Doğurganlık düştü, yaşlı nüfus rekor kırdı! 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı verilerini içeren ilk "Aktif Yaşlanma Endeksi" (AYE) bültenini yayımladı. Küresel ölçekte yaşlanan nüfus trendine dikkat çekilen raporda, Türkiye’nin son on yılda doğurganlık hızındaki keskin düşüşle birlikte “çok yaşlı ülkeler” sınıfına dahil olduğu belirtildi.

YAŞLI NÜFUS HIZLA ARTIYOR
2024 itibarıyla Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfus, son beş yılda yüzde 20,7 artarak 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı. Yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı ise yüzde 10,6’ya yükseldi. Projeksiyonlara göre bu oran, 2030’da yüzde 13,5, 2060’ta yüzde 27 ve 2100 yılında yüzde 33,6’ya çıkacak.

Türkiye’nin aktif yaşlanma endeksi 2024’te 29,7 olarak hesaplandı. Bu endeks, yaşlı bireylerin istihdam, topluma katılım, bağımsız ve sağlıklı yaşam ile yaşlanma için uygun çevresel koşullara sahip olma seviyelerini ölçüyor. AB ortalaması 36,8 olan endekste, Türkiye halen alt sıralarda yer alsa da 2023’e göre bir artış gösterdi.

BÖLGELERDE DOĞU KARADENİZ ÖNE ÇIKTI
Türkiye genelinde en yüksek AYE değerine 33,3 ile Doğu Karadeniz Bölgesi sahip oldu. Onu Batı Marmara (31,9) ve Kuzeydoğu Anadolu (30,8) izledi. Güneydoğu Anadolu ise 26,9 ile son sırada yer aldı.

Türkiye’de aktif yaşlanma endeksinde erkeklerin değeri 34,5, kadınların ise 25,3 olarak belirlendi. AB ortalamalarında ise erkeklerde 38,5, kadınlarda 35,3 seviyeleri görülüyor. Özellikle Doğu Karadeniz’de hem erkek hem kadınlarda en yüksek endeks değerlerine rastlanırken, cinsiyet farkının en yüksek olduğu bölge Ortadoğu Anadolu oldu.

2024 yılında 55-74 yaş arası bireylerin istihdam oranını ölçen istihdam bileşeni endeksi 27,6 olarak gerçekleşti. Doğu Karadeniz bu alanda da 42,2 ile en yüksek endekse sahipken, Batı Anadolu 22,3 ile son sırada yer aldı. Türkiye, bu bileşende AB ortalamasının altında kalsa da altı AB ülkesini geride bıraktı.

TOPLUMA KATILIM DÜŞÜK KALDI
Topluma katılım bileşeni, 12,5 ile Türkiye’nin en düşük endeks alanı oldu. İstanbul, 17 ile en yüksek değere sahipken, Doğu Karadeniz 9,2 ile en düşük seviyede yer aldı.

Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam bileşeni Türkiye genelinde 65 olarak belirlendi. Ege Bölgesi 68,1 ile en yüksek, Güneydoğu Anadolu ise 59,1 ile en düşük değeri aldı.

YAŞLANMA İÇİN UYGUN ORTAM
Aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam bileşeni 2024’te 46,1 olarak hesaplandı. Doğu Marmara 51,1 ile bu alanda en yüksek bölge olurken, Güneydoğu Anadolu 38,9 ile en düşük seviyede yer aldı.

Sonuç olarak, TÜİK’in açıkladığı Aktif Yaşlanma Endeksi Türkiye’nin yaşlı nüfusunun artışını ve bu kitlenin yaşam kalitesine ilişkin bölgesel farkları ortaya koyarken, Avrupa ortalamasına kıyasla gelişim alanlarına da işaret etti.