Alzheimer kadınlarda niye daha yüksek? 

Tau proteini: Bu protein, kadın beyninde daha hızlı yayılıyor ve diğer faktörlerle birlikte hastalığın gelişimine etki ediyor 

Yeni araştırma, kadınların neden Alzheimer’a yakalanma olasılıklarının daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Ve bu işin bir de suçlusu var: Tau proteini. Bu protein, kadın beyninde erkeklerden daha hızlı yayılıp diğer faktörlerle birlikte Alzheimer gelişimine etki ediyor. Araştırmacılar, kadınların Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin erkeklere göre daha fazla olmasının nedeni olarak genetik, anatomik ve hatta sosyal faktörleri gösteriyor. 

Son rakamlara göre İngiltere’de demans hastalarının yüzde 65’i kadın. ABD’de ise veriler benzer. Demans riskinin yaşla birlikte arttığı bir gerçek. Ancak kadınların yaşam süreleri erkeklere göre daha uzun olsa da, yeni araştırmalar, nöronlarda bulunan ve Alzheimer hastalığına bağlı protein zincirlerinin kadın beyinlerinde farklı şekilde yayılabileceğini ortaya koyuyor. 

Vanderbilt Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından gerçekleştirilen önemli bir çalışma Uluslararası Alzheimer Birliği Konferansı’nda açıklandı. Bu çalışmada pozitron emisyon tomografisi adı verilen bir tarama yöntemi kullanıldı. Bu, tau adı verilen proteinin kümelenmesinin gözlenmesine olanak tanıyan bir sistem. Çalışmada bilişsel sorunu bulunmayan 123 erkek ve 178 kadın ile bilişsel probleme sahip 101 erkek ve 60 kadın incelendi. Bilişsel olarak normal olan yaşlı insanların genellikle beyninin belirli bölgelerinde az miktarda tau proteinin olduğu anlaşıldı.

Verilerle beynin hangi bölgelerinin tau ile ilgili benzer sinyaller verdiğini gösteren haritalar oluşturan ekip, bu haritaların kadınlarda ve erkeklerde farklı göründüğünü, tau’nun kadın beynine daha hızlı yayılabileceğini savunuyor.

Araştırmayı sunan Dr. Sepideh Shokouhi, yayılma modelini yeniden inşa etmeye çalıştıklarını ifade ederek, “Bir suç mahallini yeniden oluşturmak gibi bir şey” dedi.

Konferansta sunulan ve henüz hakem tarafından gözden geçirilmeyen diğer araştırmalar da demans riskini etkileyen faktörlerin kadınlarla erkekler arasında farklı olabileceği fikrine ağırlık veriyor.

Miami Üniversitesi’nde yapılan araştırmalarda, bir avuç gen ve genetik varyasyonun, Alzheimer hastalığına -bir cinsiyetten diğerine- farklı etkileri olabileceği ortaya çıktı. Bu faktörlerin asıl önemi henüz belirlenmedi. Ekip, erkeklerde ve kadınlarda demans riskindeki farklılıkların genetik bir nedeni olabileceğinin altını çiziyor.

Alzheimer’s Research UK’in Araştırma Başkanı Dr. Jana Voigt Alzheimer riskinin hangi genlerle ilişkili olduğunu anlamanın, hastalığın gelişme riskine yönelik tespitler yapabilmek için yöntemler geliştirmelerine yardımcı olabileceğini söyledi.

Sosyal faktörler de kadınların bu hastalığı geliştirmesinde rol oynayabileceğini gösteriyor. California Üniversitesi’nden araştırmacılar, 1935-1956 yılları arasında doğan 6 bin 300’den fazla kadınla bir araştırma yaptı. 

Yaşları 60 ile 70 arasında değişen kadınların bellek performansındaki düşüşler kıyaslandı. Hiç çalışmayan evli anneler, orta yaşına kadar çalışan evli annelere kıyasla yüzde 61 daha hızlı demansa yakalanıyordu. Buna karşın uzmanlar, sadece kadınların incelendiği bu araştırmanın, çalışma hayatının bilişsel sorunlara karşı koruma sağladığını kanıtlamayacağını söylüyor.

(CUMHURİYET)