Unesco'nun İstanbul Raporu Tamam 

Mayıs ayında tarihi ve kültür mirası alanlarında denetleme yapmak için İstanbul'a gelen UNESCO heyeti raporunu tamamladı. Rapor, Kanada'daki Dünya Kültür Mirası Toplantısı'nda sunuldu.

Raporda Haliç üzerinde planlanan Metro Köprüsü, Süleymaniye'de yıkılan ahşap evlere ve Sulukule'deki uygulamalara yönelik eleştiriler var. Türkiye rapora ilişkin savunmasını yapacak.

Birleşmiş Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü Dünya Mirasını Koruma Merkezi heyeti üyeleri, 2 ay önce İstanbul'daydı. Heyet, İstanbul'un kültürel varlıklarını inceledi, raporunu hazırladı ve kentin dünya mirası listesinde kalması için görüşlerini ortaya koydu.

UNESCO raporuna göre, yerleşim alanı geliştirme odaklı kentsel yenileme projeleri, dünya mirası sayılan çekirdek alanlar için uygun değil.

Bu nedenle, bu tür kentsel yenileme projeleri yeni yapılaşmalarla değil, varolan tarihi yapıların yerinde korunması ile gerçekleştirilmeli.

Rapora göre, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Haliç'e inşa etmeyi planladığı Metro Köprüsü, Tarihi Yarımada'nın görsel bütünlüğü için bir tehdit.

UNESCO, köprünün 65 metre yüksekliğindeki kablolarla Haliç'in üzerinde asılı olmasının Süleymaniye'nin görsel bütünlüğüne zarar vereceğini savunuyor. Türkiye'ye de yeni bir proje için 1 Şubat 2009'a kadar süre veriyor.

Heyetin, ahşap yapılar ve restorasyon konusunda da beklentileri var. Ahşap evler konusunda en çarpıcı eleştiri İstanbul Büyükşehir'e bağlı KİPTAŞ'a yönelik.
Heyete göre, KİPTAŞ'ın "Osmanlı döneminin en önemli tarihi eseri" diye nitelediği Süleymaniye'de 9 ahşap evin yıkılması tarihi yapıların korunması misyonuna uygun değil.

Raporda da, KİPTAŞ'ın bu evleri 'orjinal planlarına uygun olarak yeniden inşa etmesi isteniyor. Raporda öne çıkan bir başka bölüm Sulukule.

Fatih Belediyesi ve TOKİ işbirliğiyle gerçekleştirilen uygulamalar birkaç başlık altında eleştiriliyor. Rapora göre,

- Dünya Mirası alanı için oluşturulan yönetim yapısı şeffaf değil, koordinasyon hala bir sorun.
- Proje bölgenin "soylulaştırılma"sını, özgün sakinlerinden arındırılıp, daha varlıklı bir kesmin oturumuna açılmasını hedefliyor.
- Romanlar yerlerinden ediliyor, kentin uzağına gönderiliyor.
- Bölgeye özgü tek katlı, avlulu evlerin yerine daha yüksek binaların yapılacak olması mevcut dokuyu kökten değiştirecek.

Bu çerçevede, Türkiye'ye Sulukule'nin sakinlerini yerlerinden etmeyecek bir çözüm ve yerel unsurların kimliklerinin korunmasıyla sosyal gereksinimler arasında bir dengenin bulunması çağrısı yapılıyor.

UNESCO'ya göre, Bizans surlarının koruma ve restorasyonunda da 'yanlış malzeme seçimi, aşırı restorasyon' gibi sorunlar var. Raporda Four Seasons Oteli inşaatı iki yönlü değerlendiriliyor. Bizans Büyük Sarayı üzerindeki inşaatla ilgili etki değerlendirmesinin zamanında hazırlanmayıp, onaya sunulmaması eleştiriliyor.

Kazılarda ortaya çıkan kalıntıların ziyaretçilere açılmasına olanak sağlayan çözümler üretilmesi ise övülüyor. Türkiye, Kanada'da düzenlenen Dünya Kültür Mirası toplantısında sunulan UNESCO raporuyla ilgili savunmasını yarın yapacak.