Türkiye aleyhine başvurular arttı 

AİHM’nin dün açıklanan 2016’ya ilişkin istatistikleri, 15 Temmuz darbe girişimi nedeniyle Türkiye aleyhinde yapılan başvurularda patlama yaşandığını gösteriyor. 2015’te Türkiye’ye karşı yapılan yeni başvuru sayısı 2 bin 212 iken 2016’da 8 bin 308 yeni başvuru kaydedildi. 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki gelişmeler bağlamında yapılan başvurular, bu sayının yüzde 65’ine denk düşen 5 bin 363’e ulaştı. Başvurularda yaşanan artış, karar bekleyen dava sayısında da belirgin artış yaşanması sonucunu doğurdu. AİHM verilerine göre Türkiye hakkında karar bekleyen dosya sayısı 2016’da 12 bin 575’e yükseldi. 2015’te bu sayı 8 bin 450 seviyesindeydi. Bu artışla birlikte, Eylül 2012’den bu yana AİHM’ye gitmeden Anaysa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapmanın zorunlu kılınmasından bu yana yaşanan düşüş trendi de son bulmuş oldu. Artışın bir başka etkisi de Türkiye’nin, hakkında en çok karar beklenen ülke sıralamasında 2015’te üçüncü sıradayken 2016’da ikinci sıralamaya yükselmesi oldu. Bu alanda Türkiye’nin önünde 18 bin 171 dosyayla sadece Ukrayna yer alıyor.

AİHM geçen yıl Türkiye hakkında 88 karar aldı. Bu kararlardan 77’sinde Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) en az bir kez ihlal ettiği belirlendi. Geçen yıl karara bağlanan davalar bağlamında Türkiye’nin en fazla ihlalde bulunduğu AİHS maddesi ise 26 ihlalle “yaşam hakkını garanti altına alan” 2’nci madde oldu. Bu maddeyi ise 22 ihlalle “özgürlük ve güvenlik hakkı” ile ilgili 5’inci ve 19 ihlalle “işkence ve kötü muameleyi yasaklayan” 3’üncü madde izledi. 1959-2016 dönemi istatistiklerinde ise Türkiye hakkında en çok karar verilen (3 bin 270)  ve bu bağlamda en çok ihlal (2 bin 889) belirlenen ülke olmayı sürdürüyor.

Türkiye’de 15 Temmuz bağlantılı uygulamaların AİHM’yi dava seliyle karşı karşıya bırakma riski taşıması geçtiğimiz günlerde kanun hükmünde kararnameyle oluşturulmasına karar verilen Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’nu da bu kurum açısından ‘umut’ haline getirdi.

AİHM Başkanı Guido Raimondi, “Bu komisyonun oluşturulması tüm Avrupa Konseyi organlarının eyleminin meyvesi dolayısıyla çok harika bir haber olduğunu düşünüyorum. Bu komisyonun faaliyetlerini büyük bir dikkatle izleyeceğiz” dedi. Raimondi, adalet yolunun açık kalmasının önemine dikkat çekti.  AİHM’nin 15 Temmuz bağlantılı, devasa boyutta başvuruyla karşı karşıya kalmaması büyük ölçüde bu komisyonun ve Anayasa Mahkemesi’nin gerektiği gibi işlemesine bağlı olacak. Bu işleyişin sağlanamaması ve kitlesel başvuru olması durumunda ise AİHM, ‘pilot dava’ prosedürünü devreye sokarak karar alma yoluna gidecek.

Hürriyet