Duble Yollar Euro Duvarına Çarptı 

Hükümetin büyük umutlarla temellerini attığı duble yollarda "Euro" krizi yaşanıyor. Euro kurundaki hızlı artışa bağlı olarak katlanan bedeller nedeniyle duble yolların yapımı durduruldu. Çoğunun temeli Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından atılan duble yolların yapımına, Euro kurunda son aylarda yaşanan hızlı artışlar nedeniyle ara verildi.

Duble yol ihalelerini kazanan firmalarla ödemenin "Euro" üzerinden yapılacağını öngören sözleşme imzalayan Karayolları Genel Müdürlüğü'nün, Euro'dan YTL'ye dönüş yönünde sözleşme değişikliği için Danıştay'a yaptığı başvuru ise reddedildi. Kavak-Merzifon-Çorum 1. kısım, Kavak-Merzifon-Çorum 2. kısım, Kırıkkale-Delice 1. kısım, Kırıkkale-Delice 2. kısım, Mekece-Adapazarı 1. kısım ve Mekece-Adapazarı 2. kısımda yapılan duble yolların yapımının durdurulduğu öğrenildi.

-EURODAN DÖNME FORMÜLLERİ ARANIYOR -

Duble yolları yapacak olan firmalara Euro üzerinden ödeme yapmak üzere sözleşme imzalayan Karayolları Genel Müdürlüğü, sözleşmenin değiştirilerek firmalara Yeni Türk Lirası üzerinden ödeme yapılması için Danıştay’a başvurdu.

-DANIŞTAY SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİNİ REDDETTİ

Danıştay 1. Dairesi, sözleşmenin değiştirilmesinde idarenin yararı olmayacağını gerekçe göstererek talebi oybirliğiyle reddetti. Kararda, “Hem maliyet artışları hem de kur değişikliklerini telafi etmeyi hedefleyen ve böylece ihale tarihindeki rekabet koşullarını bozacak nitelikte bir isteme dayalı olarak Mekece-Adapazarı (1.kısım) yol yapım işiyle ilgili sözleşmede değişiklik yapılmasında idare yararı bulunmadığı sonucuna varıldığından istemin reddine oybirliğiyle karar verildi” denildi.

Mekece-Adapazarı (1.Kısım) bölümünün yapımı için John Laing İnt. Ltd ve Mapa İnş ve Tic. A.Ş. arasında 11 nisan 2005 tarihinde sözleşme imzalandı. 18 milyon 952 bin 755 Euro teklif bedeli ile imzalanan sözleşmenin ödemeleri Euro üzerinden yapılmaya başlandı. Euro kurunun artması üzerine Karayolları Genel Müdürlüğü, 4353 Sayılı Yasanın 31. maddesinde belirtilen parasal sınırlar göz önünde bulundurularak ihalenin, sözleşme kapsamında ihale edildiği günün şartlarını koruması doğrultusunda hazırlanan ve müteahhit firma tarafından kabul edilen ek sözleşmenin yürürlüğe konmasına yönelik Danıştay 1. Dairesi’nden "mütalaa" istedi.

Karayolları Genel Müdürlüğü’nün talebini reddeden Danıştay 1. Dairesi, verdiği emsal mütalaada şu görüşleri dile getirdi:
“Yükleniciyle imzalanan sözleşmenin fiyat ayarlaması başlıklı 70.1 maddesinde, ‘bu işe ait ödemelerin tamamı (KDV hariç) krediden karşılanmak üzere EURO cinsinden yapılacağından, işin yapılması giderlerini etkileyen hususlardaki artış veya eksilişlere ilişkin olarak herhangi bir fiyat ayarlaması yapılmayacaktır’ hükmü ile aynı sözleşmenin maliyetteki diğer değişiklikler başlıklı 70.2 nci maddesinde, sözleşmeye dahil edilen birim fiyatların, maliyetteki diğer artış ve artışlardan kaynaklanan beklenmedik durumları da içerdiği varsayılacaktır’ hükmü yer almış, böylelikle sözleşmenin kuruluşunda maliyetlerde meydana gelecek değişikliklere ilişkin fiyat ayarlaması yapılmayacağı açıkça belirtilmiştir.”

