Balıkçılar Bugün ‘Rastgele’ Diyor 

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın 31 Ağustos 2012’ye kadar uygulanacak Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliği, 1 Eylül 2008’de yürürlüğe girmek üzere, Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğ 4 yıl geçerli olarak çıkarılmasına karşın, tebliğin uygulamasında karşılaşılan sorunlarla ilgili konu bazında yılda iki kez toplantı yapılması ve bu toplantılarda alınan kararlar doğrultusunda tebliğde değişiklik yapılabilmesi yönünde prensip kararı alındı.


Tebliğ ile ilk kez hamsi ve beyaz kum midyesi için kota uygulaması getirilirken, kılıç balığında boy yasağı kaldırıldı.

Tebliğde, Akdeniz, Karadeniz ve Marmara’da, iç sularda avcılığın yasak olduğu yerler ve dönemler ile avlanması yasak olan su ürünleri, kullanılabilecek avcılık yöntemleri ayrıntılı olarak belirtiliyor. Deniz kaplumbağası üreme alanlarına Antalya Olympos-Çıralı, Mersin Alata, Adana Yumurtalık ilave edilirken, 1 Mayıs-30 Eylül tarihleri arasında şamandıralarla çevrilmiş sahilden itibaren uzaklığı 100 metreyi geçmeyen yüzme alanları içerisinde su ürünleri avcılığı yasaklandı.

Tebliğe göre, uzatma ağları ve diğer istihsal vasıtalarında, 1 Eylül 2010 tarihinden itibaren ait olduğu balıkçı gemisinin ruhsat kod numarası bilgisinin bulunması uygulamasına geçilecek. Ruhsat tezkeresi sahibi gerçek kişiler, ayrı bir izin verilmediği taktirde, sadece bakanlıkça ruhsatlandırılmış balıkçı gemileri ile avcılık faaliyetinde bulunabilecekler.

Menşe belgeli bir ürünün pazarlanması aşamasında birden fazla yere dağıtımı yapılabilmesi için “Su Ürünleri Dağıtım/Satış Belgesi” alınması zorunluluğu getirildi.

DERE VE ÇAYLARDA TİCARİ AMAÇLI AVLANMA YASAĞI
Dereler ve çaylarda ticari amaçlı su ürünleri avcılığı yasaklanırken, kiraya verilmiş alanlarda, kiralama süresi boyunca kiralama şartları doğrultusunda avcılık yapılabilecek ve kira sözleşmesi bittikten sonra bu alanlar tekrar kiraya verilemeyecek. İç sularda, balıkçılık faaliyetinde bulunmak üzere ruhsatlandırılmış balıkçı gemilerinin ruhsatlandırıldığı istihsal sahası dışında avcılık faaliyeti yapılamayacak.

BALIKLARDAKİ ASGARİ BOY BÜYÜKLÜĞÜ
Tebliğde, avlanması yasak olan su ürünleri de sayılırken, avlanmasına izin verilen türlere ilişkin boy ve ağırlık sınırları da belirtildi. Buna göre, ağırlığı bin gramdan az ahtapot, 8 kg’den az orkinos, boyu 9 cm’den küçük hamsi, 13 cm’den küçük barbunya, 15 cm’den küçük çipura, 40 cm’den küçük kalkan 18 cm’den küçük levrek yakalanamayacak.

Taşıdıkları toksin nedeni ile insan tüketiminde sakınca bulunan balon balıkları (Lagocephalus sceleratus, Lagocephalus spadiceus) karaya çıkarılamayacak ve satılamayacak. Balıkçılar, yakaladıkları balon balıklarını, zehirlenmemek için çok dikkatli bir şekilde ancak gemide tüketebilecek.

Av için asgari boy büyüklüğü, deniz böceğinde 20 cm’den 25 cm’e, karagöz balığında (Diplodus sargus) 15 cm’den 21 cm’e, mavi yengeçte 8 cm’den 13 cm’e çıkartıldı. Kılıç balığındaki boy yasağı kaldırıldı. Mezgite boy yasağı getirilerek, 13 cm’den küçük mezgitin yakalanması yasaklandı.

