Brezilya'da çöküş ve kaosa 2 hafta kaldı 

Koronavirüsün ilk halinden çok daha hızlı yayılan ve çok daha ölümcül olan P.1 mutasyonuyla başa çıkmaya çalışan Brezilya’nın sağlık sistemi de çöküşün eşiğinde. Uzmanlar durum birkaç hafta içinde kontrol altına alınmazsa bütün dünya için bir felaket olabileceği yorumlarını yapıyor.

Koronavirüs pandemisinin grafiği ülkelere göre büyük farklılık gösteriyor. Türkiye'de de dahil birçok ülkede ibrenin aşağı dönmesiyle normalleşme adımları atılırken Brezilya, salgının en kötü zamanlarını yaşıyor.

Rodonia Eyaleti Sağlık Bakanı Fernando Maximo'nun sözleri çok çarpıcı: "Anneniz için yoğun bakım yatağımız yok. Babanız, teyzeniz, oğlunuz, kız arkadaşınız için yoğun bakım yatağımız yok. Sizin için yoğun bakım yatağımız yok."

Ülkenin diğer ucunda bulunan Santa Catarina Eyaleti Sağlık Bakanı da benzer şeyler söylüyor: "Kapasitemiz dolmak üzere." Kuzeye gidildiğinde ise Bahia Eyaleti valisi Rui Costa'dan bir feryat yükseliyor: "Sağlık sistemimiz kapasitesine ulaşacak, Brezilya 2 hafta içinde kaosa sürüklenecek."

Ülkede geçtiğimiz hafta koronavirüs kaynaklı ölümler günlük ortalama 1208 kişi ile zirveye çıktı. Devlet hastaneleri tamamen dolu. Ülkedeki 26 eyaletin yarısından fazlasında sağlık sistemi sınıra gelmiş durumda. En kötüsü de hızla yayılan ve virüsün orijinal halinden daha tehlikeli olduğu söylenen bir varyant, ülkede kol geziyor.

P.1 DAHA HIZLI YAYILIYOR, AŞI OLANLARA DA BULAŞIYOR

Bilim insanlarının P.1 olarak adlandırdığı Brezilya varyantı ilk olarak geçtiğimiz yıl aralık ayında keşfedildi. Ancak bilim insanları ilk etapta bu varyantın yarattığı tehlikenin boyutlarını anlayamamıştı. Sonuçları bu hafta kamuoyuyla paylaşılan araştırmalar ise P.1 varyantının Brezilya'da özellikle de Amazon ormanlarının içinde bulunan Manaus şehrinde nasıl bu kadar hızlı yayılabildiğine ışık tutuyor.

Elde edilen sonuçlara göre, P.1 varyantı, koronavirüsün ilk haline kıyasla 1,4 ila 2,2 kat daha hızlı yayılıyor.

Ancak daha önemli bir nokta var ki bu varyant, Covid-19'un daha önceki varyantlarına bağışıklık kazanmış bünyeleri bile yeniden hasta etme gücüne sahip. Bir başka deyişle, daha önce koronavirüsün ilk halini kaptıktan sonra hastalanıp iyileşmiş ve/ya aşı olmuş kişiler bu varyantı kaparak yeniden hasta olabiliyor.

P.1 üzerine yapılan araştırmanın sonuçları ise henüz bir bilim dergisinde yayınlanmadı. Araştırmayı yürütenlerden biri olan Imperial College London'dan Viroloji Uzmanı Dr. Nuno Faria, varyantın daha önce hastalanıp iyileşmiş kişilere de bulaştığı sonucuna vardıklarını belirtti. Aynı zamanda MRC Küresel Bulaşıcı Hastalıklar Analiz Merkezi'nde de görev yapan Faria,  Faria, tabloyu Guardian'a şu sözlerle açıkladı:

"Eğer Manaus'ta geçtiğimiz yıl 100 kişi enfekte olduysa bunların 25 ila 61'i P.1 ile yeniden enfekte olmaya açık durumda."

Bununla birlikte Faria bu analizin sonuçlarının "diğer epidemiyolojik bağlamlara ve/ya diğer kaygı veren varyantlara" genellenmemesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Laboratuvar ortamlarında elde edilen verilerin her zaman gerçek hayatta geçerli olmadığını bu nedenle sonuçlara tedbirle yaklaşılması gerektiğini de belirten Faria, New York Times'a "Bulgular Manaus için geçerli ama başka yerler için de geçerli mi onu bilmiyorum" diye konuştu.

