Margarinde Reklamı Bırak Etikete Bak 

Fatma Orhan'ın haberi

Tarım ve Köyişleri Bakanlığının, AB mevzuatına uyum kapsamında çıkardığı Türk Gıda Kodeksi Sürülebilir Yağlar/Margarin ve Yoğun Yağlar Tebliğiyle, sürülebilir yağlar,margarinlerdeki yağ oranı ve içeriği, AB mevzuatına uygun olarak yeniden düzenlendi.

Ancak AB'den farklı olarak, domuzdan hayvansal yağ elde edilemeyecek. Ayrıca yine AB'den farklı olarak, sıvı yağ kapsama alınırken, tüketiciyi korumak amacıyla, AB'de olmamasına karşın, gıda etiketleme tebliğinde yapılan değişiklikle ''trans yağ asiti içermez'' ifadesinin kullanımına ilişkin şartlar belirlendi.

AA muhabirinin belirlemelerine göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının ''gıdalarda trans yağ asitlerinin beyanına ilişkin tebliği'' geçen yıl Ağustos ayında, ''sürülebilir yağlar/margarin ve yoğun yağların tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, muhafazası, depolanması, taşınması ve pazarlanmasına ilişkin esasları düzenleyen tebliği ise bu yıl Mayıs ayında yayımlandı. Margarin tebliğiyle tüketicilere ''yağ içeriği farklı'' margarin seçme imkanı getirildi.

Tebliğler uyarınca, firmaların, trans yağ asiti beyanına ilişkin tebliğ değişikliğine 2009 yılı Şubat ayına, sürülebilir yağlar ve margarin tebliğe ise gelecek yıl Mayıs ayına kadar uyum sağlaması gerekiyor.

Gıdaların etiketlenmesine ilişkin tebliğ uyarınca, gıda etiketinde ''Trans yağ asiti içermez'' ifadesinin kullanılabilmesi için, ürün içindeki toplam yağın 100 gramında 1 gramdan az trans yağ asiti olması gerekiyor. Doğal yapısı nedeniyle et, süt ve bunların ürünlerini içeren gıda maddelerindeki trans yağ asitlerinin hesaplanmasında, konjuge çoklu doymamış yağ asitleri hesaba katılmayacak.

-FARKLI ORANDA YAĞ İÇEREN MARGARİNLER ÜRETİLEBİLECEK

Diğer taraftan, Sürülebilir yağ-margarin tebliği ile ''domuz yağı'', hayvansal yağlar haricinde tutulurken, balık dahil tüm hayvanlardan hayvansal yağ elde edilebilecek. Sürülebilir yağlar-margarinler, içerdikleri süt yağı ve yağ oranına göre sınıflandırılırken, bu oranlar dikkate alınarak adlandırılacak. Böylece ürün çeşitliliği artarken, tüketici tercihine göre yağ içeren ürünleri seçme fırsatı bulacak.

Tebliğe göre, süt yağı, inek, koyun, keçi veya manda sütünden; hayvansal yağ ise domuz yağı ve süt yağı haricinde, balık dahil olmak üzere hayvansal kaynaklardan elde edilecek.

Toplam yağ içeriğinin en fazla yüzde 3’ü oranında süt yağı içerebilen sürülebilir yağlar, ''margarin'', içindeki süt yağı yüzde 10-80 arasında değişen sürülebilir yağlar ise piyasaya ''sütyağı margarini'' olarak sürülecek.

Margarin ve süt yağlı margarinler de içeriklerindeki yağ oranlarına göre ayrıca sınıflandırılacak. Buna göre ''margarin'', ''4'te 3 yağlı margarin'', ''yarım yağlı margarin'' olarak adlandırılabilecek ve margarinde yağ içeriği, ağırlıkça en az yüzde 80, en fazla yüzde 90 olacak.

Dörtte 3 yağlı margarindeki yağ içeriği ağırlıkça en az yüzde 60, en fazla yüzde 62 olacak. Yarım yağlı margarindeki yağ oranı, ağırlıkça yüzde 39'un altında ve yüzde 41'in üzerinde olmayacak.

Margarindeki ağırlıkça yağ içeriği, ''en az yüzde 10 ve yüzde 39'dan az'', ''yüzde 41 den fazla ve yüzde 60'dan az'', ''yüzde 62'den fazla ve yüzde 80'den az'' olmamak üzere ayrıca belirtilerek sınıflandırılabilecek.

Süt yağlı margarinde ise ağırlıkça en az yüzde 80, en fazla yüzde 90 oranında yağ içeriği olacak. Süt yağlı margarinler de içeriklerindeki süt yağı oranına göre, aynı şekilde ''Süt yağlı margarin-Dörtte üç yağlı'', ''süt yağlı margarin-Yarım yağlı'' ve yağ oranları belirtilerek '' (örneğin yüzde 10-39'' ...yağlı'' margarin olmak üzere sınıflandırılacak.

Yağ içeriği yüzde 90'ın üzerinde olan yağlar, ''yoğun yağ'' olarak adlandırılacak.

Tebliğ kapsamındaki tüm margarin, süt yağlı margarin ve yoğun yağlar, çeşitli baharat, meyve ve sebzeler, bal ve/veya taklit ve tağşiş olmaması şartı ile diğer gıda maddeleri katılarak çeşnilendirilebilecek. Ürünlerde tuz ve su dışında kalan kısmın en az 2/3’ü yağ olacak.

