Doğru bilinen yanlış Beyin sarsıntısı sonrasında ne yapmalı?

Kafasına darbe almış futbolcuların ne zaman sahaya dönmesi gerektiğine dair tartışmalar alevlenince beyin sarsıntısı da her zamankinden daha fazla dikkat çekmeye başladı.
Travmaya bağlı beyin sorunlarının daha fazla ciddiye alınması konusunda kampanyalar devam ediyor.
Fakat bu konudaki yanlış algılardan biri başına darbe alan kişinin uyutulmaması gerektiğine ilişkindir. Ancak bu yönde fazla veri olmadığı için doktorların tavsiyeleri bu yönde değil.

Beyin sarsıntısı, otomobil kazalarında olduğu gibi kafaya ağır ve ani bir darbe gelmesi sonucu oluşur. Kafadaki darbelerinin gerçekten de ciddiye alınması gerekir. Bu durum ciddi sonuçlar doğurabilir ve sarsıntının şiddetini tespit etmek zordur.
Yalnızca ABD’de her yıl 1,6 ila 3 milyon arasında travmaya bağlı beyin yaralanması meydana geliyor. Doktorlar vakanın ciddiyetini anlamak için hastada kusma, kafa karışıklığı, denge kaybı, bulanık görme, baş ağrısı, kol ve bacaklarda uyuşma gibi belirtilerin olup olmadığına bakıyor.
Kan testi
Basit bir kan testi ile kandaki belli maddelerin ölçülmesi yoluyla gelecekte beyin sarsıntısı konusunda daha hızlı teşhis koyma konusunda doktorlar ümitli. Kısa bir süre önce Orlando Tıp Merkezi’nden bir ekip, herhangi bir darbe sonucu hasar meydana geldiğinde beynin iki protein salgıladığını tespit etti.

Ancak bu konuda bir test geliştirilmesi birkaç yıl alacağı için, o zamana kadar doktorların belli semptomları gözleyerek teşhis koymaya devam etmesi gerekecek.
Travmaya bağlı beyin sarsıntısı geçirenlerin uyumaması konusundaki inanç, beyin yaralanmalarının ardından gözlenen geçici iyi hissetme halinin yanlış anlaşılmasıyla ilgili aslında. Az rastlanan bu olgu, bayılan kişinin ayıldıktan sonra kendisini iyi hissetmesi, ancak bu sırada beyinde kanama olması durumunu ifade eder. Bu kanama bir süre sonra beyne basınç yapıp yeniden bayılmaya neden olursa bu defa tıbben acil bir durum oluşmuştur.
Fakat beyinde kanama olsa bile, bu kendini iyi hissetme haline çok az vakada rastlanır.
Belirtilere dikkat
Kafasını çarpan birinde az önce sıraladığımız belirtilerin olup olmadığını gözlemek işte bu beyin kanaması ihtimali nedeniyle önemlidir. Eğer sersemlik, kusma, çift görme, yürüme güçlüğü, şiddetli baş veya boyun ağrısı, kol ve bacakta uyuşma gibi belirtiler yoksa başına darbe alan kişinin uyumasında bir sakınca yoktur. Hatta bu durumda istirahat gerekir.
Yani sporcuların antrenmanlara bir süre ara vermesi ve beyinlerini zorlayacak türden işlere girişmemesi, çocukların tamamen iyileşene kadar daha az ders çalışması vb. gerekir. Beynin iyileşmeye ihtiyacı vardır ve bunu yapmanın en iyi yolu uyumaktır. Yani uyumak zararlı değil, yararlıdır bu durumda.
Bugün tıp bu tavsiyede bulunuyor. Fakat bu uygulamayı denemeye alan bazı araştırmacılar endişe verici bazı durumlar tespit etti.


Bu konuda birçok yeni deneyler yapıldığı için beyin sarsıntısı geçiren insanların bakımı konusunda yakında çok daha net verilere ulaşılması bekleniyor.
Tanım sorunu
Ancak, beyin sarsıntısının tanımı konusunda karışıklıkların olması sorunun bir yanını oluşturuyor. Soruna daha ciddi bir hava katmak için bazı doktorlar beyin sarsıntısı yerine travmaya bağlı beyin yaralanması tanımının kullanılmasını öneriyor.
Ayrıca bazı kuruluşlar, çocukların kafasında yaralanma olduğunda ilk gece bir-iki saatte bir uyandırılmalarını ve tekrar uyutmadan önce iyi olup olmadıklarının kontrol edilmesini öneriyor.
Kısacası, beyin sarsıntısı sonrasında uyku tavsiye ediliyor, ama bu her zaman bunun kolay olduğu anlamına gelmiyor. Araştırmalar, beyin sarsıntısı sonrasında uykusuzluk, yorgunluk, uyku hali, uyku apnesi ve narkolepsi gibi farklı uyku bozukluklarına rastlandığını gösteriyor.

Uyarı: Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden kurumumuz sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın



BBC Türkçe