8 HAFTA İÇİNDE VAKALARIN YÜZDE 87'SİNE SEBEP OLDU

Türkiye'de de kullanılan Sinovac aşısının uygulandığı Brezilya'da aşılama 23 Ocak tarihinde başlamıştı. Bundan kısa bir süre önce açıklanan ve yine Brezilya'da gerçekleştirilen klinik denemelerde aşının yüzde 50,4 etkinlikte olduğu tespit edilmişti. (Aşının Türkiye'deki etkililiği ise yüzde 83,5 olarak hesaplandı.)

Manaus ise 2 milyonluk nüfusuyla, Amazon havzasının en büyük şehri. Geçtiğimiz yıl nisan-mayıs aylarında büyük bir koronavirüs dalgası görülen şehirde, kan verenler üzerinde yapılan testlerde temmuzda yüzde 66'nın ekimde ise yüzde 76'nın vücudunda antikorlar tespit edilmişti.

Ancak şehirde çok büyük bir ikinci dalga yaşandı. Bu dalga daha önceki verilerin sorgulanmasına da yol açtı ancak 6 Aralık tarihinde P.1 varyantının keşfedilmesi soru işaretlerinin bir kısmını ortadan kaldırdı. P.1 varyantı kısa süre içinde yayıldı. 8 hafta içinde vakaların yüzde 87'sinin bu varyanttan kaynaklandığı bildirildi.

Halihazırda aralarında İngiltere ve ABD'nin de bulunduğu 25 ülkede görülen P.1 varyantı üzerinde yapılan araştırmalarda 17 mutasyon bulundu. Bu mutasyonların çoğu spike proteini üzerinde gerçekleşiyor. Özellikle E484K adı verilen mutasyon sayesinde varyantlar bağışıklık sisteminden kaçabiliyor ve aşıların etkinliği azalıyor.

Faria, P.1 mutasyonunun yayılmasını ve yeniden bulaşma ihtimalini azaltmak için uygulanan tüm önlemlerin iki katına çıkarılması gerektiğini belirtirken özellikle maskelerin ve sosyal mesafenin önemine dikkat çekti. Faria ayrıca bu sonuçların aşılama çabalarının da mümkün olduğunca çabuk artırılması gerektiğine dair bir işaret olduğunu vurguladı.

SADECE BREZİLYA DEĞİL TÜM DÜNYA ETKİLENEBİLİR 

Brezilya, Covid-19 salgınının ilk günlerden beri çok ölümcül olduğu ülkelerden. Bunda ülkedeki siyasi bölünmenin de etkisi çok büyük. 250.000'den fazla Brezilyalı virüs nedeniyle hayatını kaybetti. Aşılama kampanyası ise doz yetersizliği nedeniyle birçok şehirde sekteye uğruyor.

Sao Paulo Üniversitesi Sağlık İstihbarat Laboratuvarı Direktörü Domingos Alves, Washington Post'a "Bu senaryoda hiçbir şey yapılmazsa birkaç hafta içinde insanlar hastane yatakları için kavga etmeye başlayacaklar" sözleriyle durumun vahametini aktardı.

Brezilya'nın sağlık sisteminin iflasıyla mutasyonlu virüsün yayılımını kontrol edememesi dünyanın geri kalanı için de ağır sonuçlara yol açabilir. Duke Üniversitesi'nden epidemiyoloji ve sinir bilim uzmanı Miguel Nicolelis, böyle bir durumda Brezilya'nın "virüsün mutasyon geçirmesi anlamında dünyanın en büyük açık laboratuvarı" haline geleceğini belirterek, "Sadece pandeminin merkez üssü olmakla kalmaz, daha öldürücü ve daha bulaşıcı virüslerin yayılımının da merkez üssü olur" yorumunu yaptı.

Sözlerinin sadece Manaus gibi şehirler için geçerli olmadığının altını da çizen Nicolelis, "Brezilya tarihinde ilk kez başkentlerdeki sağlık sistemlerinin üçte ikisi aynı anda çöküyor. Sadece Manaus'tan bahsetmiyorum. Sao Paulo'dan bahsediyorum, Güney Yarımküre'nin en zengin şehrinden. Çöküşe iki haftası kalmış olabilir" ifadelerini kullandı.

KAYNAK: HÜRRİYET