BİR TÜRKİYE GERÇEĞİ: 2 Çalışandan 1'i Kayıt Dışı

Türkiye'de istihdam edilen 2 kişiden neredeyse 1'i kayıtdışı çalışıyor. Sosyal güvenlikten yoksun bu kesimin sadece yüzde 3,5'ini işverenler oluşturuyor, büyük bölümü ücretli-yevmiyeli işçiler, kendi hesabına çalışanlar ve ücretsiz aile işçilerinden meydana geliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Ağustos-Eylül-Ekim 2009 dönemini kapsayan Hanehalkı İşgücü Araştırması ''Eylül'' sonuçlarına göre, Türkiye'de 22 milyon 20 bin kişi düzeyindeki toplam istihdamın 10 milyon 25 bini kayıtdışı çalışanlardan meydana geliyor. 5 milyon 754 bin kişinin istihdam edildiği tarım sektöründe kayıtdışılık yüzde 87'yi buluyor. Sektörde çalışan erkeklerin yüzde 78'i, kadınların ise yüzde 96,6'sı kayıtdışı üretim yapıyor.

Eylül döneminde, tarım dışı istihdam 16 milyon 266 bin kişi olarak hesaplandı. Bu alanda kayıtdışılık yüzde 30,8 (5 milyon 17 bin) oldu. Kadın ve erkekler arasında kayıtdışılık oranında belirgin değişiklik gözlenmedi.

Türkiye'de eylül ayı itibariyle toplam kayıtdışı istihdam, 10 milyon 25 bine ulaştı. Sosyal güvenlikten yoksun bu kesimin sadece yüzde 3,5'ini işverenler oluşturdu. Yüzde 36'sı (3,6 milyon) ücretli-yevmiyeli, yüzde 30,8'i (3,1 milyon) kendi hesabına çalışan ve yüzde 29,7'si (2,9 milyon) da ücretsiz aile işçisinden meydana geldi.

-KADINLARIN BÜYÜK BÖLÜMÜ ÜCRETSİZ AİLE İŞÇİSİ-

Kayıtdışılıkta kadın-erkek dağılımına bakıldığında, tarım sektöründeki yoğunluk nedeniyle kadınlar öne çıktı.

Buna göre istihdam edilen erkeklerin yüzde 40'ı, kadınların ise yüzde 60'ı kayıtdışı görünüyor.

Kayıtdışı çalışan toplam 3 milyon 739 bin kadının yüzde 58'i ücretsiz aile işçisi. Aile fertlerinin işletmesinde herhangi bir ücret almadan bu şekilde çalışan 2 milyon 179 bin kadın bulunuyor. Kayıtdışındaki istihdam edilen kadınların 855 bini ücretli ve yevmiyeli, 684 bini kendi hesabına çalışan, 21 bini de işverenlerden oluşuyor.

Türkiye'de Eylül dönemi itibariyle 6 milyon 286 bin kayıtdışı erkek istihdam ediliyor. Erkeklerin en fazla kayıtdışı çalıştıkları alan, 2 milyon 757 bin kişiyle ücretli ve yevmiyeli çalışma grubu oldu. Tarla, bağ, bahçe, dükkan, tamirhane gibi yerlerde tek başına veya ücretsiz aile fertleriyle ''kendi hesabına çalışan'' grupta da 2 milyon 403 bin kişi yer aldı. Geri kalanların 798 bini ücretsiz aile işçisi, 328 bini işverenlerden oluştu.

-TABLO-

TÜİK verilerine göre, Eylül dönemi itibariyle istihdam edilenlerin sosyal güvenlik kuruluşlarına kayıtlılık durumu şöyle:

. Toplam Kayıtdışı

. İstihdam İstihdam Oran

. (Bin Kişi) (Bin Kişi) (Yüzde)

--------- ---------- ---------- -------

- Toplam 22.020 10.025 45,5

. Kadın 6.157 3.739 60,7

. Erkek 15.863 6.286 39,6

- Tarım 5.754 5.008 87,0

. Kadın 2.793 2.699 96,6

. Erkek 2.961 2.309 78,0

- Tarımdışı 16.266 5.017 30,8

. Kadın 3.364 1.041 30,9

. Erkek 12.902 3.977 30,8