İşadamlarını Bölen Soru(n): Adam Smith mi? Karl Marx mı?

İşTcell 2008 Liderler Konferansı’nın ilk konuğu olarak İstanbul Swiss Otel’de iş dünyası temsilcilerine bir konuşma yapan Jack Welch, “Türkiye’nin o kadar muazzam bir potansiyeli var ki dünya çapında varlık gösterecek 100-200 değil, 500 modern şirket bile çıkabilir bu ülkeden. Önemli olan gençlere heyecan verecek ve yatırım ortamını iyileştirecek ve yatırım cesaretini arttıracak bir iklimin yaratılmasıdır” dedi.

Welch, liderlikte risk almanın, farklılaşmanın ve yeni fikirlere yol açmanın önemine vurgu yaparken “Başarılıyı kesinlikle ödüllendirmeli, ama başarısızı da öldürmemeli” derken bu görüşünü, “Havada uçarken herkese tekme atabilirsiniz. Ama yere düşen birine tekme atılmamalı. Gerçek liderlik yere düşeni kaldırıp doğru bir şekilde yeniden ata bindirebilmektir” benzetmesiyle destekledi.

ALATON:“KARL MARKS’I YENİDEN Mİ KEŞFEDELİM?”

Jack Welch’in bir saate yakın konuştuğu toplantıya, sorular bölümünde Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı İsak Alaton’un önceden kaydedilmiş ve ekranda gösterilen sorusu damgayı vurdu. Alaton, sorusunda petrol fiyatlarının 112 dolarlı rakamlara ulaştığı, Körfez başta olmak üzere petrol üreticisi ülkelere yılda 1.5 trilyon dolarlık bir kaynak gittiği ve artan enerji fiyatları nedeniyle gıda fiyatlarının da anormal oranda yükseliş kaydettiğine dikkat çekerek, “Bu durum binlerce insanın açlık ve yoksulluk çekmesine ve hatta ölümüne yol açıyor. Serbest piyasa ekonomisi artık işlevini yerine getiremiyor mu? Adam Smith öldü sanırım. Çözüm için insanlığın Karl Marks’ı yeniden keşfetmesi mi gerekiyor. Bunu burada birlikte yapabilir miyiz?” dedi.

MÜKEMMEL İŞLEMESE DE KAPİTALİZM EN İYİ ÇÖZÜM

Alaton’un sorusunun salonda bulunanlardan yoğun alkış alması üzerine Jack Welch, “Sanırım salonda bulunanlar sorunun içeriğine değil de akıllıca ve komik olmasına alkış tuttular. Yoksa burada bulunan hiç kimsenin serbest piyasa ekonomisine bir inançsızlığı olduğunu zannetmiyorum” diye yanıt verdi. Welch, “Kapitalizm bir takım eksikliklerine rağmen, mevcut sorunlara ve ihtiyaçlara yine de en iyi cevap veren bir sistem. Mükemmel çalışmasa da en iyi çözüm yolları sunuyor günümüz ihtiyaçlarına. Mutlaka alternatif enerji kaynakları bulunmalı. Yenilebilir enerji kaynaklarının geliştirilmeli ve nükleer enerji konusunda da adımlar atılmalı. Günümüzde herkesin hemen her konuda farklı fikirleri var. Bu da serbest piyasa ekonomisinin kötü yanı denebilir. Yoksa Karl Marks’ı mevcut sorunlara bir çözüm yola olarak görmenin saçma olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.

'HERKES GOOGLE VE GATES OLMAK İSTİYOR'

Welch, lider yaratabilmenin ve dünya çapında şirket olmanın sırlarını verirken, şirket yönetim ilkelerine konusunda da ayrıntılı açıklamalarda bulundu. Yöneticiliğini eşi Suzy Welch’in yaptığı konferansta Jack Welch, servet yaratmanın önemine değinirken “Fikir de var para da var. Gençlerin yaratıcı fikirleri ile para kaynaklarını bir araya getirebilmek lazım. Çünkü artık herkes Google ve Bill Gates gibi olmak istiyor” dedi.

FİKİRLERİNİZİ KENDİNİZE SAKLAMAYIN'

“Yöneticilere fikirlerinizi kendinize saklamayın onları ancak paylaşarak büyütebilirsiniz” diye seslenen Welch “Kazanmak çok güzel bir şey. Ben kazanan insanları görmekten ve onların kazanması ve yükselmesi için çalışmaktan her zaman mutlu olurum. Çünkü kazanan şirketin topluma ancak bir yararı olabilir. İnsanların kalbinin hızlı çalıştırmak ve onlara coşku verebilmek lazım. Başarıları ve yeni fikirleri takdir ederek ve parayla ödüllendirerek insanlara heyecan verebilirsiniz” diye konuştu.

