KARANLIK SENARYOLARA SERT TEPKİ 

'Beyin jimnastiği' toplantısında, Anayasa Mahkemesi Başkanı'na suikast, PKK'nın İstanbul'da onlarca kişinin ölümüyle sonuçlanacak bir saldırısı ve Kuzey Irak operasyonu gibi senaryolar masaya yatırıldı. Toplantıya yakın kaynaklardan alınan bilgilere göre, Türk katılımcılardan biri ya da ikisi, şu aşamada K.Irak'taki bazı PKK'lı liderlerin ABD tarafından yakalanıp Türkiye'ye teslim edilmesi ihtimaline karşı çıktı. Gerekçe olarak da, 'bunun seçimlerde AKP'ye destek olarak algılanacağı' gösterildi. Ancak ABD'li katılımcıların çoğu toplantının başında ortaya atılan senaryonun kötü olduğunu söyledi ve fikir beyan etmek istemedi.

Senaryolara en sert tepki ABD yönetiminden gelirken, Dışişleri Bakanlığı üst düzey yetkilisi Matt Bryza, konuşulanları 'çılgınca' olarak nitelendirdi. Emekli Büyükelçi Nüzhet Kandemir, "Belli ki, ABD'deki yönetimin zihninde böyle olaylar olabilir mi gibi soru işaretleri var." dedi. Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ise Türkiye ile ilgili daha çok senaryo duyulacağının altını çizdi.

Karanlık senaryoların ele alındığı toplantı, Washington'ı ziyaret eden Egemen Bağış başkanlığındaki AK Parti heyetinin Türk büyükelçiliğindeki basın açıklaması sırasında ortaya çıktı. Olay, BBC ve Anadolu Ajansı tarafından da dünya kamuoyuna duyuruldu.

Gazeteci Hasan Mesut Hazar, söz konusu iddiaları hatırlattıktan sonra Egemen Bağış'ın değerlendirmesini sordu. Bağış, "Değil üst düzey bir yargıcımızın, herhangi bir Türk vatandaşının hayatına kastedilmesini senaryonun bir parçası, başlangıç noktası olarak kabul eden her türlü girişimi ben kınıyorum. Demokrasi olduğunu iddia eden bir ülkede böyle bir şeyler yapmaya kalkışanları da ayıplıyorum." karşılığını verdi. Gazeteci Yasemin Çongar da söz konusu toplantıda, birtakım uzman ve yetkililerin ABD'nin seçim öncesi PKK liderlerini Türkiye'ye teslim etmemesi gerektiğine ilişkin görüşlerini hatırlattı. Bunun üzerine Bağış şöyle konuştu: "Türkiye'de bizim yarbaylarımız, binbaşılarımız, yüzbaşılarımız, askerlerimiz, sivil vatandaşlarımız hayatlarını kaybederken, Türkiye'deki birtakım siyaset beklentileri uğruna 'bu can kayıpları devam etsin biraz bekleyelim' şeklindeki yaklaşımlarını iğrenç buluyorum. Şiddetle kınıyorum. Bunlar siyaset üstü, vatan hainliğiyle eşdeğerde yaklaşımlardır. Türkiye'deki siyaseti etkiler düşüncesiyle bizim PKK terörüne şehit vermeye devam etmemizi savunanlar varsa onlar haindir.''

Zaman'ın edindiği bilgiye göre Hudson Enstitüsü'ndeki kapalı toplantıya Genelkurmay'a bağlı Stratejik Araştırmalar ve Etüt Merkezi SAREM'in Direktörü Tuğgeneral Suha Tanyeri, Washington'daki askerî ataşe Tuğgeneral Bertan Nogaylaroğlu, SAREM'den diğer bazı yetkililer ile Hudson Enstitüsü Türkiye uzmanı Zeyno Baran katıldı. Türkiye'nin Washington Büyükelçiliği'nden yetkililer, enstitüde bir toplantı yapılacağını duyduklarını; ancak davetli olmadıklarını ve hiçbir Türk diplomatın katılmadığını söyledi.

Toplantıya yakın kaynaklardan alınan bilgilere göre, birçok Amerikalı katılımcı daha toplantının başlarında ortaya atılan senaryonun çok kötü olduğunu söyleyerek, bahsedilen ihtimallerle ilgili fikir beyan etmek istemedi. Daha sonra konuşmalar çoğunlukla senaryo dışı bağlamda cereyan etti. Katılımcılara fikrî hazırlık için önceden dağıtılan senaryonun kimlerce hazırlandığı netlik kazanmadı. Ancak Washington'da yaygın olan bu tür zihinsel egzersiz toplantılarda senaryoların ev sahibi ve organizatör kurumların uzmanlarınca hazırlanma geleneği bulunuyor. Toplantıya 15-20 dolayında davetlinin katıldığı ve öğle yemeğiyle de birlikte birkaç saat sürdüğü öğrenildi.

Mossad-PKK suçüstü olursa?