-ÜÇ YILDA EURO YÜZDE 8 DEĞER KAYBETTİ

Danıştay 1. Dairesi, Mekece-Adapazarı yol yapım işinin Avrupa Yatırım Bankası’ndan alınan krediyle gerçekleştirildiğini, ikraz anlaşmasının gereği olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu dışında ihale edildiğine dikkat çekerek, isteklilerin ihale aşamasında her bir iş kalemi için kendi iç hesaplarıyla belirledikleri teklif fiyatlarını ihale şartnamesi uyarınca, münhasıran euro bazında sunduklarını belirtti.

Danıştay, ihaleye teklif sunan istekliler ve idare tarafından euro bazındaki sabit fiyat uygulamasının uygun görülmesinin euronun enflasyon bazındaki sabit fiyat kazanması ön kabulüne dayandığının belirtildiğini, ancak öngörülen sözleşme süresi içinde işin yapımı için zorunlu olan temel girdi kalemlerinde meydana gelen 1.386 ile 2.439 katlık artışlara karşılık euronun ihale tarihinde 1.848777 YTL’lik değerinin 28 Ekim 2007 tarihi itibariyle 1.699 YTL’ye düşerek yüzde 8 oranında azaldığını belirtti ve "bu durumda yüzde 66.60 tenzilatlı duruma gelinmiştir" denildi.

-GİRDİLERDE 2.439 KATLIK ARTIŞ

Danıştay 1. Dairesi’nin sözleşme değişikliğine vize vermediği kararında şöyle denildi:
“İdarece, sözleşmenin taraflarının Euro’nun enflasyon oranındaki artışa paralel olarak değer kazanacağı öngörüsüyle hareket ettikleri ifade edilmekte ise de, serbest kur politikası uygulanan bir ülkede yaklaşık üç yıllık bir süreç içinde Euro’nun alım gücünün yüzde 8 azaldığı anlamına geldiği, öngörülen sözleşme değişikliğinde ise, Euro’nun alım gücünün bugüne getirilmesiyle yetinilmeyip bunun yanında, yine belli bir periyotta genel olarak enflasyon oranı üzerinde bir artış gösteren yol inşaatının temel girdileri olan demir, çimento, bitüm, akaryakıt fiyatlarında meydana gelen 1.386 ile 2.439 katlık artışların da telafi edilmesi öngörülerek iki yönlü bir artış oranı bulunduğu, sözleşme değişikliğinde yer alan bu unsurların sözleşmenin başında kurulmuş olan yarar/zarar dengesini idare aleyhine bozduğu, ayrıca John Laing-Mapa Adi Ortaklığı yazısında ise taahhüt kapsamı işlerin müteahhitliklerinden kaynaklanmayan nedenlerle belirtilen sürede tamamlanamadığı ancak sözleşmeden doğan ve doğacak olan hakları saklı kalmak koşulu ile çalışmalarına sözleşme süresinin bittiği 28.10.2007 tarihi itibari ile devam edeceklerinin de bildirildiği görülmekte iken sözleşme değişikliğiyle getirilen yeni koşullarla işin devamının sağlanmasının, 2004 yılında ihalenin yapılması aşamasında işin sabit fiyat (euro) üzerinden yapılacağı, böylece maliyetlerdeki artışların döviz kurundaki öngörüye dayalı artıştan karşılanması gerektiği hususlarının, sözleşme süresi sonunda değiştirilmesinin, ihalede açıklık ve rekabet ilkelerini ihlal eder nitelikte bulunduğu anlaşılmaktadır”

-DANIŞTAY, YARGITAY KARARLARINI EMSAL GÖSTERDİ

Sözleşme değişikliğini reddeden Danıştay 1. Dairesi, verdiği kararda Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun kararlarını emsal olarak gösterdi.

-İŞTE, TÜM DUBLE YOLLAR İÇİN EMSAL OLACAK KARAR

Danıştay 1. Dairesi’ne şu ana kadar 8 ayrı duble yol yapımına ilişkin ‘euro’ üzerinden yapılan sözleşmelerin değiştirilerek YTL’ye dönüştürülmesi talebiyle başvuruda bulunulduğu öğrenildi. Danıştay 1. Dairesi’nin Mekece- Adapazarı (1.Kısım) duble yol yapımına ilişkin sözleşme değişikliğine ilişkin verdiği mütalaanın diğer sözleşmelerin değiştirilmesi için yapılan başvurulara da emsal teşkil edeceği öğrenildi.