Taşıyıcı anneliğe karşı sıkı önlem! 

“Zaten yasaktı. Çeşitli yasal düzenlemelerde yer alan taşıyıcı annelik yasağı bu kez sağlıkla ilgili özel bir yasada yeniden hükme bağlandı. Dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de hükümet taşıyıcı anneliği etik bulmuyor.”

Bu sözler Türkiye Jinekoloji ve Obstetrik (doğum) Derneği Genel Sekreteri Operatör Doktor Volkan Kurtaran’a ait. Türkiye'de sağlık alanında yeni yürürlüğe giren ve taşıyıcı anneliği yasaklayan düzenlemeyi değerlendiren Kurtaran, çocuk sahibi olmak isteyip de olamayanların taşıyıcı annelik konusunda araştırmalar yaptığını ve bir uzman görüşü almak için de doktorlara başvurduğunu hatırlatıyor.

Kurtaran, “İşte bu konuda artık doktorlar kimseye hiçbir bilgi veremeyecek. Öneride bulunamayacak. Çünkü verilen bilgiler özendirici bulunabilir. Doktorların bu konuda konuşması yasak” diyor.

Hükümetin zaten yasak olmasına karşın taşıyıcı annelik konusunda yeni bir yasağı daha gündeme getirmesinin arkasında taşıyıcı anne olmak ya da bulmak için son dönemde sosyal medya üzerinde verilen ilanların artması yatıyor. Türkiye’de yasak olduğu için bu yöntemle çocuk sahibi olmak isteyenlerin Kuzey Kıbrıs, Ukrayna, Gürcistan ve Amerika’nın yolunu tuttuğuna dair bilgiler de Sağlık Bakanlığı’nın uzun süredir takibinde. Zaman içinde "çok istismar edildiği" için Kuzey Kıbrıs’ta da taşıyıcı anneliğin yasaklandığını hatırlatan Bakanlık yetkilileri, bu yasağı ihmal eden ya da etmeye çalışacak herhangi bir sağlık kuruluşuna ya da sağlık personeline "hapis cezasına" kadar uzayan ağır cezai yaptırımların uygulanacağına dikkat çekiyor.

Taşıyıcı annelik tıp literatüründe bir üreme yöntemi olarak tanımlanıyor. Bu yöntem ile bir kadın, bir çifte ait bebeği dünyaya getiriyor. Çiftin laboratuvar ortamında döllendirilmiş yumurtası taşıyıcı anneye yerleştiriliyor. Türkiye’de doğan çocuğun soy bağı da doğumu gerçekleştiren kadına bağlı sayılıyor. Yani hukuken, doğuran kişi her zaman çocuğun yasal annesi kabul ediliyor. Yasalar, soy bağının korunması için taşıyıcı anneliğe geçit vermiyor. Hükümet, “Taşıyıcı annelik soy bağının korunmasını engeller” diyor.

Doktorlar bilgilendirildi

Türk Tabipleri Birliği (TTB) de sağlık sektörüyle ilgili yeni yasa hakkında hazırladığı bilgilendirme dosyasında taşıyıcı annelik yasağı konusunda tüm doktorları uyardı. TTB'nin uyarısında "Yapılan yasal düzenleme uyarınca, eşlerden biri veya her ikisinden alınan üreme hücreleri ve bu hücrelerden elde edilen embriyonun, başka kişilere uygulanması yoluyla çocuk sahibi olmak ve taşıyıcı annelik yapmak yasaktır. Ayrıca; başkasına ait üreme hücresi ve/veya embriyonun kullanılması suretiyle donasyon işlemi yapılması ve bu amaçla üreme hücresi ve/veya embriyo bağışlanması, satılması, bulundurulması, kullanılması, saklanması, taşınması, ithalatı, ihracatı ve bu işlemlere aracılık edilmesi de yasaktır" denildi.

Özel bir hastanede kadın doğum uzmanlığı yapan, tüp bebek uzmanı Doktor Yavuz Aydın da “Taşıyıcı annelik yarattığı hukuki problemler bir yana etik olarak tüm dünyada tartışılıyor. Ahlakî bulunmuyor. Bu yüzden yasağın yeniden hatırlatılması, vurgulanması gerekiyordu” diyor. Aydın, son dönemde taşıyıcı annelik yasağının delindiğine ilişkin sosyal medyada çok sayıda haber çıktığını ve bunun üzerine de Sağlık Bakanlığı’nın harekete geçtiğini düşünüyor. Doktor Aydın, Türkiye’de yaşanan sıkıntılarıanlatırken “Çocuk sahibi olmak isteyenler, yasa dışı da olsa kendilerini her türlü yolu denemek zorunda hissediyorlar. Gördükleri her ilanın üzerine atlıyorlar. Yasa dışı bir sektör yaratılıyor. Ailelerden yüklü miktarda para alıp onlara çocuk hayali satan insanlar da türüyor” diyor.

Dikkatler Ukrayna ve Rusya'da

Taşıyıcı annelik yasağı konusunda doktorlara ve halka uyarılarda bulunan meslek örgütleri bu yasağın İtalya, İspanya, Fransa ve Almanya'da da geçerli olduğuna vurgu yapıyor. İngiltere'de bu uygulama yasal ancak sadece İngiliz vatandaşları uygulamadan yararlanabiliyor. Portekiz'de taşıyıcı annelik belli sınırlamalarla uygulanıyor. Ukrayna ve Rusya’daki uygulamalar ise tüm dünyanın yakın takibinde. Taşıyıcı anneliğin yasal olduğu bu ülkelerde taşıyıcı annelik uygulamasından yabancılar da yararlanabiliyor.

(DW Türkçe)