Küresel krizle birlikte tırmanışa geçen bütçe açığına vergi zamlarıyla çare bulmaya çalışan hükümet, gelir getirici yeni tedbirleri devreye sokmaya hazırlanıyor.
Pakette, yurtdışı çıkış harcının 15 liradan 30 liraya çıkarılması, motorlu taşıtlar vergisinin artırılması, yol ve köprü ücretilerinin yüzde 20 zamlanması, ilaçta katılım payının emeklilerde yüzde 10’dan 15’e, çalışanlarda yüzde 20’den 30’a çıkartılması, sağlık personeline döner sermayeden yapılan katkı payının yüzde 15’nin kesilmesi yer alıyor.
Referans gazetesinin haberine göre bütçe açığının yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 13 kat artması üzerine ekonomi bürokrasisi tarafından 7 maddesi yürürlüğe sokulan toplam 37 maddelik önlem paketi hazırladı.
Bir kısmı yürürlükte
Akaryakıt ve sigaraya ÖTV zammı, turizmde KDV artışı, değerli kâğıt bedellerinin yüzde 50 artırılması, cep telefonlarında ÖTV’nin asgari 40 TL olması, eşdeğer ilaçta yüzde 22 olan ödeme bandının 15’e çekilmesi, aile hekimliği uygulamasının 33 ille sınırlanması gibi önlemler uygulamaya girdi.
Pakette yer alan tüm tedbirlerin uygulanması halinde elde edilecek gelirin 2009 için 15.8, 2010 için 21.4, 2011 için ise 19.4 milyar lira olacağı hesaplandı. Yürürlüğe girme olasılığı yüksek olan diğer bazı düzenlemeler ve gelir beklentileri şöyle:
Sağlıkta kemer sıkmaya devam
- Yurtdışı çıkış harcının 30 TL’ye çıkarılması. Gelir beklentisi bu yıl için 35 milyon lira.
- Hususi araçlarda MTV’nin bir taksit fazla alınması. 2009’da ve 2010’da 1 milyar, 2011’de 1 milyar 50 milyon gelir elde edilmesi planlanıyor.
- Emlak vergisinin bir taksit fazla alınması. 2009 gelir beklentisi 850 milyon, 2010 925 milyon lira.
- Yol ve köprü ücretlerinin yüzde 20 artırılması. Bu yıl 93 milyon lira ek gelir planlanıyor.
- Gelir vergisi stopajında istisna ve muafiyetlerin yeniden düzenlenmesi 200 milyon lira bu yıl için gelir hedefleniyor.
- İlaçta katılım payının emeklilerde yüzde 10’dan 15’e, çalışanlarda yüzde 20’den 30’a çıkarılması. Gelir hedefi 2009’da 700 milyon, 2010’da 1.1 milyar, 2011’de 1.1 milyar lira.
- Sağlık personeline döner sermayeden yapılan katkı payı ödemesinden yüzde 15 kesinti yapılması. Uygulamanın bu yıl 400, gelecek yıl 636, 2011’de ise 668 milyon lira tasarruf getireceği hesaplanıyor.
Maliye: Program hazırlığı yapıyoruz
Maliye Bakanlığı konuyla ilgili yazılı açıklamasında, ekonomik program hazırlığı çerçevesinde teknik çalışmalar yapıldığı, bu çerçevede çok sayıda teknik görüş ve öneriler geliştirildiğini bildirdi. Açıklamada, “Orta Vadeli Program yayınlanmadan yapılacak değerlendirme ve yorumlar geçerlilik taşımamaktadır. Ayrıca, bakanlığımız tarafından üzerinde çalışılan bir tedbir çalışması da bulunmamaktadır” denildi.
Kamu harcamasına sınır
- Mal ve hizmet alımlarına sınır getirilmesi. Tasarruf hedefi 350 milyon lira.
- Kamu idarelerinin taşıt alımlarının durdurulması. 2009 sonunda 150 milyon lira tasarruf bekleniyor.
