Enflasyonu İşlenmemiş Gıda Etkiledi! 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporuna göre, enerji fiyatlarından kaynaklanan düşük baz da enflasyondaki yükselişte kısmen etkili oldu. Temel enflasyon göstergeleri ise ılımlı seyrini korudu. Önümüzdeki aylarda işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltme ve enerji fiyatlarında olumluya dönecek baz etkisine bağlı olarak enflasyonun aşağı yönlü bir hareket sergileyeceği tahmin edildi.

Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı sırasıyla yüzde 6,11 ve yüzde 5,57 ile önceki aya kıyasla yatay seyretti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya kıyasla en belirgin artış 1,37 puanla gıda grubunda gözlendi. Enerji grubunun katkısı 0,37 puan artış gösterirken temel mal grubunun katkısı 0,10 puan azalmış, hizmet grubunun katkısı ise 0,16 puan arttı.

Hizmet fiyatları haziran ayında yüzde 1,19 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,88 ile önceki aya göre artış kaydetti. Yıllık enflasyondaki yükselişin yaklaşık 0,5 puanı şoför kurs ücreti kaleminde kaydedilen yüksek oranlı artıştan kaynaklanırken, ulaştırma hizmetleri de artışın diğer bir belirleyicisi oldu. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet enflasyonunda yukarı yönlü bir eğilime işaret etse de şoför kurs ücretleri hariç tutulduğunda ana eğilimde önceki aya kıyasla kayda değer bir değişiklik gözlenmediği vurgulandı.

Rapora göre, temel mal grubu yıllık enflasyonu haziran ayında yüzde 3,28'e geriledi. Giyim grubu başta olmak üzere tüm alt gruplarda yıllık enflasyon düşüş kaydetti. Aylık fiyat değişimleri değerlendirildiğinde, son dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybının henüz temel mal fiyatlarına belirgin olarak yansımadığı görüldü. Bu çerçevede, temel mal fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış artış eğilimi haziran ayında aşağı yönlü seyrini korudu.

Enerji fiyatları bu dönemde yüzde 0,75 oranında arttı. Bu gelişmede Türk Lirası'ndaki değer kaybıyla birlikte sırasıyla yüzde 2,21 ile yüzde 0,78 oranında artan akaryakıt ve tüp gaz fiyatları etkili oldu. Bu doğrultuda, enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisinin de katkısıyla 2,6 puan artarak yüzde 8,83 olarak gerçekleşti.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 5,81 puanlık belirgin bir artışla yüzde 12,88'e yükseldi. Bu dönemde işlenmemiş gıda fiyatları taze meyve fiyatları kaynaklı olmak üzere yüzde 3,55 oranında artarken taze meyve-sebze grubu yıllık enflasyonu, baz etkisinin de katkısıyla, yüzde 37,91'e yükseldi. Öte yandan, diğer işlenmemiş gıda ürünleri grubunda ise yıllık enflasyon pirinç ve yumurta fiyatları kaynaklı olarak 1,06 puan arttı. Sonuç olarak, bu dönemde işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 19,39'a yükseldi.

İşlenmiş gıda fiyatları haziran ayında yüzde 0,41 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,11'e geriledi. Ekmek ve tahıllar alt grubu fiyatlarındaki artış eğilimi korunmuş, grup yıllık enflasyonu yüzde 11,75 oldu. Ekmek ve tahıllar dışındaki işlenmiş gıda ürünleri fiyatlarında ise ılımlı seyir sürmüş ve yıllık enflasyon bu alt grupta yüzde 5,92'ye geriledi.

ÜFE

Haziran ayında üretici fiyatları yüzde 1,46 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 5,23 oldu. Bu dönemde bütün alt kalemlerde artış gözlenirken en belirgin artış yüzde 3,38 ile tarım fiyatlarında gerçekleşti. Bitkisel ürünler ile meyve ve sebze fiyatları bu ayda yüzde 4,98 oranında arttı, canlı hayvan fiyatları ise yüzde 0,67 oranında düştü. Haziran ayında buğday fiyatlarının sınırlı bir oranda gerilediği gözlendi. Böylelikle tarım grubu yıllık enflasyonu yaklaşık 10 puanlık artışla yüzde 4,28 olarak gerçekleşti.

Haziran ayında imalat sanayi fiyatları yüzde 1,08 oranında arttı. Türk Lirası'nda son dönemde kaydedilen değer kaybının imalat sanayi alt grupları genelinde hissedildiği gözlendi. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının yıllık artış oranı ise yüzde 4,58 ile önceki aya kıyasla yükseldi.

MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, haziran ayında bütün gruplarda artış gözlenirken en belirgin artış enerji ve ara malı gruplarında gerçekleşti. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte demir, çelik ve demir alaşımları fiyatları, sermaye malları fiyat artışında ise metal yapı malzemeleri fiyatları etkili oldu. Dayanıksız tüketim malları fiyatları da işlenmiş sebze meyve fiyatlarının etkisiyle yükseldi. Sonuç olarak, imalat sanayi yıllık enflasyonu geçen aya göre 1,88 puan artarak yüzde 3,85 olarak gerçekleşti.
cnntürk