birçok problem belirleyici konumunda! Örneğin, sevgiden yoksun ve güven problemi yaşayan çocuklarda bu hastalık daha sık görülmektedir. Bunun yanı sıra, aile ortamındaki huzursuzluklar ve ebeveyn ilgisizliği de diğer psikolojik sebepler arasında sayılabilir.

Pika sendromu büyük tehlikeleri beraberinde getiriyor
Çocukların fiziksel ve zeka gelişimlerini olumsuz yönde etkileyen pika sendromu, fark edilmezse çok tehlikeli ve ciddi problemler doğurabiliyor. Pika sendromu yabancı nesne yeme alışkanlığı olduğundan yenilen maddeye göre sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlıklar yanında sistemik bir takım rahatsızlıklara da yol açabilir. Yenilen maddelerin hijyenik olmaması oluşabilecek enfeksiyon ve paraziter hastalıklara da bir nevi davetiye çıkarır. Ayrıca vücuda alınan yabancı nesnenin içeriğine de bağlı olarak zehirlenmelere yol açabilir. Tabii ki bunların en başında ağır metal zehirlenmeleri (kurşun, civa vb…) geliyor.

Pika sendromu kimlerde görülüyor?
Entelektüel ve gelişimsel geriliği olan çocuklarda,
Akıl hastalığı olan çocuklarda,
Şizofreni, otizim gibi zihinsel rahatsızlığı olan çocuklarda,
Epilepsi hastalarında,
Bunlara ek olarak; anne-babası ayrılmış, istismara maruz kalmış, aile içi iletişimi zayıf olan çocuklarda bu hastalık görülmektedir.

Pika sendromu tedavi ile kontrol altına alınabilir mi?
Pika sendromu olan çocuğun takibi altta yatan nedene göre değişiyor. Öncelikle çocuğun tam bir sistemik muayenesi için doktora götürülmesi gerekiyor. Besin eksikliklerinin araştırılması, çocuğun psiko-sosyal ve nörolojik gelişiminin değerlendirilmesi şart. Bu aşamada gerek duyulması halinde, çocuk nörolojisine ve çocuk psikiyatrisine yönlendirilebilir. Çocuk istismarı gibi ağır depresyona veya agresyona yol açabilecek durumlar konusunda da aile ve doktor bilinçli olmalıdır. Buna uygun tedavi yöntemi şekillendirilmelidir. Vücutta demir, bakır gibi mineral eksikliği söz konusu ise buna uygun ilaç tedavisi başlatılmalı ve doğal gıdalarla da beslenme takviyesi yapılmalıdır. Demir eksikliği tespit edilmesi durumunda; karaciğer, yumurta, kuru baklagiller, kırmızı et, pekmez, yeşil yapraklı sebzeler bolca tüketilmeli ve çinko eksiği için ise; kuru baklagiller, tam buğday unu ve deniz ürünleri tercih edilmelidir.

Psikolojik nedenlere bağlı gelişen pika sendromu içinse mutlaka bir pedagogdan destek alınmalıdır. Pika tedavisinde terapiye de yer verilmelidir. Psikolojik olarak uygulanan bu terapi sonucunda başarılı bir sonuç elde etmek oldukça kolaydır. Özellikle de oyun terapisi çocuklarda hastalığı yenme konusunda oldukça başarılıdır.