Uzunkanat orkinos için boy sınırlaması kaldırıldı.

HAMSİYE ÖZEL DÜZENLEME
Hamsi avında geçen yıl başlatılan gündüz avı yasağı devam edecek. Marmara Denizi ve Karadeniz;de, gırgır ağları ile hamsi avcılığı 16.00-08.00 saatleri arasında yapılacak. Gırgır ağları, belirtilen saatler dışında, hamsi avlamak amacıyla denizde bulundurulamayacak. Geçen yıl balıkçılar, 16:00-06:00 saatleri arasında hamsi avlayabiliyordu.

Gırgır ağları ile hamsi avcılığı yapacak balıkçı gemileri, gemi ruhsat tezkeresinin verildiği il müdürlüğünden avcılık izin belgesi alacak. Stokların korunması, avcılığın sürdürülebilirliğinin sağlanması amacı ile bakanlıkça hamsi avcılığına alan, avlanabilecek ve karaya çıkarılabilecek miktarlar, karaya çıkış noktası, zaman, nakil açısından yasak, sınırlama ve yükümlülükler getirilebilecek.

İnsan tüketimi için piyasaya sunulmak üzere, bakanlıkça balıkçı gemilerinin büyüklüklerine göre belirlenecek kasa veya kutu miktarından daha fazla hamsinin karaya çıkarılması, nakledilmesi ve satışa sunulması yasaklandı.

Bakanlık, hamside av süresini uzatmak üzere, tekne boylarına göre avlanma sınırı getirmişti. Balıkçılarla uzlaşma içinde alınan karar, 30 Temmuz’da genelge olarak ilgililere duyurulmuştu. Genelgeye göre, 15 metreden küçük tekneler günde 250, 15-19,99 metre büyüklükteki tekneler 300, 20-24,99 metre büyüklükteki tekneler 500, 25-29,99 metre büyüklükteki tekneler 600, 30-34,99 metre büyüklükteki tekneler 700, 35-39,99 metre büyüklüğündeki tekneler 750, 40-44,99 büyüklüğündeki tekneler 800, 45-49,99 metre büyüklüğündeki tekneler 850, 50 metre ve üzeri tekneler ise 900 kutu veya kasa hamsiyi karaya çıkarabilecek.

Kasa veya kutular ile nakledilecek ya da balık unu yağı fabrikalarına gönderilecekler de dahil olmak üzere, karaya çıkış noktalarından sevk edilecek tüm hamsiler için nakil belgesi düzenlenecek.

Uzatma ağları ile dönem boyunca sardalye avcılığı yapılabilecek. Bakanlık ayrıca, hamsi, sardalye ve istavrit balıkları için bir kasada taşınacak balık miktarını da balığın daha canlı ve ezilmeden naklini sağlamak üzere düşürdü. Bu balıklar, karaya çıkarılışlarından itibaren, en fazla net ağırlığı 12 kg’yi (-yüzde 10) geçmeyen kasa veya kutularla nakledilebilecek. Önceden kasalara konacak balık miktarında bir sınırlama olmazken, uygulamada, 18-20 kg balık konuyordu.

DİĞER BALIK TÜRLERİ
Tüm karasularında, 1 Nisan - 31 Ağustos tarihleri arasında ağ dalyanları dahil, her türlü istihsal vasıtası ile palamut ve torik avcılığı yapılamayacak. Ancak, 15 -31 Ağustos tarihleri arasında çapari ile palamut avcılığı yapılabilecek. Muğla- Gökova ve Güllük körfezlerinde, palamut ağları 07.00-19.00 saatleri arasında denizde bırakılamayacak.

