VERGİ GELİRLERİ ÇAKILDI İşte Ekonomik Krizin Vurduğu 50 İl!

Gelir İdaresi Başkanlığı verileri üzerinde yapılan hesaplamalara göre, Ocak-Mayıs döneminde 81 ilin 31'inde vergi gelirleri 2008 yılının aynı döneminin üzerinde gerçekleşti. Bu iller arasında 5 aylık dönemde, geçen yıla göre 396 milyon 338 bin lira daha fazla verginin toplandığı Ankara da bulunuyor. Başkentte 2008 yılının ilk 5 ayında 8 milyar 377 milyon 335 bin lira olan vergi tahsilatı, bu yıl aynı dönemde 8 milyar 773 milyon 673 bin lira oldu.

Vergi gelirlerinde 11 milyon lira artış kaydedilen Adana ile Amasya, Artvin, Diyarbakır, Giresun, Hatay, Kars, Kastamonu, Malatya, Siirt, Sinop, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Yozgat, Karaman, Batman, Şırnak, Osmaniye ve Düzce gibi iller de, vergi gelirlerinin yükseldiği iller arasında yer aldı.

TÜRKİYE'Yİ SIRTLAYAN İLLER GERİLEDİ

Buna karşılık Ankara dışında vergi gelirlerinde Türkiye'yi sırtlayan iller ise vergi gelirleri bakımından geçen yılı arattı.

2008 yılının ilk 5 ayında 9 milyar 863,8 milyon lira verginin toplandığı Kocaeli'de bu rakam, bu yıl 8 milyar 192,2 milyon liraya düştü. Böylece bu ildeki vergi gelirinde geçen yıla göre 1 milyar 671,7 milyon liralık bir azalma meydana geldi.

Geçen yıl Hazineye 30 milyar 194,8 milyon lira vergi veren İstanbul'da da vergi hasılatı 827,6 milyon lira düştü ve 29 milyar 367,2 milyon lira olarak gerçekleşti.

Vergi gelirlerinde 646,7 milyon liralık erozyonun yaşandığı İzmir'de de 7 milyar 158,9 milyon lira olan vergi geliri, bu yıl 6 milyar 512,2 milyon liraya indi.

Krizden en fazla etkilenen iller arasındaki Bursa'da da 1 yıl önce 1 milyar 817,9 milyon lira vergi toplanmışken, bu yıl 1 milyar 439,4 milyon lira vergi tahsilatı yapıldı. Bu şekilde Bursa'nın vergi gelirlerinde de 378,5 milyon liralık bir gerileme yaşandı.

Diğer illerden Zonguldak'ta 256,1 milyon lira, Kırıkkale'de 61,7 milyon lira, Samsun'da 66,6 milyon lira, Tekirdağ'da 48,1 milyon lira, Eskişehir'de 44,7 milyon lira, Antalya'da da 59,4 milyon lira, Muğla'da da 46,1 milyon lira vergi düşüşü oldu.

TAHSİLAT ORANLARI

Tahakkuk eden verginin tahsil edilmesi bakımından da krizin olumsuz etkileri en fazla Zonguldak'ta yaşandı.

Bu ilde tahsilat oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 28,5 puan geriledi. 2008 yılında bu ilde tahakkuk eden her 100 liralık verginin 68,27 lirası tahsil edilirken, söz konusu rakam bu yıl 39,78 liraya geriledi.

İstanbul'da geçen yıl yüzde 80 olan tahsilat oranı, bu yıl yüzde 75,3'e, İzmir'de de 81,3 olan oran, yüzde 74,8'e indi. Vergi gelirlerindeki artışa rağmen Ankara'nın tahsilat oranında da 5,7 puanlık bir azalma meydana geldi. Ancak tahakkuk artışı, başkentin vergi gelirlerini arttırdı.

Tahsilat oranındaki düşüş Hakkari'de 18,2 puan, Yalova'da 14,4 puan, Aksaray'da 15,4 puan, Kırıkkale'de 11,9 puan, Sakarya'da 14,4 puan, Kırklareli'nde 11 puan, Karabük'de 10,2 puan, Kilis'te 10,2 puan, Samsun'da 9,6 puan, Elazığ'da 9,1 puan, Çanakkale'de 10 puan, Aydın'da 10,2 puan, Balıkesir'de de 8 puan olarak belirlendi.

VERGİ GELİRLERİ HANGİ İLDE NE OLDU?

İlk 5 aylık dönem itibariyle krizden etkilenen 50 ilde vergi gelirlerinde şu gelişim yaşandı:

İLLER                  2008          2009
---------------   -------------  -------------
Afyonkarahisar        115.777       115.340
Ağrı                   36.526        36.038
Antalya               878.676       819.281  
Aydın                 243.861       211.899
Balıkesir             399.555       348.908
Bilecik                40.302        39.874
Bingöl                 16.537        16.438  
Bolu                   84.945        72.899
Bursa               1.817.849     1.439.352   
Çanakkale             150.653       137.108
Çankırı                25.237        25.104
Çorum                  85.258        85.168
Denizli                227.615      224.651
Edirne                 164.788      146.371
Elazığ                  98.182       90.607
Erzurum                115.653      112.271
Eskişehir              348.389      303.730
Gaziantep              275.171      269.616 
Gümüşhane               13.872       13.744        
Hakkari                  9.011        5.170
Isparta                 94.502       94.243
Mersin               1.364.752    1.208.077
İstanbul            30.194.786   29.367.188 
İzmir                7.158.844    6.512.168
Kayseri                405.064      369.713
Kırklareli             176.309      171.938
Kocaeli              9.863.829    8.192.164
Konya                  471.625      443.539
Manisa                 378.257      355.615 
K.Maraş                152.687      147.851
Mardin                  47.899       46.792
Muğla                  374.214      328.118
Nevşehir                43.918       43.739
Niğde                   46.223       41.918
Ordu                   144.356      123.787
Rize                   145.676      133.081
Sakarya                151.533       95.728
Samsun                 412.962      346.358
Sivas                  124.881      115.888
Tekirdağ               690.868      642.761 
Tokat                   83.679       78.910
Trabzon                225.471      220.394
Uşak                    64.627       64.369
Zonguldak              417.092      160.958
Aksaray                 91.835       59.416  
Kırıkkale              155.428       93.769  
Iğdır                   14.981       14.008
Yalova                  82.184       56.702   
Karabük                 92.398       66.900
Kilis                   10.077        8.364