Kayıt Dışı İçin Büyük Uzlaşma 

Hükümet, Türkiye'nin en büyük sorunu haline gelen kayıtdışı ekonomiye son vermek, ekonominin tamamına yakınını kayıt içine alabilmek amacıyla özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir protokol imzalamaya hazırlanıyor. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın protokolün imza töreni için uygun konjonktürü beklediği öğrenildi. Protokolün bir tarafında devlet, diğerinde TOBB, TZOB, TESK, sendikalar başta olmak üzere tüm sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri yer alacak.

BAŞBAKAN BEĞENDİ

Edinilen bilgilere göre, Başbakan Erdoğan kayıtdışı ekonominin sona erdirilebilmesi için neler yapılabileceği konusunda Maliye’den bir çalışma istedi. Maliye, bu konuda toplumsal uzlaşmaya ihtiyaç olduğunu düşünerek Vergi Konseyi'nden yardım istedi. Sivil kuruluş temsilcilerinin ağırlıkta olduğu Konsey, uzun bir çalışmanın ardından kayıtdışıyla mücadelenin kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında imzalanacak bir protokolle başarılı olabileceği sonucuna vardı.

Konsey'in, imzalanacak taslak mutabakat metnini de içeren çalışmasının Başbakan Erdoğan'a sunulduğu ve çok beğenildiği ifade edildi. Söz konusu protokolle hem kamu hem özel sektör kayıtdışını yok etme konusunda uzlaşacak ve bunu sağlamak için de taraflar karşılıklı özveride bulunacak. Kamu kayıtdışılığa neden olan vergi ve istihdam üzerindeki yükleri hafifletirken, özel sektör de bu jest karşılığında kayıt içinde çalışacak. Protokole aykırı hareket eden taraf toplumsal baskıya maruz kalacak. Gizli çalışmayı ilk kez BUGÜN'e anlatan bir Vergi Konseyi üyesi, "İngiltere'nin 1215 yılında Magna Carta ile yaptığı toplumsal uzlaşmayı biz ancak bugün yapabiliyoruz. Bu Türkiye için büyük bir adımdır" dedi.

PROTOKOLÜN ZAMANI

Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, geçtiğimiz aylarda TÜSİAD ve İSO üyelerine "büyük uzlaşma"nın ilk ipuçlarını şu sözlerle vermişti: "Kayıtdışıyla mücadele konusunda sağlıklı, caydırıcı bir mekanizma oluşturabiliriz. Kamunun inisiyatifini sizlerle paylaşabiliriz. Vergi ve sigorta primi gibi yüklerdeki azalış oranıyla, istihdam ve diğer faktörlerin kayıt içine giriş oranı arasında ilişki kurabiliriz. Kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında kayıtdışılıkla mücadele konusunda bir protokol oluşturulmasının zamanı geldi."

HER 100 YTL'LiK VERGiNiN 32.4 YTL'Si KAÇIRILIYOR

Maliye Bakanlığı denetim birimlerinin geçen yılki incelemeleri, her 100 liralık verginin 32,4 lirasının devletten kaçırıldığını ortaya koydu. 2006'da 110 bin 442 vergi incelemesi gerçekleştiren denetim birimleri, geçen yıl 135 bin 847 mükellefi mercek altına aldı. 2006'da 46.8 milyar YTL tutarında matrah incelenirken, bu rakam 2007'de 63.4 milyar YTL olarak belirlendi.

Denetim birimleri, 63.4 milyar YTL'lik beyana karşılık, 30.4 milyar YTL gelirin gizlendiğini saptadı. Ancak 2006'daki yüzde 50.3'lük kaçak oranı dikkate alındığında, 2007'de bulunan yüzde 32.4'lük kaçak matrah farkında bir azalma meydana geldi. Geçici vergide yüzde 81.8, damga vergisinde yüzde 73.3 olan vergi kaçağı oranı, BSMV'de yüzde 64.7, gelir vergisinde yüzde 45.2, kurumlar vergisinde yüzde 42.1, katma değer vergisinde yüzde 10.9, veraset ve intikal vergisinde de yüzde 19.1 olarak hesaplandı.



Erdoğan SÜZER/Bugün