Eski Türklerde mumyalama geleneği 

Her ne kadar mumya ve mumyalama denilince ilk akla gelen Antik Mısır olsa da eski Türklerde de mumyalama gibi bir gelenek vardı. Eski Türklerde defin işlemi her zaman yapılmaz, yılın belli dönemlerinde gerçekleşirdi.

İlkbaharda ölenleri sonbaharda, kışın ölenleri ise ilkbaharda defnederlerdi. Ölüm ve defin arasındaki zaman içerisinde çoğunlukla defin merasimine yönelik hazırlıklar yapılırdı. Kazılardan çıkan buluntular sayesinde elde edilen bilgiler, Türklerde mumyalama işleminin yapıldığına işaret ediyor.

Eski Türklerin defin merasimleri ve mumyalama ile ilgili bilinmesi gereken kavramlardan biri kurgandır. Kurgan; Orta Asya ve Doğu Avrupa'daki yığma tepe ve höyük şeklinde bulunan genellikle tahtadan yapılmış mezarlar için kullanılan bir tümülüs türüdür.

Bu bağlamda kurganlar özelindeki arkeolojik çalışmalar ışığında Türklerde, cenazenin defin sürecine kadarki muhafaza aşaması ve mumyalama işlemleri açısından çok önemlidir.

TÜRKLERDE MEZAR İNŞASI VE MUMYALAMA

Sibirya-Altay bölgesi ile İskit sahasında tespit edilen Eski Türklere ait kurganlar, defnedilen kişinin cenazesinin yanı sıra çok çeşitli ve kıymetli eşyalara da ev sahipliği yapıyor. Bu kurganlar, yapısı nedeniyle en eski Türklerin sosyal ve kültürel hayatının tanınmasına olanak tanıyor.

Mumyalama, İskitler'den ve Hunlar'dan bu yana zaman zaman başvurulan bir yöntemdi. arkeolojik bulgulara göre Orta Asya'da (Altay kurganları, Urumçi, Pazırık, Issık, Tuva bölgesi kurganları), mumyalama tekniği binlerce yıldır uygulanıyordu.

Mumyalanmış cesetlere sahip kurganlar eski Türklerin anatomisinin şifrelerini sunuyor. Türklerin mezar inşasında ve mumyalama sanatındaki becerileri ve kullandıkları teknik dolayısıyla cesetler gerçeğe en yakın formuyla günümüze ulaşmıştır. 

Gömülü olan kişiye ait kıyafetler ve mezarda rastlanılan kumaşlar da dokusunu ve renklerdeki canlılığını yitirmemiştir. Bu sayede Türk mumyaları en meşhur Mısır mumyalarıyla rekabet ediyor.

ESKİ TÜRKLER NASIL MUMYALAMA YAPIYORDU?

Bunu sağlayan en önemli faktör Türklerin kurgan inşaatında iyi kurutulmuş toprağı tercih etmiş olmalarıdır. Ayrıca cenazenin tuzlanarak defnedilmesi de her türlü çürüme ve bozulmalara engel teşkil etmiştir. Bu yöntem üzere binlerce yıl zarfında mezarlara en ufak bir nem bile işlememiştir.

Mumyalama sırasında kullanılan malzemeler özellikle de bitkiler mumyalama tekniğinin başarılı olmasında bir diğer etkendir. 

TÜRK VE MISIR MUMYALARININ FARKI

Eski Türklerin mumyalama yaparken iç organları çıkartmaması ise Türk mumyaları ile Antik Mısır mumyaları arasındaki en büyük farktır. Bazı mumyalarda ise ceset üzerinde bir takım işlemler yapıldıktan sonra iç organların tekrar yerleştirildiği anlaşılıyor. Mumyalama için tuz, civa, reçine, bal, bal mumu ve çeşitli bitkiler kullanılırdı.

Kaynak1, Kaynak2