ÖZEL SEKTÖR NEFESS ALDI DIŞ BORÇLAR AZALDI

2008 yılı sonu itibarıyla özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 139 milyar 977 milyon dolar idi.

Merkez Bankası'nın verilerine göre, 132 milyar 236 milyon dolarlık tutarın 37 milyar 119 milyon doları finansal, 95 milyar 117 milyon doları ise finansal olmayan uzun vadeli kredi borçlarından oluştu.

2008 yılı sonunda 41 milyar 66 milyon dolar olan özel sektörün finansal kredileri yüzde 9,6 oranında azalarak, 2009 yılı Nisan ayında 37 milyar 119 milyona indi. Aynı dönemde özel sektörün yurt dışından sağladığı finansal olmayan krediler de yüzde 3,8 oranında gerileyerek 98 milyar 911 milyon dolardan 95 milyar 117 milyon dolar oldu.

UZUN VADELİ BORCUN DAĞILIMI

Özel sektörün bu yıl Nisan sonu itibariyle, 37 milyar 119 milyon dolar olan uzun vadeli finansal borcunun 27 milyar 355 milyon doları banka kredilerinden oluşurken, 9 milyar 764 milyon doları da bankacılık dışı finansal kuruluşlara olan borçları içerdi. Bankacılık dışı finansal kuruluşların Nisan ayı sonu itibarıyla 9 milyar 764 milyon dolar olan borcun 9 milyar 249 milyon doları kredilerden, 515 milyon doları da yabancı sermaye sayılan kredilerden oluştu.

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli finansal olmayan kredi borçları 95 milyar 117 milyon dolar iken bunun 91 milyar 590 milyon doları krediler, 2 milyar 919 milyon doları yabancı sermaye sayılan krediler ve 608 milyon doları ise ticari kredileri içerdi.

Nisan ayı sonu itibarıyla, 132 milyar 236 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun 6 milyar 341 milyon doları resmi alacaklıları, 125 milyar 895 milyon doları da özel alacaklıları kapsadı.

Özel alacaklılarda 72 milyar 366 milyon dolar ile yabancı ticari bankalar ilk sırada yer alırken, bunu 38 milyar 253 milyon dolar ile yerleşik bankaların yurt dışı şube ve iştirakler, 6 milyar 200 milyon dolar ile bankacılık dışı finansal kuruluşlar, 9 milyar 76 milyon doları ile finansal olmayan izledi.

ALACAKLIYA GÖRE DAĞILIM

Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun borçluya göre alacaklı dağılımına bakıldığında 36 milyar 855 milyon doların 3 milyar 472 milyon doları resmi alacaklar, 33 milyar 383 milyon doları da özel alacaklardan oluştu.

Özel alacaklar bölümünde yer alan 33,4 milyar dolar olan borcun 19 milyar 929 milyon doları yabancı ticari bankalar, 7 milyar 990 milyon doları da yerleşik bankaların yurtdışı şube ve iştiraklerini kapsıyor.

EN ÇOK BORÇ İNGİLTERE'YE

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun Nisan sonu itibariyle ülkeler bazında dağılımı ise şöyle oldu:

''İngiltere 27 milyar 413 milyon dolar (yüzde 20,7), Bahreyn 17 milyar 494 milyon dolar (yüzde 13,2), Almanya 13 milyar 203 milyon dolar (yüzde 10), Malta 12 milyar 520 milyon dolar (yüzde 9,5), ABD 12 milyar 226 milyon dolar (yüzde 9,2) ve Lüksemburg 11 milyar 282 milyon dolar (yüzde 8,5).''

Öte yandan, özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2002 yılından 2008'e kadar hızlı bir yükseliş trendi sergilerken, 2009 yılından itibaren gerilemeye başladı.

Bu kapsamda özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu 2002 yılında 29 milyar 148 milyon dolar, 2003 yılında 30 milyar 80 milyon dolar, 2004'de 36 milyar 855 milyon dolar, 2005'de 50 milyar 516 milyon dolar, 2006'da 82 milyar 19 milyon dolar, 2007'de 121 milyar 371 milyon dolar ve 2008'de 139 milyar 977 milyon dolar oldu.

2009 yılı Ocak ayında 135 milyar 746 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu Şubat ayında 133 milyar 464 milyon dolara, Mart ayında 133 milyar 146 milyon dolara, Nisan ayında da 132 milyon 236 bin dolara geriledi.

Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun 81 milyar 657 milyon doları ABD dolarından, 33 milyar 128 milyon doları avro 43 milyar 803 milyar dolar), 6 milyar 776 milyon doları da diğer dövizlerin ABD doları karşılığından oluştu.

SEKTÖREL DAĞILIM

2009 yılı Nisan sonu itibarıyla 95 milyar 117 milyon dolar olan finansal olmayan kredilerde aslan payını 39 milyar 757 milyon dolar ile sınai sektör ve 54 milyar 976 milyon dolar ile de hizmetler sektörü aldı.

39 milyar 757 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredinin 4 milyar 176 milyon dolarını madencilik ve taşocakçılığı sektörü, 28 milyar 55 milyon dolarını imalat sektörü, 7 milyar 526 milyon dolarını da elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı aldı.

Aynı dönemde, 54 milyar 976 milyon dolar olan hizmetler sektörünün aldığı uzun vadeli kredinin 7 milyar 867 milyon doları inşaat, 7 milyar 605 milyon doları toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıt, motosiklet, kişisel ve eşyaların onarımı, 15 milyar 564 milyon doları ulaştırma, depolama ve haberleşme, 17 milyar 361 milyon doları da gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerini kapsadı.

Bu arada, Türkiye'de Nisan sonu itibariyle bankalar hariç özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu 1 milyar 877 milyon dolar oldu.

Bunun 380 milyon doları bankacılık dışı finansal kuruluşların kısa vadeli kredi borcuyken, 1 milyar 497 milyon doları da finansal olmayan kuruluşların borcundan oluştu.

2008 yılı sonu itibariyle ise 1 milyar 877 milyon dolar olan bankalar hariç özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu Ocak ayında 2 milyar 150 milyon dolara çıktıktan sonra Şubat ayında 1 milyar 937 milyon dolara indi. Mart ayında tekrar 1 milyar 938 milyon dolara yükseldikten sonra Nisan ayında 1 milyar 877 milyon dolara geriledi.