- KÖYDES ödeneklerinden yüzde 20 tasarruf yapılması. Bundan 2009’da 100, 2010’da 528, 2011’de 554 milyon lira bekleniyor.
- Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında yapılacak ulusal katkı ödemelerinin bu yıl için durdurulması. 90 milyon lira tasarruf getirecek.
- Kalkınma ajanslarına aktarılacak tutarın sınırlanması. 2009’da 50 milyon lira tasarruf sağlayacak.
- Diğer sermaye transferlerinden tasarruf yapılması. Bu uygulamanın karşılığı 50 milyon lira.
- Sokak aydınlatma bedellerinin tüketicilere yansıtılarak ödenmesi. 2009’da 250, 2010’da 528, 2011’de 554 milyon lira bekleniyor.
- Belediye payında kesinti. Tasarruf hedefi 2009 için 500, 2010 için 815, 2011 için 890 milyon lira.
- Maaşa esas haftalık ders saat ücretinin 15 saatten 20 saate çıkarılması. Tedbirin bu yıl 450, gelecek yıl 675, 2010’da 714 milyon lira getirmesi hedefleniyor.
- Memurlara verilen toplu görüşme priminin kaldırılması. Bu yıl için gelir beklentisi 120 milyon lira.
- Ticaret odalarına verilen sicil ticaret harç payının yüzde 25’ten 10’a indirilmesi. Böylece 2009’da 20, 2010’da 30, 2011’de 35 milyon lira gelir hesaplanıyor.
- Barolara verilen yargı harç payının yüzde 3’ten 2’ye indirilmesi. Bunun getireceği tasarrufun ise bu yıl 15, 2010’da 20, 2011’de 25 milyon lira olacağı belirtiliyor.
7 tedbir önerisi değerlendirmede
Pakette yer alan kamu personeline ikinci yarıda hedef enflasyona göre zam yapılması, memura hedef enflasyona uyumlu zam verilmesi ve işçilere ihtiyari olarak ödenen ikramiyenin ödenmemesi önerilerinden ise vazgeçildi. Yapılma olasılığı yüksek olmayan diğer düzenlemeler ise şöyle:
- Dövizle askerlik bedelinin 2 bin 388 euro artırılması. Uygulamadan bu yıl 25 milyon lira ek gelir bekleniyor.
- Geçici süreli bedelli askerlik uygulanması. Eğer hayata geçerse bu yıl 850 milyon lira, gelecek yıl 1.7 milyar lira bekleniyor.
- Emeklilere yılın ikinci yarısında zammın hedef enflasyona uyumlu verilmesi. Bunun sonucu ise 2009’da 458, 2010’da 963 milyon lira, 2011’de ise 1 milyar lira.
- Savunma Sanayi Destekleme Fonu’na modernizasyon projesi tutarları için aktarılan ödeneğin iptali. Bunun sonucunda bu yıl 750, gelecek yıl 791, sonraki yıl da 831 milyon lira tasarruf sağlanacak.
- Savunma Sanayii Destekleme Fonu’na vergi gelirlerinden ayrılan payın yarıya indirilmesi. Buna kapsamda 2009’da 644 milyon lira, 2010’da 1, 2011’de 1.1 milyar lira kaynak sağlanacak.
- Sosyal yardımlaşma fonuna ayrılan payın yüzde 20 azaltılması. Bu tedbirin bütçeye katkısı bu yıl 186, gelecek yıl 350, sonraki yıl 384 milyon lira olacak.
- Özürlülerin eğitim desteği ödemesinde 1/3 oranında indirime gidilmesi. Eğer uygulanırsa bütçeye katkı 2009’da 178, 2010’da 367, 2011’de 400 milyon lira olacak.
- Özürlülerin evde bakım desteği ödemesinde 1/3 oranında indirime gidilmesi. Bütçeye katkısı bu yıl 191, gelecek yıl 333, 2010’da 430 milyon lira olarak hesaplanıyor. (milliyet)
18
10
