2006’da sadece 98 fahri konsolos varken bu sayı, Dışişleri Bakanlığı’nın son verilerine göre 2.5 kat artarak 234’e ulaştı.
Son olarak Boydak Grubu şirketlerinden HES Kablo’nun yöneticilerinden Şükrü Kakillioğlu listeye girdi. Makedonya’nın Kayseri Fahri konsolosu unvanını alan Kakillioğlu’nun eklendiği listede Türkiye’nin önde gelen işadamları dikkati çekiyor.
Aralarında Mustafa Koç’tan Ethem Sancak’a, Abdullah Tivnikli’den Suzan Sabancı Dinçer’e kadar iş dünyasının yakından tanıdığı ismin yanında az da olsa eski bürokrat ve siyasiler de fahri konsolos olarak ülkeleri Türkiye’de temsil ediyor. Aynı anda iki ülkeyi bile temsil eden konsoloslar da dikkati çekiyor. Örneğin Erdem Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Zeynel Abidin Erdem hem Sudan’ın hem de İspanya’nın fahri konsolosluğunu yürütüyor.
Şu anda Türkiye’de toplam 115 ülkenin fahri konsolosu var. Bir çok ülke resmi konsolosluk ve büyükelçilikleri dışında küçük kentlerde ve turizm bölgelerine fahri konsolosluk veriyor. Pek çok ülke de başta ekonomik olmak üzere çeşitli sebeplerle Türkiye’de büyükelçilik ya da konsolosluk açamadığı için, bürokratik işlemleri fabri konsoloslar aracılığıyla yürütüyor. Örneğin Cook Adaları, Gine-Bissau, St. Kitts ve Nevis gibi haritada dahi yerini bulmakta zorlanacağımız ülkelerin Türkiye’de sadece fahri konsolosları bulunuyor. Bu sayede bu ülkeler Türkiye ile siyasi ve ticari ilişki kurmaya çalışıyor.
Nasıl konsolos olunuyor?
Fahri konsolosluk için bir kişinin karar vermesi ve başvurusu yetmiyor. Ülkeler, Türkiye’de ilişkilerini genişletmek ve ilişkilerini sıcak tutmak amacıyla toplumun tanıdığı isimlere teklif götürüyorlar. Genelde ilk akla gelen ise işadamları oluyor. Ülkeler fahri konsolosluk için bir işadamına teklif götürürken de genellikle o işadamının temsil ettiği kurumun kendi ülkeleri ile ticari bir ilişkisinin olup olmadığını ön planda tutuyor. Fahri konsolos olarak seçilen kişi için ilk önce kendisine o ülkenin dışişleri bakanlığı tarafından davet mektubu iletiliyor. Eğer kişi o daveti kabul ederse kişi hakkında özellikle sicil dahil birçok konuda derin bir araştırma yapılıyor. Ardından Türkiye Dışişleri Bakanlığı ile temasa geçiliyor ve Türk Dışişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanı’nın da bulunduğu ortak berat ile kişiye “yetki belgesi” veriliyor ve o kişi artık fahri konsolos oluyor. Fahri konsoloslara temsil ettiği ülke tarafından herhangi bir maaş ödenmiyor. Fahri konsolos pek çok harcamayı da kendi cebinden yapıyor.
Yeşil plaka alıyorlar VIP’ten geçiyorlar
Genellikle işadamlarının yürüttüğü fahri konsolosluk görevi için işadamının o ülke ile ticari bağlarının olması tercih ediliyor. İşadamları her ne kadar fahri konsolosluk için bir ücret almasalar da, fahri konsolos olmanın parayla ölçülmeyecek avantajları var. İşte fahri konsoloslara tanınan ayrıcalıklar:
* Bir fahri konsolos Türkiye’nin de imzasının bulunduğu Viyana Sözleşmesi’ne göre yarı diplomat olarak görev yapıyor.
* Fahri konsoloslar şayet askerlik yapmadan bu görevi almışlarsa, askerlikten muaf oluyorlar.
* Fahri konsolosların devletten koruma talep etme hakkı bulunuyor.
* Bulunduğu kentte A sınıfı protokolde yer alabiliyor.
* Ülkelerin ikili görüşmelerinde resmi olarak yer alabiliyor.
* Konsolosluk araçlarına verilen yeşil plaka sahibi olabiliyor.
* Havaalanlarındaki VIP bölümünü kullanabiliyorlar.
* İsterlerse kırmızı pasaport alabiliyorlar.
* İkamet ettiği gayrimenkule konsolosu olduğu ülkenin bayrağını asarsa, orası için de koruma talep edebiliyor.
* Fahri konsolosluk olarak adres gösterilen yer ikametgah adresi de olsa tüm evrak ve dokumünların dokunulmazlığı bulunuyor.