Ekran süresi çocukların gelişimini olumsuz etkileyebilir! 

2 yaşındaki 2500 çocuk üzerinde yapılan araştırma, çocuklar için güvenli ekran süresi konusundaki tartışmalara yanıt arıyor.

Kanada ve ABD'de uzmanlar çocukların 18 aydan önce ekran kullanımını olumsuz karşılarken, İngiltere'de herhangi bir sınırlamaya dair tavsiyelere yer verilmiyor.

İngiltere'deki çocuk sağlığı uzmanları, son araştırma da dahil olmak üzere "ekranın doğrudan zararlı etkisine" dair yeterince veri bulunmadığını belirtiyor.

Yeni araştırmanın bulguları

Bu araştırma kapsamında 2011-2016 yılları arasında annelerle irtibata geçilerek çocukların 2, 3 ve 5 yaş gelişim ve becerileri ile ilgili soruları yanıtlamaları istendi.

Ekran süresi; televizyon programları, film ve videolar, ekran oyunları ile bilgisayar, tablet, telefon ve diğer cihazlarda geçirilen zamanı ifade ediyor.

2 yaşındaki çocukların ekran süresi bir haftada ortalama 17 saati buluyor.

3 yaşında bu süre 25 saate ulaşırken, çocukların beş yaşında ilkokula başlaması ile 11 saate düşüyor.

JAMA Paediatrics dergisinde yayımlanan bulgular, gelişimi sorunlu olan çocukların ekranda daha fazla zaman harcamasından ziyade, çocukların gelişiminde herhangi bir gecikme görülmeden önce ekran süresinin arttığına işaret ediyor.

Ancak ne kadar ve ne tür ekran süresinin sorunlu olduğuna dair net veri bulunmuyor. Ekran kullanımı ile yetiştirme tarzı ve çocuğun diğer zamanlarını ne şekilde geçirdiği gibi gelişimde gecikmeye neden olan diğer faktörler arasında da bağlantı olabileceği belirtiliyor.

Araştırmacılar ne düşünüyor?

Küçük çocuklar ekranla meşgulken diğer önemli becerileri öğrenme ve uygulama fırsatından mahrum kalabilir.

Teorik olarak, ekran, sosyal etkileşime engel olup çocukların koşma, tırmanma ve diğer fiziksel beceriler için ayırdığı zamanı sınırlayabilir.

Ekranın zararına dair somut kanıtlar olmasa bile, araştırmayı yürüten Dr. Sheri Madigan ve ekibi, çocukların ekran süresini sınırlamak ve "aileyle yüz yüze iletişimini" engellememesine dikkat etmek gerektiğini söylüyor.

Ayrıca çocuklar artık çok daha erken yaşta ekrana maruz kalmaya başladıkları için, bu araştırmayı yaparken daha erken yaşta incelemeye başlamış olmaları gerektiğine dikkat çekiliyor.

Ekran süresi ne zaman fazladır?

Yeni araştırma bu konuda herhangi bir tavsiyede bulunmuyor. Annelerin ifadesine göre, iki yaşındaki çocukların bazıları günde 4 saatten haftada 28 saate varan sürelerde ekrana maruz kalıyor.

Amerikan Pediatri Derneği ekran süresi ile ilgili olarak şu tavsiyelerde bulunuyor:

• 18 aydan küçük çocukların video dışında ekrandan kaçınması

• 18-24 aylık çocukların ebeveynleri çocuklarını dijital medya ile tanıştırmak istiyorsa nitelikli programları seçmeleri ve onlarla birlikte izleyerek olup bitenleri anlamalarına yardımcı olmaları

• 2-5 yaş arası çocukların günlük ekran süresinin bir saat ile ve kaliteli programlarla sınırlanması ve ebeveynlerin bu programları çocukları ile birlikte izlemesi

• 6 yaş üstü çocukların ekran süresi sınırlamasında tutarlı davranılması ve bu sürenin uyku ve fiziksel aktiviteye engel olmamasına dikkat edilmesi.

Kanada Pediatri Derneği ise daha ileri giderek 2 yaş altı çocukların ekranda zaman geçirmemesi tavsiyesinde bulunuyor.

İngiltere'deki Pediatri ve Çocuk Sağlığı Derneği ise bazı tavsiyelerde bulunurken ekran süresine dair herhangi bir sınırlama getirmiyor.

Bunun yerine, ailelerin şu soruları sorması gerektiği belirtiliyor:

• Evdeki ekran süresini kontrol ediyor musunuz?

• Ekranda geçirilen zaman ailenin yapmak istediği diğer aktivitelere engel mi?

• Ekranda geçirilen zaman uykuyu etkiliyor mu?

• Çocuklar ekranda bir şey izlerken ne yiyip içtiklerine dikkat ediyor musunuz?

Bu sorulara verilen yanıtlar aileleri tatmin ediyorsa, çocukların ekranda geçirdiği süre ile ilgili kaygıların asgariye inebileceği belirtiliyor.

Uzmanlar ayrıca şu tavsiyelerde bulunuyor:

• Ailelerin, yemek vakti veya başka etkinlikler sırasında ve evin belli bölümlerinde (yatak odaları gibi) ekran kullanımına izin vermemesi

• Yetişkinlerin kendi kontrollü ekran kullanımı ile çocuklara örnek olması

• Yatmadan önceki son bir saat ekrandan uzak durmak

Uzmanlar, hangi çocukların ekranın zararlarına daha fazla maruz olduğu ve ekranın çocukların ruh sağlığı üzerindeki etkileri konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

Ayrıca ne tür içeriklerin ne tür etkilerde bulunduğunu tespit etmek ve ekran kullanımının olumlu yanlarının farkında olmak gerektiği vurgulanıyor.

(BBC Türkçe)