-YAĞI AZALTILMIŞ, DÜŞÜK YAĞLI MARGARİNLER ...

Sürülebilir yağ ve margarin etiketlerinde, genel etiket bilgilerine ek olarak, içeriğindeki tuz miktarı de beyan edilecek. Tuz ilave edilmemiş ürünlerde ''tuz eklenmemiştir'' ifadesi bulunacak.

Ticari ismin olduğu ön yüzde, ''margarin, süt yağlı margarin'' gibi, ürünün hangi şekilde adlandırıldığı açıkça görülebilecek şekilde belirtilecek. Süt yağlı margarinlerde üründeki toplam yağ oranı ve içindeki süt yağı oranı etikette ticari markanın olduğu yüzde ticari markayla birlikte, açıkça görülebilecek şekilde yazılacak.

Etikette, satış isimleri ile birlikte kullanım amaçları, üretim teknikleri de belirtilebilecek.

''Dörtte üç yağlı'' veya yağ içeriği yüzde 41'den fazla, yüzde 62'den düşük olan ürünlerde, ''yağı azaltılmış'' ifadesi ancak yağ oranı ile birlikte kullanılacak. Yağ içeriği yüzde 41 veya daha düşük olan ürünlerde ''düşük yağlı'' veya ''az yağlı'' veya benzeri ifadelere de ancak yağ oranı ile birlikte yer verilecek.

Bileşiminde süt yağı dışında sadece bitkisel yağ içeren ürünlerde ''bitkisel'' ifadesi, hayvansal yağ içeren ürünlerde ''hayvansal'' ifadesi ürün ismi ile birlikte kullanılacak.

Yarım yağlı margarin yerine ''minarin'' veya ''halvarin'' ifadesi yağ oranı ile birlikte kullanılabilecek.

Etiket üzerinde belirtilmek istenen herhangi bir bitkisel yağın doğal trigliserid yapısı korunmuş olacak ve yağ fazında en az yüzde 10 oranında kullanılacak. Kullanılan yağın yüzdesi etiket üzerinde ticari ismin yer aldığı ön yüzde açıkça belirtilecek.

Normalde 20 derece sıcaklıkta akıcı halde bulunan margarinlerin isminin başına ''sıvı'' ibaresi konulabilecek. En az yüzde 99 oranında yağ içeriğine sahip olan yoğun yağlar susuz yağ olarak adlandırılacak.

Margarin tüketimini artırmaya yönelik reklam yapılırken, tüketicinin, sadece reklamlarla yetinmeyip, aldıkları ürünün etiketindeki beyanları çok dikkatli okuması gerekiyor.

AA muhabirinin görüştüğü Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilileri, eskiden hayvansal margarin üretiminde hayvansal yağlar kullanıldığı için trans yağ miktarının çok yüksek olduğunu, ancak son yıllarda margarin üretiminde hemen hemen tamamen bitkisel yağa geçildiğini belirttiler.

Margarin üretiminde kullanılan ''interesterifikasyon'' yöntemi nedeniyle tarans yağ miktarının çok düşük düzeylere çekildiğini vurgulayan yetkililer, şu bilgiyi verdi:

''Tereyağında doğal olarak yüzde 5 trans yağ var. Ayrıca tereyağında transyağ beyanı zorunlu değil. Margarindeki trans yağ miktarı ise gelecek yıl Şubat ayından sonra zorunlu olarak beyan edilecek. Tüketicinin, tereyağındaki trans yağ oranını bilerek, tıbbi verileri dikkate alarak margarin tüketimindeki tercihini yapması gerekiyor. Türkiye'deki margarin üreticilerin büyük bölümü interesterifikasyon yöntemine geçti. Tüketici, tıbbi verileri dikkate alarak, etiket üzerindeki bilgilere okuyarak, bilinçli tercih yapmalı.''


-TÜRKİYE'DE KİŞİ BAŞINA MARGARİN TÜKETİMİ 2,2 KG

Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği'nin düzenlediği ''Bilinmeyen Yönleriyle Margarin ve Beslenmedeki Rolü'' başlıklı konferansta sunulan verilere göre, dünyada 10 milyon tonun üzerinde, Türkiye'de ise 2006 yılı itibariyle 160 bin ton margarin üretildi. Türkiye'deki üretimin yüzde 20'si kase, kalanı kağıt paketler halinde tüketiciye sunuluyor.

Margarin tüketimi, ülkelerin tüketici alışkanlıklarına göre değişiyor. İtalya, İspanya gibi daha çık zeytinyağı tüketen ülkelerde kişi başına yıllık margarin tüketimi 1,5 kg düzeyinde. İngiltere'de 8 kg, Danimarka ve Hollanda'da 18 kg, Finlandiya ve Singapur'da 45 kg, Belçika'da 26 kg, Türkiye'de ise 2,2 kg margarin tüketildiği belirtiliyor.

Yağın önemli bir enerji kaynağı olduğu, 1 gram yağda 9 kcal kalori bulunduğuna işaret edilirken, margarinlere eklenen vitaminlerin bu ürünlerin besin değerini artırdığı vurgulanıyor.