Başkanlık teklifinde ikinci maraton 

Anayasa değişikliği teklifinin ikinci maratonu, 9 Ocak Pazartesi günü başlıyor. TBMM Genel Kurulunda, pazartesi günü, Anayasa Komisyonunda kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinin tümü üzerinde görüşmeler yapılacak.

Anayasa Komisyonundaki müzakereleri 10 gün süren 18 maddelik teklif, ikinci maratonda Genel Kurulda ele alınacak. Teklifin Genel Kuruldaki görüşmelerinin 13-15 gün sürmesi bekleniyor.

"Cumhurbaşkanlığı sistemine" ilişkin anayasa değişikliği teklifi, Genel Kurulda iki tur halinde görüşülecek.

Teklif, Genel Kurulda, diğer kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülmesindeki usule tabi olarak ele alınacak, ancak bu teklif ve tasarılardan farklı olarak iki turda görüşülecek. TBMM İçtüzüğüne göre ikinci tura, birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamayacak.

Birinci turda, teklifin tümü ve maddeleri üzerinde dört siyasi parti ile hükümet adına konuşmalar yapılacak, varsa değişiklik önergeleri ele alınacak.

İkinci turda ise teklifin tümü ve maddeleri üzerinde konuşmalar yapılmayacak, sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülecek. Birinci turda üzerinde değişiklik önergesi bulunmayan bir madde hakkında ikinci turda önerge verilemeyecek.

Teklifin kabul edilmesi için Meclis üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun, yani en az 330 milletvekilinin kabul oyu vermesi şartı aranacak. Bu oylamalar gizli yapılacak. Teklifin görüşmelerinin ikinci turunda, 330'un altında oy alan madde düşecek. Tümünün oylamasında da kabul oylarının 330'un altında kalması halinde teklifin tümü düşmüş olacak.

TBMM tarafından reddedilen kanun tasarı veya teklifleri, ret tarihinden itibaren bir tam yıl geçmedikçe aynı yasama dönemi içinde yeniden verilemiyor.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor. Cumhurbaşkanın bu kanunları 15 gün içerisinde incelemesi gerekiyor.

Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kanunu halk oyuna sunabiliyor.

Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun referandumu, Cumhurbaşkanının onaylamasının üzerinden 60 gün geçtikten sonra yapılabiliyor. Bu durumda, referandumun önümüzdeki nisan ayı içerisinde yapılması bekleniyor.

Meclis tarafından üye tamsayısının beşte üçü (330) ile veya üçte ikisinden az oyla (367) kabul edilen anayasa değişikliği hakkındaki kanun ise Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile kabul edilen anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri, Cumhurbaşkanınca halk oyuna sunulabiliyor. Halk oylamasına sunulmayan anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

Halk oyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için halk oylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul olması gerekiyor.

TBMM, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halk oylamasına sunulması halinde, anayasanın değiştirilen hükümlerinden hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlıyor.

Halk oylamasına iştirakin temini için kanunla, para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınıyor.

AA