Bütün karasularında, 1 Mayıs-30 Haziran tarihleri arasında her türlü istihsal vasıtası ile kalkan avcılığı, parakete ve fanyalı ağlar ile kalkan avcılığı yapılamayacak. Bütün karasularında, 15 Şubat-15 Mart tarihleri arasında her türlü istihsal vasıtası ile dil ve pisi avcılığı yapılamayacak, dil ve pisi avcılığında kullanılacak ağların göz açıklığı 80 mm;den küçük olamayacak.

Bütün karasularında, 1 Temmuz-31 Aralık tarihleri arasında gırgır ağlarıyla, 1 Haziran-31 Aralık tarihleri arasında boyu 24 m ve üzerinde olan parakete tekneleriyle orkinos avcılığı yapılamayacak. Ancak, Atlantik Ton Balıklarını Koruma Uluslararası Komisyonunun (ICCAT) ülkemize tanıdığı orkinos av kotası dolduğu takdirde, bakanlık bu yasak sürelerini uzatabilecek.

Avlanılan orkinosların, taşıma işlemleri tamamlandıktan sonra, çiftliklerdeki tespiti il müdürlüklerince yapılacak. Kayıt dışı balık tespiti durumunda bu balıklar doğaya salınacak. Orkinos avlanma izini alan her gemi, avladığı ve sattığı orkinos miktarlarına ilişkin bakanlıkça istenen kayıtları tutmak ve bu konuda yapılan düzenlemelere uymak zorunda bulunuyor.

BALIKÇILAR KOTAYA GÖNÜLLÜ UYACAK
İstanbul Balık Müstahsilleri Derneği İkinci Başkanı Abdullah Denizer, hamsiye getirilen avlanma sınırını değerlendirirken, uygulamanın kesinlikle “kota” olmadığını vurguladı ve balık avlanma sezonunu uzatmayı, balıkçının gelirini artırmayı, halka daha sağlıklı, taze, hijyen balık sunmayı hedeflediğini söyledi.

Denizer, “Geçen yıl biz kendi bölgemizde uygulamaya çalışmıştık. Tekne başına 500 kasa avlanma miktarı koymuştuk. Ama buna tüm balıkçıların uyması sağlanmadı. Yine geçen yıl bakanlığın getirdiği hamside gündüz avı yasağı, sezonun uzatılması açısından önemli yarar sağladı. Bu yıl gündüz avı yasağı yanında, tekne başına avlanma sınırı getirilmesini balıkçılık açısından çok önemsiyoruz, destekliyoruz” dedi.

“Belirlenen miktar kadar balık yakaladığımızda geri döneceğiz. Denizde kalış süremiz azalacak, maliyetimiz de düşecek” diyen Denir, şu bilgiyi verdi:

“Kararın uygulanmasında balığın karaya çıkartılacağı noktalardaki altyapının tamamlanması önemli. Şu anda karaya çıkış konusunda 36 liman belirlendi. Bu limanların 18-19 tanesinde bakanlığın yeri var, diğerleri tamamlanmak üzere. Ancak, Karadeniz’de balıkçıların karaya balık çıkardığı 70’ten fazla yer var. Uyan ve uymayanı ayırmak, kontrol mekanizmasını kurmak lazım. Bir kişi uymadığı zaman, başarılı olamıyoruz.”

Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği Başkanı Ramazan Özkaya da balıkçı gemilerine hamsi avlama sınırı getirilmesini “kota” olarak değil, arz-talep dengesini oluşturmaya yönelik bir uygulama olarak değerlendirdiklerini ve desteklediklerini söyledi.

İnsan tüketimi için piyasaya sunulmak üzere balıkçı gemilerinin büyüklüklerine göre belirlenen kasa veya kutu miktarından daha fazla hamsinin karaya çıkarılması, nakledilmesi veya satışına izin verilmeyecek.

Bakanlık, ilk aşamada, Hatay, Adana, Mersin, Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Kırklareli, Ordu, İstanbul, Tekirdağ, Bursa, Yalova, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bartın, Zonguldak, Kastamonu, Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’de, balık için karaya çıkarma noktaları oluşturuyor.