Guatemala'da Rios Montt soykırımla suçlanıyor 

85 yaşındaki Gen. Rios Montt, ülkedeki iç savaş sırasında en korkunç vahşetlerin yaşandığı 1982-1983 yıllarında iktidardaydı ve iktidarı döneminde hükümetin solcu gerillaları yenme çabalarının bir parçası olarak yerli halk Mayalar'ın köylerinin bütünüyle yok edildiği katliamlar yaşandı.

General Rios Montt, katliam emirleri verdiğini inkâr ederek mahkemede konuşmayı reddetti ama hâkim yanıt vermesi gereken olaylar olduğunu söyleyerek, ev hapsine alınmasına hükmetti. Kongre üyesi olduğu için 12 yıl boyunca dokunulmazlıktan yararlandığı için dava edilemeyen Gen. Rios Montt’un görev süresinin bittiği 14 Ocak 2012’den itibaren dokunulmazlığı kalkmış oldu. Avukatlarından Gonzalo Rodriguez Galvez, Prensa Libre gazetesine, eski generalin işlenen suçlardan dolayı “hiçbir zaman savaş alanında olmadığı için” sorumlu tutulamayacağını söyledi.

Komuta Zinciri


Savcılar ise ordudaki sıkı emir komuta zinciri nedeniyle, her ne kadar ölümlerin olduğu yerlerde bizzat bulunmasa da generalin sorumlu tutulabileceğini söylüyorlar.

Manuel Vasquez, Gen. Rios Montt’u “Ixil de Quiche’deki yerli nüfusa karşı askeri müdahaleyi planlama, tasarlama ve nezaret etmekle” suçlayabilecek belge, video ve açıklamalar sunabileceğini söyledi. Vasquez, Gen. Rios Montt’u 1771 kişinin öldürüldüğü, 29,000 kişinin sürüldüğü 100 katliamın arkasındaki kişi olmakla suçluyor.

Bu dava, şu andaki Başbakan Otto Perez Molina’nın da Gen. Rios Montt’un 1980’lerdeki yönetimi altında orduda çalıştığı düşünülürse pek çok ciddi yarayı açığa çıkarabilir. 1950’de Guatemala City’de doğan Otto Perez Molina, Guatemala Ulusal Askeri Akademisi’nde ve ABD’nin Amerikalar Okulu’nda eğitim aldıktan sonra askeri istihbarat subayı olarak görev yaptı.

Savunma Bakanı Oscar Mejia’nın, 1983’te BM’nin iç savaş sırasında vahşet uygulamakla suçladığı Efrain Rios Montt’a karşı gerçekleştirdiği darbenin destekçileri arasındaydı. Otto Perez Molina, ordu generali olduğu dönemlerde hak ihlallerine karıştığı iddialarını reddediyor.

Ordunun güçlü istihbarat servisinin başındaki kişi olarak, 1993’te, Kongreyi dağıtıp Yüksek Mahkemeye yeni üyeler atayarak olağanüstü güç elde etmeye çalışan o zamanın başkanı Jorge Serrano’nun dönüşünde önemli rol oynayanlardan birisiydi. Perez, 36 yıllık iç savaşı bitiren barış görüşmelerinde orduyu temsil etmişti. 2001’de Vatansever Parti’yi kurdu ve Kongreye seçildi.

Ön duruşma yapılmasından memnuniyetlerini dile getiren insan hakları savunucuları ve Guatemala’nın 36 yıl süren uzun iç savaşının kurbanlarının yakınları, duruşma başlamadan önce ellerinde “Dokunulmazlık yok” pankartlarıyla toplandılar. Geçtiğimiz Ağustos ayında, 1982’de Dos Erres köyünde yapılan katliamdan sorumlu dört eski askerin cezalandırılmasının kendilerini cesaretlendirdiğini söylediler.

İnsan hakları ihlalinden mahkûm olan ilk kişiler olan bu dört eski asker, 201 kurbanın her biri için 30 yıl ceza aldı.

1996 yılında sona eren Guatemala’daki iç savaş sırasında yaklaşık 200,000 kişi öldürüldü veya kaybedildi. Gen. Rios Montt’un 17 aylık iktidarı savaşın en acımasız dönemlerinden birisi olarak kabul ediliyor.