TBMM Başkanı Şentop: Erken seçim ihtimali sıfır 

TBMM Başkanı Şentop, parlamentonun 2. yasama yılının sona ermesinin ardından bir değerlendirme toplantısı yaptı. Şentop, bir süredir mensubu olduğu Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) içinde de kimi eleştirilere yol açan cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi olarak adlandırılan başkanlık sistemine ilişkin eleştirilere de yanıt verdi.

Uygulamada bir yılını geride bırakan cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile ilgili eleştirilerin daha çok uygulamadan ve terkedilen parlamenter sistemdeki alışkanlıklardan kaynaklandığını belirten Şentop, parlamenter sistemi 'manuel', başkanlık sistemini ise 'otomatik' şanzımanlı otomobile benzetti:

"Önceki sistemde sözlü soru, yazılı soru, gensoru vardı. Yeni sistemde sözlü soru ve gensoru yok. 'Niye yok' eleştirileri var. Sistemin doğası gereği böyle. Bu şuna benziyor, manuel vitesli otomobil ile otomatik vitesli otomobil arasındaki fark. Manuel viteste debriyaj var. Otomatik vitesli arabaya bindiğinizde bir debriyaj arıyorsunuz öncelikle sol ayağınızda, bir süre sonra alışıyorsunuz. Bu sistemde gensoru niye yok sorusunun cevabı da bu örnek üzerinden anlatılabilir. Şanzımanı farklı bu sistemin. Gensoru hükümetin parlamento içinden çıktığı ve güvenoyu aldığı sistemdir. Gensoru da basit bir ifadeyle güvenin geri alınmasıdır. Parlamentodan güvenoyu alarak kurulan bir hükümet yok artık. Başkanlık sistemi böyle, meclis güvenoyu vermediği için onu geri alacak gensoru yok."

'Cumhurbaşkanlığı sistemiyle ilgili anayasal değişiklik ihtiyacı yok'

Bir süredir AKP içinde de tartışılan başkanlık sisteminde kısmi revizyon ya da iyileştirme yapılması yönündeki önerilerin anımsatılması üzerine de Şentop, sistemde, anayasal değişiklik gerektirecek bir sorun olmadığını söyledi. Şentop, "Ama bunun dışında alt mevzuatta gerek kanunla gerek Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle yapılabilecek değişiklikler her zaman olabilir. Parlamenter sistemde de değişiklikler oldu, bakanlıkların sayısı artırıldı, azaltıldı, bu tür değişiklikler her zaman olabilir. Bakıyorum, eleştirilerin hiçbirisi anayasal değişiklikle ilgili eleştiriler değil" dedi.

Şentop, bir soru üzerine de yeni sisteme göre cumhurbaşkanının parti üyeliğinin öngörüldüğünü ancak parti genel başkanı olmasını, ya da olmamasını engelleyen bir durum olmadığını ifade etti.

Dünyanın her yerinde başkanların siyasi parti mensubu olduğunu kaydeden Şentop, sistemin adının cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi olmasına karşın, başkanlık sistemi olduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanlığının yaygın kabul görmesi nedeniyle makam için bu tanımlamanın kullanıldığını kaydeden Şentop, "Önceki sistemde cumhurbaşkanına alışan zihinler yeni sistemdeki cumhurbaşkanında az çok önceki cumhurbaşkanı arıyor. Halbuki o cumhurbaşkanı, bu cumhurbaşkanı değil, ikisi arasında sadece isim benzerliği var. Bu sistemdeki cumhurbaşkanı, önceki sistemdeki başbakanlık ile cumhurbaşkanlığının birleştirilmesiyle oluşmuş bir makam. Daha çok eski sistemdeki başbakana benziyor. İcracı konumu var" diye konuştu.

Yerel seçimler, özellikle de 23 Haziran'da yenilenen İstanbul seçimlerinin ardından, muhalefet kanadında "Başkanlık sistemi çöktü, referanduma gidilerek yeniden demokratik parlamenter sisteme dönülsün" önerileri konusunda görüşünün sorulması üzerine de Şentop, yerel seçim sonuçlarının mevcut hükümet sistemini etkileyecek bir tablo çıkardığı kanaatinde olmadığını ifade etti.

"Parlamenter sistem krallıkların, monarşilerin sistemidir. Parlamenter sistemin iyi işlediği ülkeler monarşilerdir krallıklardır. Bir de krallık olmayıp da iyi işlediği cumhuriyetler vardır parlamenter sisteminin, bunlar da federasyondur" diyen Şentop, cumhuriyet ve üniter yapıya sahip ülkelerde iyi işleyen parlamenter sistem örneğinin olmadığını savundu.

Yeni sistemde parlamentonun ve milletvekillerinin itibarının ve etkinliğinin azaldığı yönündeki görüşlere katılmadığını, ilerleyen süreçte milletvekillerinin itibarının daha da artacağını düşündüğünü ifade eden Şentop, milletvekillerinin bakanlara ulaşamadıkları yönündeki şikayetlerin ise "münferit" olduğunu söyledi.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, yeni sistemin aksayan yönleriyle ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında yürütülen çalışmalar konusunda, kurumsal olarak kendilerinden görüş isteyip istenmediğine ilişkin bir soru üzerine de "Kurumsal olarak görüş alınmıyor, işleyişle ilgili görüşülüyor, yavaş yavaş görüşler toplanıyor, görüşüyoruz" dedi.

'Erken seçim ihtimali yok'

Yerel seçimler sonrasında gündeme gelen erken genel seçim iddiaları ile ilgili bir soru üzerine de Şentop, hukuken ve siyaseten böyle bir olasılığa hiç şans tanımadı:

"Malum erken seçim kararı nasıl alınıyor, ya cumhurbaşkanı böyle bir karar alıyor, böyle bir karar aldığı zaman hem Meclis'in seçimi yenilenecek aynı zamanda kendi seçimini de yenilemiş oluyor. Bu şekilde cumhurbaşkanı hem görev süresini kısaltmış oluyor, ikincisi de iki dönemliğine seçiliyor bir dönemini harcamış oluyor. Cumhurbaşkanının böyle bir karar alması böyle bir sistemde mümkün ama çok zor. İkincisi de parlamento karar alabilir. Ama bu da aynı şekilde zor. İkincisi, bir yerel seçim sonucuna göre, genel seçim kararı alınması eski sisteme mahsus durum olduğu kanaatindeyim, orada çok parçalı bir Meclis yapısı vardı. Parçalı Meclis yapısı hükümete yansıyordu. Koalisyondaki partiler zaten zor pazarlıkla anlaşmışlar işte bir tanesi başarı göstermiş, diğerleri zayıf düşmüş, seçim isteyebiliyorlardı. Ama şimdi farklı, gerek cumhurbaşkanlığı hükümeti parlamento stabil halde. Siyaseten de hukuken de erken seçim ihtimalini sıfır görüyorum."

Şentop bir başka soru üzerine de TBMM kampüsünün başka bir yere taşınması gibi bir görüş ve düşüncelerinin olmadığını, Meclis'in tarihi binasında hizmet vermeye devam edeceğini ifade etti.

(BBC Türkçe)