'İŞTEN ÇIKARMAK ZALİMLİK DEĞİL'

Herkesin nerde durduğunu iyi bilmesi ve açık olması gerektiğine işaret eden Welch, “Çalışanlarınıza karşı her düzeyde açık olun ve onlarla ilişkide dobra dobra konuşun. Yoksa bir yere varamazsanız. En üstteki kesimi yeni başarılara yöneltirken, sağlam duran orta kademiyi daha iyiye teşvik edin ve en alta kalan yüzde 10’a da çıkış yolunu göstermeniz lazım. Bu zalimlik değildir. Aslında onlara bir şey söylememek zalimliktir” dedi.

ABD’de mortgage krizi nedeniyle bankaların işten çıkarmalara gittiğini ve işten çıkarılanlara yeterli açıklama yapılmadığını hatırlatan Welch, “Mortgage krizi çıktı o yüzden adam azaltmaya gidiyoruz deniyor. 50’sine 55’ini gelmiş bir adamı işten çıkarırsanız onun artık yeni iş bulma şansı yoktur. Ama performansı yeterli olmayan birini 35’inde işten çıkarırsanız ve bunun nedenini ona açıkça söylerseniz, o insanın iş hayatında kendine yeni iş bulma şansını arttırmış olursunuz” diye konuştu.

“İŞ TAKIMI, MİLLİ TAKIM GİBİDİR EN İYİLERLERLE OLUŞUR”

Zayıf yöneticinin kaynakları her yere ve herkese eşit dağıtımdan yana olduğunu, gerçek liderin ise kazanacak olana parayı yöneltmesi gerektiğini söyleyen Welch, “İyi yürekli bir yönetici açık değilse bu korkaklığa işarettir. İyi yönetici evet ve hayır demesini iyi bilmelidir. Bunu diyemeyen korkak bir yöneticidir. Milli takım seçilirken her zaman en iyileri alırlar. İş dünyası da futbol gibidir, her zaman en iyilerden bir takım oluşturmak zorundasınız” dedi.

“İYİ LİDER HAYIR DEMEYİ BİLMELİ”

İyi liderin ayağı sağlam yere basan ve kim olduğunu iyi bilen ve başkalarının başarısından heyecan duyan bir kişi olduğunun altını çizen Welch, “Liderler kendilerini izole etmemeli. İnsanlardan uzaklaşmamalı. Çalışanların potansiyelini iyi kullanabilmeli. Tüm yönetim katmanlarıyla birlikte çalışan lider ancak başarılı olabilir. İyi lider ,kendi adamlarının yükselişinden büyük haz duyan, ikramiye vermesi çok hoşuna giden, insanlarını başarısını takdir eden ve zam yapmaktan hoşlanan bir kişidir. İyi bir lider zor kararlar vermeyi bilmeli. Sert ve ihtiraslı olmalı. Ama bunu derken eşekçe şeyler de yapmamalı tabi ki” diye konuştu.

“STRATEJİ POWER POINT SUNUMU DEĞİLDİR”

Strateji kavramının hala çok önemli olduğunu belirten Welch, şirketlerin uzun raporlar ve teorik yaklaşımlar yerine 5 maddelik bir strateji geliştirmelerinin yeterli olacağını belirterek bunları şöyle sıraladı:

“Birincisi rakipler ne yapıyor. İkincisi piyasa dinamikleri nasıl değişiyor. Üçüncüsü sabah kalktığınızda sizi çok heyecanlandıracak bir iş var mı. Dördüncüsü en büyük korkumuz ne ve beşincisi de en büyük kozumuz ne. İyi bir strateji için bu sorulara doğru ve tatminkar yanıtlar verebilmek önemli.”

“BÜTÇE HAZIRLAMAK SAÇMA”

Jack Welch, şirketlerin en zor zamanlarda bile küçülmeye değil büyümeye göre odaklanmaları gerektiğine işaret ederek şöyle dedi:

“Bana göre bütçe hazırlamak bile saçma. Çünkü gerçek pazarla ilgisi yok. Günümüzde bütçe hedeflerini gerçekleştirenler ödül alıyor. Halbuki gerçek kıyaslamayı bütçe hedefleri ile değil, gerçek dünya ile kıyaslamanız lazım. Geçen yıla göre nerdesiniz ve rakipleriniz karşısında sizin durumunuz nedir, gerçek kıyaslama bu iki faktörle olmalı. Bütçe çoğu şirket için bir ritüel halini almış. Halbuki bütçe canlı ve eğlenceli olmalı.”

“BÜROKRASİNİN BAŞI EZİLMELİ”

İş hayatında çıkardığı derslerle ilgili de bilgi veren Welch, görüşlerini şu sözlerle özetledi:

“Her gün işini daha iyi yapanlar ancak geleceğin yolunu açabilirler. İnsanlar arasındaki farklılıkları yakalamak ve insanlara kendi farklılıklarını hissettirmek çok önemli. El ve beden gücünden yararlanabilmek gerekir, ama insanların beyin güçlerini de değerlendirebilmek önemli. Bugün Microsoft, HP gibi şirketler tamamen yeni fikirlerin ürünü. Şirketlerde bürokrasi var ve bu bürokrasi de rutinle uğraşıyor. Bundan nefret ediyorum. Herkese eşit ve aynı zamanda zam vermeyi ben anlamıyorum. Bürokrasinin bence başı ezilmeli.”