Katılımcılara sorulan sorular arasında şunlar da bulunuyor: Türk ordusu Kandil Dağı'nda İsrail ajanlarının PKK'lılarla çekilmiş videolarını ve Mossad eğitim kılavuzlarını bulursa ne olur? Peşmergelerle bir sınır çatışmasında Türk güçlerince öldürülenler arasında bir ABD'li subay da bulunsa ne olur? Toplantıda en az bir Türk katılımcıya atfedilen, 'PKK liderlerin teslim edilmesi seçimlerde AK Parti'ye yarar' düşüncesi, Washington'da ilk kez telaffuz edilmiyor. WINEP Türkiye uzmanı Soner Çağaptay da 22 Mayıs'ta Yüksel Sezgin'le ortaklaşa yayınladığı raporda, 'ABD, Iraklı Kürtlere Kuzey Irak'taki PKK liderlerini Türkiye'ye sınır dışı etmeleri yönünde baskı yaparsa, partinin popülaritesi artar' ifadesini kullanmıştı.

Vatan hainliği

Türk Büyükelçiliği'ndeki basın toplantısında, Hudson Enstitüsü'nde gerçekleşen toplantıda tartışılan senaryoların sorulduğu İstanbul Milletvekili Egemen Bağış (ortada), "Bu vatan hainliği.'' ifadesini kullandı. Bağış, Washington'da demokrasi yanlısı düşünce kuruluşu NDI'da yapılan toplantıda ise Bush yönetimini, askerin siyasete müdahalesine geç tepki vermesinden dolayı eleştirdi.

Matt Byrza: Gündeme getirilen senaryolar çılgınca

ABD Dışişleri Bakanlığı Üst Düzey Yetkilisi Matt Bryza, Hudson Enstitüsü'nde tartışılan senaryoları 'çılgınca' sözleriyle niteledi. Zaman'a konuşan Bryza, Türkiye'nin demokratik bir ülke olduğunu belirterek, "Seçimle geldiği sürece kimin seçildiğine dair endişemiz yok." ifadesini kullandı. PKK teröristlerini mümkün olduğu kadar çabuk yakalamak istediklerini söyleyen ABD'li diplomat, "Sorumluluk taşıyan hiçbir Amerikalı yetkili böyle bir açıklama yapamaz. Seçimle ilgili önemsediğimiz tek şey, demokratik olması ve halk iradesinin ortaya çıkması." dedi. Çağrı Çobanoğlu, İstanbul

Nüzhet Kandemir: Böylesi senaryolar hiç tartışılmamıştı

"1989-1998 arasında Washington büyükelçisi olarak görev yaptım. ABD'de düşünce kuruluşları birtakım senaryolar üzerinde her zaman çalışır; ancak Hudson'dakine benzer bir senaryo hiçbir zaman tartışılmadı. ABD'de yönetimler de bu tip kuruluşları yönlendirir. Belli ki, ABD'nin zihninde soru işaretleri var. Toplantıyı düzenleyenler karşı tarafın tepkilerini ölçmek için zaman zaman onları davet eder."

Şükrü Elekdağ: Türkiye'yi küçük düşürücü senaryo

"ABD'de 10 yıl süreyle büyükelçi olarak görev yaptım. Hudson Enstitüsü ciddi bir kuruluştur. Bu senaryo çok saçma. Gidenlerin de bunu ciddiye almaması gerekir. Benim zamanımda böyle senaryolar olmadı. Bunları anlamsız buluyorum. Türkiye tahrik ediliyor, manipüle ediliyor. Küçük düşürücü bir senaryo... Bizim manipülasyonlara kurban olacağımızı, düşünüyorlar; küçük düşürüyorlar."

Bülent Akarcalı: Amerika tutumunu ortaya koymalı

"Washington, Türkiye'yle ilgili senaryo düzenlemede Hollywood'la yarışır oldu. Bu senaryolar inanılmayacak kadar aptalca. Amerikan devleti bağımsız gibi kuruluşlarla iç içedir. ABD Dışişleri'ne bağlı olmayan bir kuruluş da olsa, Amerikan Dışişleri'nin açıklama yaparak tutumunu ortaya koyması gerekir. Toplantıya katılan Türk temsilcileri, yapılacak yanlışları önlemek için katılmıştır diye düşünüyorum.''

Hüseyin Bağcı: Bazıları Erdoğan'ın gitmesini istiyor

"Türkiye'yle ilgili daha çok senaryo duyacağız. Ortadoğu karıştı, yeniden tasarlanacak gibi gözüküyor. K.Irak'a müdahaleyi yanlış buluyorum. Türkiye'nin başına büyük sorun çıkaracaktır. Terörü şu an için ortadan kaldırmak çok zor. ABD ve Avrupa'nın bunun arkasında olduğunu biliyoruz. 'Bölünme' psikolojisinden kurtulmamız gerekir. ABD'de Erdoğan'ın gitmesi için büyük bir çaba sarf ediliyor."

Zeyno Baran: Farazi senaryolar üzerinde duruldu

Hudson Enstitüsü Türkiye uzmanı Zeyno Baran, söz konusu toplantıyı doğruladı. Zaman'a bilgi veren Baran, ''Düşünce kuruluşları, hem ileriye dönük hem de çoğu farazi olan senaryolar görüşüp 'şu olursa ne olur' diye fikirler üreten kuruluşlardır. Bunun ötesinde bir şey söylemek istemiyorum. Herhangi birisinin herhangi bir lafını konteks dışı almak doğru olmaz.'' dedi.

Ali H. Aslan / Washington - Ankara