Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesi ile birlikte İstanbul ile Anadolu’nun işgalinin de yolu açıldı. Mondros Mütarekesi, Limni Adası’nda demirli İngiliz savaş gemisinde imzalandığında tarih 30 Ekim 1918, İtilaf Güçleri donanmasının savaş gemileri İstanbul’da varlığını gösterdiğinde tarih 13 Kasım 1918 idi. İstanbul; bu güz gününde tarifsiz bir kedere büründü. Filistin cephesinden yeni dönen Mustafa Kemal Paşa, bu tablo karşısında derin bir azap içinde, “Hata ettim, İstanbul’a gelmemeli idim. Ne yapıp Anadolu’ya dönmenin çaresine bakmalı, geldikleri gibi giderler” diyecekti.
İzmir’in işgali
Genç komutan Mustafa Kemal Paşa, 1918’in son ayları ile 1919’un ilk aylarında İstanbul’da yoğun temaslarda bulunarak, büyük bir sabır ve gizlilik içinde kurtuluş mücadelesinin alt yapısını hazırladı. Yunan birlikleri, 15 Mayıs 1919’da İzmir rıhtımına İngiliz, Amerikan ve Fransız savaş gemilerinin koruması altında çıktı. İşgal, Yunan 5. Piyade Alayı’nın Alsancak, Efzon Alayı’nın da Pasaport iskelelerine çıkışıyla başladı. İzmir’in işgali, aslında Türk varlığının Anadolu’dan sökülmesi planının uygulamaya konulduğunun işaret fişeğiydi.
Samsun’dan doğan güneş
Atatürk ve maiyeti, 16 Mayıs’ta İstanbul’dan deniz yoluyla Samsun’a hareket etti. Bandırma Vapuru, 19 Mayıs’ta pırıl pırıl güneşli bir günün sabahında saat 06.00 sıralarında Samsun’a vardı. Milli direniş, akacağı yatağa doğru ağır ağır şekilleniyordu. Mustafa Kemal, Samsun’a ayak basar basmaz milli mücadeleyi örgütlemeye başladı. İlk günler, İzmir’in işgali, hükümetin istifası gibi gelişmeleri takip etmek ve yerel temaslarla geçti. 21 Mayıs’ta Erzurum’daki Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa ile temas kuruldu. 23 Mayıs’ta da Ankara’daki 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa ile temas kuruldu.
|
